ZonMw: ‘Meer alternatieve geneeskunde inzetten’
7 reactiesNederlandse artsen moeten vaker gebruikmaken van alternatieve behandelingen zoals acupunctuur en ontspanningstherapie. Dat stelt onderzoeksorganisatie ZonMw in een rapport dat woensdag verschijnt, schrijft Trouw.
Het rapport is mede opgesteld door medici en ziekenhuisbestuurders. De schrijvers benadrukken dat alleen aanvullende zorg waarvan de effectiviteit is bewezen, moet worden toegelaten tot de dokterskamer. Voor handopleggers en ‘schimmige kruidentherapieën’ is daarom geen plaats.
De Rotterdamse emeritus hoogleraar chirurgie Hans Jeekel, betrokken bij het rapport, verwacht dat de meeste alternatieve geneeskunde de toets niet doorstaat. Dat moet volgens hem ook kenbaar worden gemaakt. ‘Nederlanders besteden steeds meer geld aan dit soort zorg, die vaak niet werkt en soms zelfs verkeerd uitpakt’, zegt hij in de krant.
Bepaalde voedingssupplementen die veroudering tegengaan en therapieën gericht op het verminderen van stress en pijn werken volgens het rapport wel. Hetzelfde geldt voor acupunctuur, chiropraxie en muziektherapie.
Jeekel zegt in de krant dat er aanwijzingen zijn dat patiënten die muziek horen tijdens een operatie, meer ontspannen blijven en dat onder meer het immuunstelsel het beter doet. ‘Dat moeten we nog wel beter uitzoeken, maar dat moeten we in ieder geval wel proberen.’
Ook homeopathie moet volgens Jeekel een kans krijgen zolang er geen goed onderzoek ligt dat bewijst dat het niet werkt. Bewezen alternatieve zorg zou moeten worden vergoed via de zorgverzekering. ‘Ook omdat het om een relatief goedkope variant gaat waarmee je juist op andere zorg kunt besparen.’
De bij het rapport betrokken artsen gaan een onderzoeksgroep oprichten waarvoor ook ziekenhuizen en patiëntenorganisaties worden uitgenodigd. Die groep moet in kaart brengen hoeveel gebruik wordt gemaakt van alternatieve zorg en hier vervolgens voorlichting over geven.
Novum
Theo Duivenvoorden
verzekeringsarts,
ZonMw heeft natuurlijk gelijk als het constateert dat complementaire zorg vaak ongestructureerd wordt toegepast zonder duidelijk bewijs van veilige en effectieve inzet. Opmerkelijk trouwens dat het eerst om veiligheid gaat en daarna pas om effectiv...iteit. Je zou anno nu een andere volgorde verwachten. Maar goed, niet getreurd: ZonMw gaat zich richten op implementatie van evidence-based zorg. Dan moet die evidence er wel zijn natuurlijk. Ook dat gaat de stuurgroep uitzoeken. Hele buitenlanden hebben hun tanden stukgebeten op die evidence en hebben nooit iets van waarde aangetroffen maar dat kan in principe natuurlijk beter. En dat gaat die stuurgroep ook doen, hiaten opvullen. Dat daar veel werk aan vast zit, is helder. Kost natuurlijk geld maar dat is een uitdaging.
De vraag is echter of het ‘kennisprogramma complementaire zorg’ past bij de visie en doelstellingen van ZonMw: ‘verbeteren van zorg en gezondheid middels kennis en gebruik van die kennis waarbij geselecteerd wordt op vernieuwing in combinatie met kwaliteit.’ Complementaire zorg is zorg in de marge juist omdat die activiteiten bij herhaling niet op overtuigende wijze leiden tot verbeteringen van gezondheid. Wel hogere zorgkosten, zonder verbeterde uitkomsten. Niet logisch, geen veelbelovend onderzoeksprogram.
Als ZonMw het gebruik van complementaire zorg als een maatschappelijk gegeven ziet, dat vraagt om wetenschappelijke aandacht, is dat correct. Alleen gaat het dan om onderzoek van de volkscultuur. En daar verdient juist het Meertensinstituut zijn brood mee. Ik kan niet wachten op de kaart die het gebruik van complementaire zorgvormen in Nederland in beeld brengt. En als ZonMw daarna over de resultaten van deze antropologie zijn licht laat schijnen en met een voorstel komt hoe deze zorg effectief, veilig en kostenefficiënt ingezet kan worden, is het vroeg genoeg.
Dr. Martien Brands en Drs. Christien Klein-Laansma
beiden arts, coördinatoren w
Vaarwel aan de verzuilde zorg.
Het is een oer-Hollands probleem: de verzuiling. Dat zien we ook terug in de zorg: 'regulier' versus 'complementair', 'evidence based' versus 'kwakzalverij'. Late versies van de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Ook die k...enden alleen verliezers. Laten we ermee stoppen. En zelfs voor Nederland is het achterhaald, zoals het laatste Signalement van ZonMw dat laat zien: er is genoeg (buitenlands!) onderzoek dat aangeeft dat we hier een wetenschappelijke ontwikkeling meemaken. Die wetenschap geeft duidelijk aan dat een complex systeem als het menselijk organisme van meerdere invalshoeken kan worden benaderd. Een orgaan-gerichte aanpak zoals in de reguliere geneeskunde is ontwikkeld, kan goed gecombineerd worden met de complementaire aanpak, die vaak op organismeniveau de regulering tussen organen tracht te beïnvloeden.
Recente ontwikkelingen in de systeembiologie laten zien dat een disfunctionerend systeem goed te meten valt via een patronen van factoren, dus niet alleen een enkele ziektevariabele zoals tot nu toe meestal werd gedaan. Dat maakt 'whole systems' onderzoek mogelijk zoals elders al veel gebeurt.
Patronen van symptomen zijn de basis voor diagnostiek in de complementaire geneeskunde. De behandeling wordt individueel bepaald en onderzoek kan zich daarop richten.‘Personalised medicine’, geneeskunde op maat, is nu ook in de reguliere geneeskunde in opkomst!
Uiteindelijk gaat het erom vanuit die perspectieven onze patiënten voor te lichten over de indicaties van behandelingen. Een zorg-veld dat de schuttingen afbreekt is veiliger dan het verkondigen van een 'of- of' boodschap vanuit eigen bastions. Het ZonMw rapport biedt voor de ontwikkeling van een goed onderzoeksbeleid diverse kernpunten. Laten we daar samen aan gaan werken. Voor een veiliger en betaalbare zorg.
W. van der Pol
ziekenhuisapotheker, Sint Maarten
Alternatieve of aanvullende zorg heeft geen goed beeld en lijkt haaks te staan op reguliere, dus goede zorg, waar onderzoek plaatsvindt en bij een negatief resultaat niet verder wordt toegepast (hopen we). Alternatieve zorg is heel hardnekkig, mag ge...en goede zorg blokkeren, maar kan gewoon niet onderzocht worden. Dat is de kwestie. Wat er wel onderzocht kan worden is het gedrag van mensen om hun toevlucht te zoeken tot de alternatieve zorg, die heel wijd verbreid is. Heel veel aanvullende zorg is vertegenwoordigd in de NFG, de Nederlandse Federatie van Gezondheidsorg, met hele duidelijke eisen en een vorm van nascholing, die tamelijk strikt is, in het belang van kwaliteit en het weren van echte kwakzalvers. Ik stel voor om een andere onderzoeksgroep te formeren, die meer aansluit bij de kern van onderstaande reacties.
M.F. Boon
huisarts, Amsterdam
Er ligt al genoeg onderzoek dat verdunde alcohol (homeopathie) niet werkt. Zo ook voor acupunctuur en andere alternatieve therapieen . Ook is er na 1000 jasr nog steeds geen bewijs dat het wel werkt. Nog meer onderzoek verrichten om nog meer te bewij...zen dat iets wat niet kan werken niet werkt is echt verspild geld. Zorg toch liever voor onze vereenzamende ouderen die niet meer bij elkasr kunnen wonen in verzorgingshuizen!!!
C.J. de Jong
anesthesioloog, AMSTERDAM
1. Na 30 jaar onderzoek is er nog steeds geen overtuigend bewijs dat homeopathie of acupunctuur meer is dan een placebo. Het heeft geen zin om dat onderzoek nogmaals te herhalen.
2. Het is prima dat de heer Jeekel een muziekje opzet tijdens de operat...ie, maar het is onzin om daar gezondheidsclaims voor de patient aan te koppelen. Muziek luisteren is leuk als ontspanning, maar noem het geen therapie.
3. Mindfulness en meditatie zijn prima manieren van ontspannen (maar zou het beter zijn dan een middagdutje?). Deze bezigheden behoren tot de zelfzorg en het privedomein van de patient. Noem het geen therapie en medicaliseer het niet.
4. Massage is een wellnessbehandeling. Leuk dat mensen, ziek of niet ziek, rapporteren dat ze zich beter voelen na een massage, maar het blijft wellness en dat moet je niet medicaliseren door het massagetherapie te noemen.
5. We weten allemaal dat beweging goed is voor een mens. In beweging zijn en sporten valt ook onder de zelfzorg. Dat moet je niet medicaliseren door het bewegingstherapie te gaan noemen.
Laten we de grenzen van wat onder medische zorg en onder gezondheidszorg valt schep houden. Het is begrijpelijk dat alternatieve behandelaars met hun medisch zinloze behandelwijzen graag willen schuilen onder de medisch paraplu en hopen op vergoeding via de zorgverzekering. Maar als IGZ al aangeeft dat alternatieve behandelwijzen formeel niet onder haar werkgebied valt dan moeten artsen het niet alsnog via de achterdeur binnenlaten.
ZonMw wil alweer geld verspillen aan onderzoek naar alternatieve behandelwijzen. Ik ken betere bestemmingen voor dat geld.
Jos Rensing
huisarts, den Haag
"Ook homeopathie moet volgens Jeekel een kans krijgen zolang er geen goed onderzoek ligt dat bewijst dat het niet werkt".
Nadat geen enkel serieus onderzoek de werkzaamheid van homeopathie heeft kunnen aantonen draait Jeeke1 de bewijslast voor het g...emak maar om.
Ik adviseer collega Jeekel zijn voetwratten met nuchtere urine aan te stippen zolang er geen goed onderzoek beschikbaar is dat dat niet werkt.
H.M. Kroon
AIOS Heelkunde, ROTTERDAM
Weggegooid geld, tijd en moeite. Dit beloofde anderhalf jaar onderzoek zal niets bewijzen en alternatieve geneeswijzen alternatief houden. Ik voel mij ook fitter na sporten, een dutje of muziek luisteren. Maar 'geneest' dit en vormt dat bewijs? Of do...et het alleen iets als je er in gelooft, of in wil geloven. Want net zo makkelijk voel ik mij veel slechter als ik een sport doe die ik niet leuk vind, een nachtmerrie heb of naar muziek luister die buiten mijn smaak valt. Minister schipper zou de geldkraan moeten dichtdraaien voor het geitenwollensokken instituut dat de ZONMW is verworden. De aankondiging van ZONMW heeft mij persoonlijk wel iets positiefs gebracht: Dit zetje had ik nodig om mij per direct als lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij aan te melden.