Zonder erkenning komt spoedeisende geneeskunde niet verder
Specialisme wereldwijd erkend, maar niet in Nederland
2 reacties
Dat spoedeisende geneeskunde in Nederland nog steeds niet erkend is als specialisme, lijkt vooral door de onterechte angst voor concurrentie op de bestaande geldstromen binnen de zorg te komen, stellen SEH-artsen Maarten Kok en Hester Ticheler. Terwijl volwaardige erkenning broodnodig is voor behoud van het vak.
De Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) heeft in november 2020 een verzoek tot erkenning van de spoedeisende geneeskunde als specialisme ingediend bij het College Geneeskundige Specialismen (CGS). Het CGS heeft dit verzoek op 6 juli jl. met een voorlopige conclusie in het ontwerpbesluit aan VWS afgewezen.1
De aanvraag is vooralsnog afgewezen op basis van twee van de tien criteria: de maatschappelijke impact van het specialisme en het onderscheidend vermogen van het specialisme tussen de al bestaande poortspecialismen. Of zoals gesteld: ‘het criterium van afbakening ten opzichte van bestaande specialismen’.
Een dergelijke stelling veronderstelt dat het vak spoedeisende geneeskunde in Nederland niet als zodanig wordt herkend. Niet herkend als onderdeel van de multidisciplinaire acute zorg. En om te erkennen zul je eerst moeten herkennen.
Het vak wordt in Nederland als een van de weinige landen ter wereld niet erkend
Generalistische rol
Spoedeisende geneeskunde is net als elk ander specialisme een vak. Daar waar acute zorg van oudsher als onderdeel van elk individueel specialisme erbij gedaan werd, is acute zorg meer dan de optelling van deze losstaande onderdelen. De arts die opgeleid wordt in de spoedeisende geneeskunde heeft de breedte om voor elk specialisme het acute deel invulling te geven. Samen met gerichte specialisten die de SEH-arts met de juiste indicatie tijdig en efficiënt kan betrekken bij de zorg rond de patiënt, of andersom. De SEH-arts heeft de expertise om op het spoedeisende moment te handelen in een generalistische rol, niet begrensd door één specialistisch gebied. De SEH-arts waarborgt dat elke patiënt die zich presenteert met een acuut probleem, gedifferentieerd of ongedifferentieerd, bij een ziekenhuis 24/7 wordt opgevangen, gestabiliseerd waar nodig, onderzocht, behandeld en indien nodig overgedragen aan een collega-specialist of huisarts, of ontslagen. En dit door ervaren dokters met een integrale, niet afgebakende blik, die verantwoordelijkheid nemen voor de triage en coördinatie van de SEH. Een vak dat zich kenmerkt door 24/7 fysieke aanwezigheid, waardoor supervisie, medebehandeling of ondersteuning direct beschikbaar is op de SEH. Voor iedereen altijd, elke patiënt, elke specialist, elke arts-assistent. Waarbij de aanwezigheid van de één de ander niet uitsluit. Integendeel. De SEH-arts is geen chirurg of internist, maar andersom ook niet.
De opleiding spoedeisende geneeskunde, en daarmee de SEH-arts, bestaat al twintig jaar in Nederland en vervult een centrale rol in de acute zorg, de keten eromheen en de wetenschap ernaast.
Hiermee heeft dit specialisme wel degelijk een maatschappelijke impact en onderscheidt het zich wel degelijk binnen de bestaande specialismen. Het is alleen niet afgebakend. Juist niet. Want acute zorg kun je niet afbakenen.
Internationaal erkend
Spoedeisende geneeskunde is internationaal een erkend specialisme. Het heeft eigen literatuur, eigen wetenschappelijk onderzoek en platforms, eigen congressen, vakverenigingen en wereldwijde overkoepelende organisaties. Het is een Europees erkend specialisme met een Europese vakvereniging en curriculum (EUSEM). Desondanks wordt het in Nederland, als een van de weinige landen ter wereld, niet erkend.
Wél erkend door onze collega-specialisten op de werkvloer, wel door ons team aan verpleegkundigen op de SEH. Wel door de vele arts-assistenten die roteren over de spoed. Wel door de huisartsen en ambulanceverpleegkundigen. Wel erkend door de vele ziekenhuisbesturen en medische staven, die in overgrote meerderheid een bewuste keuze hebben gemaakt voor een vakgroep Spoedeisende Geneeskunde als vaste basis in de acute zorg. Wel erkend door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), wel door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Wel door de Tweede Kamer die in 2021 middels een motie VWS heeft verzocht ook in Nederland ons specialisme te erkennen. En bovenal door onze patiënten.
Desondanks zijn we vooralsnog niet verder gekomen dan een profielerkenning. Een profiel om de opleiding te kunnen waarborgen, niet om het vak te positioneren en verder te ontwikkelen.
Angst voor concurrentie
Een ontwikkeling die al vanaf het begin van onze oprichting in 1999, de start van het vak spoedeisende geneeskunde in Nederland, wordt afgeremd en begrensd. Begrensd door de bestaande belangen binnen het Nederlandse zorgstelsel. Belangen die zowel de uitbreiding van onze beroepsgroep als de positie binnen het zorgstelsel en in het bijzonder de acute zorg, vanaf ons ontstaan beperken. Die onderliggende belangen die onbenoemd lijken te blijven en boven de kwaliteit van zorg lijken te worden gesteld.
Die belangen zijn de angst voor eventuele financiële gevolgen en concurrentie op de bestaande geldstromen binnen de (acute) zorg. Een angst die wat ons betreft ongefundeerd is. De SEH-arts heeft geen invloed op de inkomsten van andere specialismen en zal dat ook niet willen hebben. De NVSHA streeft ook niet naar een gesloten systeem of maatschap op de SEH die welk ander specialisme dan ook zou uitsluiten of beperken in zijn rol. Wie de acute zorg en de SEH in het bijzonder enigszins kent, weet dit en begrijpt dit. Spoedeisende geneeskunde faciliteert, draagt bij én voegt toe, het neemt niet over. 24/7 aanwezigheid van een SEH-arts is níét hetzelfde als een SEH waar alleen een SEH-arts aanwezig is en/of de hoofdbehandelaar is van (een deel) van de aangeboden zorg, de zogenoemde closed-format-SEH.
Erkenning zal de inhoud van het vak en daarmee de positie op deze beide punten niet veranderen. Deze beide belangen zijn voor de goede lezer nota bene expliciet benoemd en ontkracht in het conceptadvies van het CGS. U mag daar dus op vertrouwen. De basis voor goede samenwerking.
Onze erkenningsaanvraag heeft tot doel om als specialisme behouden te blijven
SEH-sluiting
Ondanks ons al meer dan twintigjarige bestaan, is nog steeds niet de helft van de berekende benodigde omvang van onze beroepsgroep behaald. We staan al jaren steevast hoog in de vacaturelijst van Medisch Contact. Terwijl onze inzet, aanwezigheid en toegevoegde waarde al ruim twintig jaar wel worden beoordeeld op basis van hele uitkomsten geleverd onder halve mogelijkheden. Het aanhoudende tekort aan opleidingsplekken en daarmee SEH-artsen, ondanks de ruime animo voor het vak, maakt dat het voor veel SEH-artsen op veel plekken een uitdaging is om volledig invulling te geven aan de benodigde formatie en verwachtingen, en dat het zoals nu voelbaar heel lastig is om blijvende aanwezigheid te borgen. Met recentelijk tot drastisch gevolg een gedeeltelijke SEH-sluiting in het LangeLand Ziekenhuis. Een situatie die niet meer dreigend is, maar harde realiteit, op een plek waar de tekorten de tekorten versterken. Een voorbeeld dat niet op zichzelf zal blijken te staan.
Uitdagingen
Bovenstaande is de reden dat onze vereniging in november 2020 de aanvraag voor volwaardige erkenning van ons vak en specialisme heeft ingediend bij het CGS. De erkenningsaanvraag heeft tot doel om als specialisme behouden te kunnen blijven.
Tegelijkertijd zien ook wij ruimte voor verdere ontwikkeling en verbetering om deze zorg te kunnen borgen op elk moment door elke SEH-arts op elke locatie. Uitdagingen als de noodzakelijke concentratie van SEH’s, het tekort aan mensen en middelen, opnamecapaciteit, door- en uitstroommogelijkheden. Dit kan alleen met een erkenning en de daaruit noodzakelijk volgende verdere integrale samenwerking binnen de acute zorg.
Spreek u uit
Het CGS vraagt om input. Input op hun voorlopige conclusie in hun ontwerpbesluit om de erkenning van de spoedeisende geneeskunde als specialisme in Nederland af te wijzen.
Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), VWS, NZa, Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), IGJ, Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ), NVSHV, leden van wetenschappelijke verenigingen, raden van bestuur, staven van ziekenhuizen, patiëntorganisaties, zorgverleners. Tweede Kamer en beleidsmakers. Spreek u uit. Bespreek zorgen over de financiën op tafels waar deze discussie thuishoort, laat de inhoud en goede patiëntenzorg hier niet ondergeschikt aan zijn.
Deel vóór 7 oktober uw visie met het CGS op het ontwerpbesluit ‘Afwijzing van het verzoek tot erkenning van de spoedeisende geneeskunde als medisch specialisme’ via cgs@fed.knmg.nl. Zowel individuele reacties als reacties van organisaties zijn welkom.
auteurs
Maarten Kok, SEH-arts KNMG, Spaarne Gasthuis, Haarlem
Hester Ticheler, SEH-arts KNMG, Isala, Zwolle
contact
maartenfkok@gmail.com
cc: redactie@medischcontact.nl
G.R.I. Slock
ha, Sluis
In de medische pikorde blijft de specialist boven de generalist staan, met de technische superspecialist helemaal bovenaan. Dit uit zich ook in de vergoedingen. Zolang dit niet verandert krijgen de seh artsen geen erkenning en worden straks net zo...als bij de huisartsen de vacatures steeds slechter opgevuld.
Boland
Oud-jeugdarts , Diemen
Ik onderschrijf het betoog ten gunste van de erkenning van de Spoedeisende Hulp geneeskunde. Het vak is de poort van de acute zorg in het ziekenhuis, met een essentiële triagefunctie.
Naar mijn mening is SEH-geneeskunde in die zin te vergelijken me...t de huisartsgeneeskunde in de algemeen medische zorg. Die staat niet ter discussie.
En opmerkelijk genoeg bestaat huisartsenzorg zoals wij die kennen vaak niet in het buitenland.