Wouter Bos: ‘Artsen moeten zelf kiezen’
4 reactiesArtsen moeten het heft in handen nemen bij het maken van keuzes in de zorgkosten. VUmc bestuursvoorzitter en oud-minister Wouter Bos maakte dit statement juist bij de uitreiking van de Galenusprijs, voor een zaal van producenten van nieuwe (en meestal dure) geneesmiddelen.
De Galenus Geneeesmiddelenprijs 2014 ging naar Kalydeco (ivacaftor), een nieuw geneesmiddel bij cystic fibrose. Het middel is toepasbaar bij 4 tot 5 procent van de gevallen van cystic fibrose, waarbij een bepaalde mutatie een rol speelt. Echt een voorbeeld van personalised medicine, dat zich in het algemeen kenmerkt door hoge kosten, een kleine groep baathebbenden en vaak geringe levensverlenging. De betaalbaarheid van dergelijke nieuwe dure medicijnen staat hoog op het lijstje van veel politici en verzekeraars, maar dokters moeten de discussie in eigen hand houden, bepleit Bos in zijn toespraak.
‘Natuurlijk, de politiek moet uitmaken hoeveel geld we als samenleving voor de zorg moeten uittrekken’, stelt Bos. ‘Onderwijzers bepalen ook niet het onderwijsbudget, politieagenten ook niet het veiligheidsbudget dus waarom zouden artsen bepalen wat we als samenleving aan gezondheidszorg moeten uitgeven? Maar over wat de beste aanwending van al die euro’s is, hoor ik artsen wel graag.’
Volgens Bos hebben artsen de keuze: ze pakken zelf de discussie op over kwaliteit, effectiviteit en kosten of de verzekeraars en politici doen het. ‘En zouden we dan beter af zijn? Ik denk het niet. Integendeel, ik ben bang dat het dan al heel snel een platte discussie over kosten en prijzen wordt’, aldus Bos.
Er is veel discussie over de waarde van een goed geleefd extra levensjaar (QALY), en de grote uitgaven aan dure geneesmiddelen daarbij. De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg stelde bijvoorbeeld een grens van 80.000 euro, maar worstelt nog met de vraag ‘hoe en door wie uiteindelijk de afweging gemaakt moet worden of een patiënt wel of niet in aanmerking komt voor een interventie’. Daarover verschijnt later dit jaar een rapport.
Heleen Croonen
@heleencroonen
Lees ook:
- De column van Henk van Gerven op medischcontact.nl waar Bos naar verwijst
- Meer over internist-oncoloog Koos van der Hoeven waar Bos naar verwijst: Kankerdeskundigen stellen normen op
- Collega AMC-bestuurder Marcel Levi vindt dat de farmaceuten de prijzen moeten matigen: column: Bittere pillen
"Artsen moeten de belangen van hun individuele patiënten dienen, niet die van financiële en beleidsmatige machthebbers uit de kringen van staat en verzekeraar. De medische ethiek verzet zich tegen patiëntenselectie zoals door de heer Bos bedoeld. Opvolgen van zijn advies 'Do it to them before they do it to you'is vergelijkbaar met de activiteiten van de voormalige Joodsche Raad.
"
"Zoals bijna alle politici weet ook de heer Bos geen onderscheid te maken tussen eerste levensbehoeften, zoals gezondheidszorg en politiek producten. War bemoeit dit heerschap zich mee. Gezondheidszorg is simpelweg een zaak tussen patiënten en artsen. De rest, zoals verzekeringen, zijn niet overbodig , maar gewoon partijen die mee mogen doen zonder winstoogmerk. Nogmaals, wie auto's en huizen wil verzekeren, waarbij honderden procenten winst worden gemaakt, zou verplicht moeten worden, daarbij een gezondheidsverzekering zonder winst aan te moeten bieden. Zal wel weer niet politiek correct zijn."
"Tja.. daar gan we weer; hoe ziet een acceptatieprobleem eruit? Laten politici er eens voor kiezen jaarlijks geen miljarden te verspillen in de zorg door de keuze voor dit geldverspillende zorgstelsel en bespaar me deze praatjes… "
"Prijsplafond van 80.000 Euries? Welles? Nietes?
Dit betekent bij een kans op volledige genezing voor een dertigjarige met een slaagkans van 20%, er statistisch 10 levensjaren worden gewonnen. De prijs van de behandeling mag dan 10 x 80.000 = € 800.000 zijn. In deze discussie worden de Life Years Gained te verwarren met Quality Adjusted Life Years (QALY). Bij een QALY corrigeert men voor de kwaliteit van leven. Een volledig gezond persoon heeft een QALY van 1, een overleden persoon een QALY van 0. Een griepje wordt als QALY van bijvoorbeeld 0,99 ingeschaald, HIV als 0,7 en terminale kanker kan men als 0 inschalen. Een behandeling voor kanker waarbij een patiënt dus volledig genezen wordt levert per levensjaar effectief ook 1 QALY op. HIV-medicatie waarbij een patiënt van 0,7 naar 0,9 gaat, levert per levensjaar dus effectief een QALY-winst van 0,2 op. Een patiënt moet dus minstens 5 jaar deze hogere QALY-winst boeken om tot een volledig gewonnen QALY te komen. Dit maakt dat curatieve geneeskunde een stuk duurder kan en mag zijn dan behandeling van chronische ziektes. Curatieve handelingen leveren immers veel meer winst op in QALY dan chronische behandelingen. Een 30 jarige patiënt met kanker, die een behandeling van €80.000 krijgt en hierdoor 40 jaar langer leeft en bijdraagt aan de maatschappij kost effectief slechts 5.000€/QALY. Dit is dus peanuts. We kunnen wel stellen dat de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg, Schippers, Bos, economen, opiniemakers en media zichzelf danig op het verkeerde been hebben gezet en in dit dossier volledig de weg kwijt zijn….
Ondertussen voegen de zorgverzekeraars 160.000 winst/resultaat per UUR toe aan de 10+ miljard aan reserves. Kosten van de zorg zitten dan ook niet in een prijsplafond maar in de tunnelvisies!"