Weggooien medicijnen onnodig

Efficiënt toedienen van dure kankergeneesmiddelen scheelt een hoop weggegooid geld. Afronding van de voorgeschreven dosis kan daarbij nog meer besparingen opleveren.

Onderzoekers van het Medisch Centrum Leeuwarden zijn verrast door de grote hoeveelheid ongebruikte restanten van geneesmiddelen. Door patiënten met eenzelfde behandeling te clusteren hoeven ziekenhuizen restanten niet altijd weg te gooien. En door een maximale dosis­reductie van 10 procent is de verspilling tot hooguit 3 procent te beperken, berekende internist-oncoloog dr. Hiltje de Graaf samen met ziekenhuisapothekers.

‘Het is moeilijk aan te geven hoeveel besparing er in totaal haalbaar is op dure geneesmiddelen’, licht De Graaf toe. ‘Wij hebben de berekening alleen voor twee dure geneesmidde­len gedaan, namelijk eerder al voor oxaliplatine (Eloxatin, red.) (zie MC 18/2006: 748-50, red.) en nu voor trastuzumab (Herceptin, red.).’

‘Eigenlijk moeten we het woord dosisreductie niet gebruiken’, vindt De Graaf. ‘Dit suggereert dat er een medische reden is om minder van een middel te geven. In de praktijk gaat het om afronden van een middel met maximaal 10 procent van de voorgeschreven dosis. Met zo’n afronding blijft de behandeling effectief.’ Er zal nader onderzoek moeten komen naar de maximale gevaarloze afronding.

‘De besparingen zijn ook sterk afhankelijk van het aantal patiënten dat met een middel wordt behandeld’, vult ziekenhuisapotheker Eric van Roon aan. ‘Bij trastuzumab zagen we met name in de eerste periode na registratie als nog relatief weinig patiënten worden behandeld, dat het effect van de interventies groot is.’

Hoe dure geneesmiddelen moeten worden gedoseerd, is een oude discussie onder medisch-oncologen, geeft Hiltje de Graaf aan. ‘Het doseren op basis van lichaams­gewicht en lichaams­oppervlak is helaas nog niet te vervangen door een betrouwbaardere methode. Probleem blijft de bandbreedte tussen effectiviteit en toxiciteit van middelen.’

Internist-oncoloog De Graaf verwacht dat de besparingen per ziekenhuis aanzienlijk zullen verschillen. Het hangt namelijk af van verschillende organisatorische factoren, zoals de frequentie van behandelingen en of behandelingen aansluitend aan het bezoek aan de specialist zijn. Ook de vraag of clusteren wenselijk dan wel patiëntvriendelijk is, speelt een rol en hoe intensief het contact tussen apotheek en specialist is.

Clusteren is volgens de Graaf goed aan patiënten uit te leggen. ‘Er zijn vaste dagen waarop het middel wordt gegeven. Als een patiënt een volledige verpakking per toediening nodig heeft, kan hier uiteraard van worden afgeweken. Alleen al door deze logistieke ingreep kan er flink worden bespaard. We hopen dat ook in andere ziekenhuizen de apothekers met voorschrijvers en behandelingsafdeling om de tafel gaan zitten om afspraken te maken. En daarnaast dat ontwikkelaars van dure genees­middelen bij het maken van protocollen rekening houden met hoe middelen in de praktijk optimaal zijn te gebruiken.’ << RZ