Wat de dokter niet vertelde...

Op het midden van onze levensweg bevond ik me in een donker woud, omdat ik van de rechte weg was afgedwaald.’ Zo begint Dante zijn reis in het epos Divina Commedia. In zijn tocht door het hiernamaals belandt hij op de louteringsberg. Hier, waar de berouwvolle zondaars boete doen, geeft Dante de hoofdzonden hun grote bekendheid. Zeven omgangen leiden hem via superbia (hoogmoed, ijdelheid), invidia (afgunst), ira (toorn, wraak), acedia (gemakzucht, luiheid), avaritia (hebzucht, gierigheid), gula (onmatigheid, gulzigheid) en luxuria (onkuisheid, wellust) naar het aardse paradijs.

Dokters met een dubbelleven, je vindt ze in alle tijden. Wat het daglicht niet kan velen, is vaak geïnspireerd door één van de zeven hoofdzonden. Zoals in deze zeven verhalen.

Superbia

Gynaecoloog Cecil Jacobson was een wonderkind: hij haalde de beste cijfers van de klas en introduceerde in de jaren zestig de vruchtwaterpunctie in de VS. In de jaren tachtig begon hij een kliniek gespecialiseerd in vruchtbaarheidsproblemen. Duizenden vrouwen maakten afspraken bij ‘de man die je zwanger kon maken wanneer niemand anders het kon’. Hij had een geweldige reputatie die nooit in twijfel werd getrokken. Dat hij liever vers dan ingevroren sperma gebruikte, namen zijn patiënten voor lief. Vers was het zeker: hij insemineerde de vrouwen met sperma dat hij enkele minuten voor de behandeling zelf produceerde. Geld zou geen rol hebben gespeeld; zijn drijfveer was ijdelheid. De kinderen zouden dankzij het gebruik van zijn eigen zaad in ieder geval slim worden. Uit DNA-testen bleek dat hij in de jaren zeventig en tachtig in de omgeving van Washington in ieder geval 15 kinderen had ‘verwekt’. Verondersteld wordt dat het daadwerkelijke aantal rond de 75 ligt. De arts werd beschuldigd van fraude. Hij werd uit zijn vak gezet, kreeg een boete van meer dan 100.000 dollar en werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf.

Invidia

Een crime passionnel is een impulsieve geweldsdaad begaan uit plotselinge woede of verdriet. Het was ook het motief van Buck Ruxton voor de moord op zijn vrouw Isabella en hun dienstmeisje Mary. Ruxton, een huisarts uit Lancaster, was obsessief jaloers en raakte ervan overtuigd dat zijn vrouw in het geheim een affaire had. Zijn jaloezie overweldigde hem, en op 15 september 1935 wurgde hij zijn vrouw met zijn blote handen. Om te voorkomen dat hun dienstmeisje de misdaad zou ontdekken, vermoordde hij haar ook. Ruxton hakte de lichaamsdelen in stukken, verminkte ze om hun identiteit te verbergen, en verstopte ze ver van zijn huis. Zijn geheim bleef nog geen maand bewaard. Zowel de kranten waarmee hij de lichaamsdelen verpakt had als het forensische bewijs wezen hem als verdachte aan. De crime passionnel heeft altijd een zekere sympathie voor de dader opgeroepen. Ook bij Ruxton was dit het geval. Maar zelfs een petitie met meer dan tienduizend handtekeningen kon hem niet redden: op 12 mei 1936 werd hij in de Strangeways gevangenis te Manchester opgehangen.

Ira

Mijn lichaam is niet alleen geboren / Om bloemen te ruiken / Maar ook om te vuren, te moorden / En alles tot stof te doen vergaan.

Radovan Karadžić was naast politicus ook dichter en psychiater. Als president van de zelfverklaarde Servische Republiek Bosnië-Herzegovina gaf hij tijdens de Bosnische oorlog (1992-1995) bevel tot etnische zuiveringen van Kroaten en Bosnische moslims. Onder zijn bewind vonden naar schatting honderdduizend mensen de dood. Door het Joegoslavië-tribunaal werd hij al voordat de Bosnische oorlog eindigde aangeklaagd voor genocide en oorlogsmisdaden. Vermomd met bril en lange, witte baard, bleef hij echter lange tijd voortvluchtig, en behoorde hij tot een van de twee meest gezochte aangeklaagde personen uit de Bosnische oorlog. In 2008 werd hij in Belgrado, waar hij onder de naam Dragan Dabi als alternatief genezer werkte, opgepakt en na dertien jaar eindelijk aan het Joegoslavië-tribunaal overgedragen.

Acedia

Op welk moment krijgt een patiënt door dat de dokter de dokter niet is? Een Belgische vrouw belde de dokter van wacht, die ze niet kende, omdat ze last had van haar buik en onderrug. Na enkele vragen over haar gezondheidstoestand werd besloten tot een huisbezoek. Al bij het openen van de deur twijfelde de patiënt. Ze kende de vrouw die voor haar stond van gezicht, maar herkende haar niet als dokter. De ‘arts’ verzekerde haar echter dat ze al twee jaar stage liep, en af en toe inviel voor de dokter van wacht. Ze gaf de patiënt een injectie tegen de pijn. Toen ze vervolgens voor een tweede injectie de gebruikte spuit uit de prullenband viste, begon de patiënt echt onraad te ruiken. En terecht: de arts van wacht had zijn vriendin op huisbezoek gestuurd. Hij voelde zich zelf niet in staat een onderzoek uit te voeren, en had verzuimd een andere, geregistreerde arts te sturen. Hij stelde zijn vriendin volledig te vertrouwen, zij had hem immers ook goed verzorgd toen hij ziek was. Een medische opleiding had ze echter nooit genoten.

Avaritia

Een duurzaam leven kan heel wat opleveren. Zo gooien we jaarlijks voor 155 euro per persoon aan eten weg, en kan er heel wat benzinegeld worden uitgespaard door auto’s te laten rijden op menselijk vet. Zo dacht de plastisch chirurg Craig Bittner uit Beverly Hills tenminste. De man, die zichzelf Dr. Lipo 90210 noemde, gebruikte het vet dat hij bij zijn patiënten wegzoog als brandstof voor zijn terreinwagen en de auto van zijn vriendin. Hij claimde het vet alleen om te zetten in biodiesel als zijn patiënten daarmee instemden. Deze vreemde gang van zaken kwam aan het licht toen patiënten rechtszaken tegen hem aanspanden waarin ze beweerden dat hij zijn assistenten en zijn vriendin, allen zonder artsendiploma, operaties liet uitvoeren. De arts in kwestie verdween met de noorderzon. Hij sloot zijn kliniek en verhuisde naar Zuid-Amerika.

Voor de geïnteresseerden: voor 5 liter brandstof heb je ruim 5 liter dierlijk of menselijk vet nodig.

Gula

Hulp zoeken voor verslaving lijkt voor veel artsen een moeilijke stap.
Dokters horen niet ziek te worden, en al helemaal niet verslaafd. Verslavingen worden ontkend en hulpvragen uitgesteld. De prevalentie van verslaafde artsen ligt volgens Amerikaanse en Canadese cijfers echter schrikbarend hoog: tussen de 9 en 12 procent.

Zo ook Matthew Cornish, een anesthesioloog uit Engeland. Al als aios werd hij acht maanden geschorst vanwege een incident waarbij hij betrapt werd met een ampul diamorfine op zak. Een vergeefse waarschuwing. Werkzaam bij het Yeovil District Hospital stal hij om zijn verslaving te voeden jarenlang drugs die overbleven nadat hij patiënten verdoofd had. De drugs, waaronder fentanyl, morfine, cyclizine en lidocaïne, diende hij zowel oraal als intraveneus bij zichzelf toe, vaak op de parkeerplaats van het ziekenhuis. Zijn gebruik kwam aan het licht toen men in zijn kluisje, huis en in de kofferbak van zijn auto aanzienlijke hoeveelheden spuiten, naalden, ampullen en canules aantrof, evenals bloedige gebruikssporen op zijn witte doktersjas. Cornish werd voor twee jaar geschorst.

Luxuria

Een vakantieganger schiet tijdens zijn reis gemiddeld 205 foto’s met zijn digitale camera, tablet of telefoon. Een professionele fotograaf maakt tijdens een fotoshoot van een uur gemiddeld zo’n 100 tot 150 foto’s. Een gynaecoloog uit het Duitse Schifferstadt maakte in ongeveer drie jaar tijd 35.000 foto’s en een aantal video-opnames van zeker tweeduizend vrouwen. Zijn collectie kwam echter tot stand zonder medeweten van de geportretteerden. Als zijn patiënten op de onderzoekstafel lagen, maakte hij met een kleine digitale camera stiekem foto’s. De zaak kwam aan het licht toen assistentes van de gynaecoloog naar de politie stapten. Zo’n achthonderd vrouwen konden aan de hand van de foto’s, waarop zijn patiënten zowel close-up als van een afstand in beeld waren gebracht, worden geïdentificeerd. De meesten hebben een klacht ingediend. Een verklaring heeft de gynaecoloog nooit gegeven, wel toonde hij zich bereid de politie te helpen met het identificeren van de gefotografeerde vrouwen.

tekst: Hanna van de Wetering

beeld: Hieronymus Bosch, Zeven Hoofdzonden, ca. 1500-1525, Museo del Prado, Madrid/Getty Images, ANP Photo, HH, Corbis