Waar loopt Bernhoven nu tegenaan?
Udens ziekenhuis kampt met ‘financiële uitdaging’
2 reacties
Ziekenhuis Bernhoven zit in de rode cijfers. Wat is er aan de hand? De crisis bij Bernhoven in zeven vragen.
Nekt corona het ziekenhuis? Lekte budget weg naar een teveel aan ondersteunende diensten? Of luidt het ziekenhuis de noodklok om medewerking te krijgen voor zijn sympathieke zinnigezorgproject nu de eerste zeven jaren zijn verstreken? Het ziekenhuis zelf laat het eind januari bij een persverklaring. De medische staf geeft wel een toelichting.
1. Wat is Bernhoven?
Ziekenhuis Bernhoven in Uden had in 2020 219 bedden, 182 medisch specialisten en zo’n 2000 medewerkers. Het wil in 2025 zijn getransformeerd van een ziekenhuis in een gezondheidsorganisatie en aanjager zijn van gezondheid in de regio. Die transformatie zette het ziekenhuis in 2014 in met de keuze voor zinnige zorg onder het motto ‘Betere zorg door minder zorg’. De patiënt moest goed worden geïnformeerd, men keek kritisch welke zorg echt nodig was en haalde perverse prikkels uit het systeem door de medisch specialisten in loondienst te nemen. Onder leiding van Peter Bennemeer sloot dit ziekenhuis in Uden in 2015 contracten met een vaste aanneemsom met zorgverzekeraars voor vijf jaar. Declareren per behandeling ging overboord. Volgens gezamenlijke rapporten van het Centraal Planbureau, de Nederlandse Zorgautoriteit en IQ Healthcare van het Radboudumc reduceerde Bernhoven de verleende zorg met wel 13 procent. Critici, onder wie voormalig baas van het Groningse Martini Ziekenhuis en huidig crisismanager Hans Feenstra, vroegen zich af met welke cijfers precies werd gerekend, omdat de jaarverslagen de afname niet lieten zien. Ze vroegen om openheid, ook omdat politiek en zorgverzekeraars met de casus-Bernhoven in de hand beleid maken.
Declareren per behandeling ging overboord
2. Wat is er nu aan de hand?
Afgelopen december legde directeur Geert van den Enden, die sinds 2014 in het bestuur zat, ‘in goed overleg’ zijn taken neer. Interim-bestuurder Hans Feenstra nam het stokje over. Bernhoven liet eind januari weten in financieel zwaar weer te verkeren. De kosten voor de bedrijfsvoering zijn ‘structureel hoger komen te liggen dan wat contractueel was afgesproken met de zorgverzekeraars en andere partners en wat als marktconform gezien wordt in vergelijking met collega-ziekenhuizen’, aldus het ziekenhuis. Dagblad BN DeStem citeerde interim-bestuurder Feenstra, die de financieringssystematiek hekelde: ‘(…) als je 10 procent minder behandelingen doet, is het niet zo dat je daarmee je budget met 10 procent kunt verlagen’, waarmee hij doelde op vaste lasten. Gezondheidseconoom Xander Koolman had in de Volkskrant dezelfde analyse: ‘De afname in het aantal behandelingen ging niet gepaard met een daarbij passende afname in de kosten van personeel, ICT en gebouwen. (…) Dan kom je financieel in de problemen.’
3. Wat wil Bernhoven doen om financieel gezond te worden?
De zorgpionier wil op jaarbasis 20 miljoen euro bezuinigen, onder meer door ondersteunende diensten met 120 fte in te krimpen. Ook moet ‘de productiviteit van het primaire proces in patiëntcontacturen en de efficiency’ omhoog. Daarnaast wil Bernhoven samenwerken met een groot ziekenhuis. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis, het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis en het Catharina Ziekenhuis hebben belangstelling, meldt BN DeStem. Een eigentijds ICT-systeem wordt gezien als ‘de sleutel’ voor samenwerken met andere partijen. Met KPMG werkt het ziekenhuis aan een masterplan dat in maart klaar moet zijn. Feenstra kondigde aan dat de registratie als eerste op orde moet komen, omdat nu te weinig zicht is op verrichtingen.
4. Welke rol speelt corona in de financiële strubbelingen?
In coronajaar 2020 maakte Bernhoven een minieme winst van 58.000 euro, waar dat een jaar eerder nog bijna 2,3 miljoen euro was. De impact van covid-19 is op de hele organisatie groot, laat het ziekenhuis weten in het bestuursverslag van april 2021. Het ziekenhuis in Noord-Brabant lag tijdens de eerste golf in het oog van de storm en corona heeft ‘vooral een zware wissel getrokken op het personeel en de bedrijfsvoering’. Maar financieel gezien hebben de sectorale afspraken die de minister van VWS maakte met zorgverzekeraars de schade beperkt. ‘Daarom is er voor Bernhoven ook komende periode geen sprake van een concreet financieel continuïteitsrisico als gevolg van covid-19’, lezen we in het verslag. Tegelijk is het ‘lastig’ om de financiële impact van covid-19 inzichtelijk te hebben. ‘2021 staat dan ook in het teken van financieel herstel’, valt te lezen in de toekomstparagraaf.
5. Wat is de analyse van oud-bestuurder Geert van den Enden?
Afgelopen najaar vertelde directeur Geert van den Enden, naar later zou blijken twee maanden voor zijn vertrek, over de geldzorgen aan het tijdschrift Zorgvisie. Er lag een nieuw meerjarencontract met CZ, maar nog niet met VGZ. Afspraken met CZ over kostenreductie van mensen en materiaal gingen door de pandemie in rook op. De compensatieregeling voor 2021 pakte veel soberder uit, zei Van den Enden. Hij had verzekeraars de keuze voorgelegd om covidzorg af te schalen en een kostenbesparingsprogramma te lanceren óf om door te gaan met covidzorg, reguliere zorg en inhaalzorg. ‘Blijf je maatschappelijke verantwoordelijkheid vooral nemen, het komt goed’, citeert Zorgvisie het antwoord. Maar dat kwam het niet, door de strikte regels waaraan ook verzekeraars zijn gehouden. Van den Enden gaf als voorbeeld dat Bernhoven extra coronapersoneel niet als zzp’er inhuurde maar – goedkoper – met een tijdelijk contract. Het ziekenhuis liep daarmee de compensatie voor het inhuren van zzp’ers mis. Van den Enden: ‘Het voelt zo onrechtvaardig. (…) We hebben onze nek uitgestoken in de coronacrisis. We kunnen wel als ziekenhuizen allemaal individueel een beroep doen op de hardheidsclausule en dure advocaten inhuren, maar het zou beter zijn als er op landelijk niveau een oplossing komt.’
6. Wat zegt geestelijk vader van het model-Bernhoven, Peter Bennemeer?
Passende zorg wordt breed gedragen door beleidsmakers; deze strategie heeft de toekomst, zegt hij. ‘Naar mijn idee is het niet meer dan een uitvoeringsvraagstuk. Ik maak me absoluut geen zorgen over een faillissement. Dit is relatief simpel op te lossen. Maar de onderliggende bekostigingsstructuur met perverse prikkels moet geadresseerd worden. Het bekostigingsmodel moet wel worden doorontwikkeld. Als je nu het juiste doet, word je door het systeem gestraft. We kunnen deze situatie ook verwelkomen omdat nu iedereen aandacht heeft voor dit probleem.’
7. Wat vinden de artsen van Bernhoven ervan?
Internist-nefroloog Jos van de Kerkhof, voorzitter van de vereniging medische staf: ‘De artsen in Bernhoven hebben de afgelopen jaren met volle overtuiging aan zinnige zorg gewerkt en blijven dit doen. De huidige situatie toont aan dat de vergoedingen in het bekostigingssysteem nog niet passend zijn voor alle vormen van zinnige zorg. Wij zijn ervan overtuigd dat dit de weg is om de zorg betaalbaar te houden in de toekomst. Wij zien met vertrouwen de toekomst van Bernhoven tegemoet en zijn ervan overtuigd dat we de huidige financiële koers weer recht gaan buigen. Bernhoven is vanuit saamhorigheid sterk door de coronacrisis gekomen, dat sterkt ons ook deze financiële situatie het hoofd te bieden.’
Links:
https://www.bernhoven.nl/actueel/nieuwsarchief/2022/samen-werken-aan-een-gezond-bernhoven-1/
https://www.zorgvisie.nl/meerjarencontract-is-als-molensteen-voor-ziekenhuis-bernhoven/
W.J. Duits
bedrijfsarts, Houten
De Nederlandse Gezondheidszorg is een grote lappendeken. Er is helemaal geen enkele afstemming over een evenredige verdeling van beschikbare zorg over het land. Ziekenhuizen moet concurreren maar waarmee dan? De beste zorg? Wat is dat? Is dat een gez...ellige polikliniek met gratis koffie? Een spiegelend ziekenhuispaleis? Vriendelijke vrijwilligers in de hal? Op zich al een gotspe al dat vrijwilligerswerk, het is blijkbaar zinnig werk, hoort betaald te worden dan.
Nu heeft dit ziekenhuis zorg aangeboden en is dat goed ontvangen? Zo ja, dan is het door de patiënten als goede en zinnige zorg ervaren. Het geven van uitleg aan een patiënt kost tijd, maar het bespaart handelingen, maar uitleg wordt niet betaald door de zorgverzekeraars, valt buiten de DBC. Ligt daar het probleem? De economen die over de zorg beslissen, weten die eigenlijk wel wat er allemaal nodig is om de "goede zorg" te bieden. Zijn hun aannames dat ondersteunende diensten wel wegbezuinigd kunnen worden wel een echte bezuiniging? Als bijvoorbeeld een arts of psycholoog zelf zijn afspraken moet maken, dat kan tegenwoordig zo makkelijk in de computer toch ?, dan wordt vergeten dat 5 minuten arts-tijd of psycholoogtijd meer kost, dan 5minuten door een administratieve medewerker. En hoeveel stress scheelt dat niet bij de professionals om dat soort handelingen niet allemaal zelf te hoeven doen. Hoeveel vriendelijker is niet het ziekenhuis waar een afspraken balie is. Het is ook nog een vorm van zorgen dat mensen zinnig werk kunnen doen die misschien niet de hoogste opleidingen hebben kunnen volgen. De problemen hier met de financiering van dit ziekenhuis zijn een symptoom, een symptoom van een te kortzichtig economisch gestuurd beleid. Penny wise, maar Pound foolish.
M.N. Copper
oogarts, Tiel
Duidelijk artikel met duidelijke visie. Het zou toch zonde zijn als de ingeslagen weg weer verlaten moet worden? Terecht signaal dat de productie gedreven budgetten hun beste tijd hebben gehad.