Laatste nieuws
Luc van Houdt
4 minuten leestijd
Tuchtrecht

Vrijgesproken, maar niet echt blij

10 reacties

OPINIE

Klachten over verpleeghuiszorg zijn eigenlijk terecht

Specialist ouderengeneeskunde Luc Van Houdt wordt aangeklaagd door de weduwe van een overleden patiënt. Ze vond de zorg in het verpleeghuis ontoereikend. De tuchtrechter wijst de klacht af en Van Houdt is opgelucht. Toch gaat het knagen: had de vrouw niet gewoon gelijk?

In januari kwam het verlossende bericht: het beroep dat klaagster had ingesteld tegen de beslissing van het regionale tuchtcollege – dat haar klacht als ‘kennelijk ongegrond’ moest worden afgewezen – werd verworpen. Daarmee was de tuchtzaak die ze tegen mij als specialist ouderengeneeskunde had aangespannen, definitief van de baan.
Het verhaal begon ruim drie jaar eerder, toen haar man – uitbehandeld volgens de ziekenhuisartsen – na een omzwerving van meer dan een halfjaar langs drie ziekenhuizen en twee verpleeghuizen in de regio, in ons verpleeghuis werd opgenomen. Tijdens deze zwerftocht raakte patiënt van de ene in de andere complicatie verzeild vanwege diffuse atherosclerose, en werd zijn lichamelijk en geestelijk functioneren progressief ondermijnd. Hij overleed bij ons binnen een week na opname ten gevolge van de zoveelste complicatie, waarbij hij ditmaal onvoldoende reageerde op de ingestelde behandeling. Ik was de hoofdbehandelaar tijdens de twee laatste dagen van zijn leven en ik werd op verzoek van de echtgenote op het matje geroepen, eerst door het regionale en later door het centrale tuchtcollege. Alsof ik deze calamiteit had kunnen voorkomen, door maar wat beter mijn best te doen.
De echtgenote heeft zich nooit over mijn persoonlijk functioneren beklaagd. ‘… overigens sympathieke dokter …’ schrijft ze ergens in haar klaagschrift. Wat ze me wél verwijt is dat ik erin heb toegestemd dat haar man bij ons in het verpleeghuis werd opgenomen, goed wetende wat het niveau is van de zorg die daar kan worden geleverd. ‘… te weinig en te laag gekwalificeerd personeel …’; haar bewoordingen klonken iets feller door de emotie van het verlies maar het kwam hier wel op neer.
Volgens het tuchtcollege was de zorg die in ons verpleeghuis verleend werd niet minder goed dan gemiddeld in Nederland, en had ik voldoende ‘controle’ over mijn medewerkers; lees: verpleegkundig specialist, paramedici en verzorgenden.

Bedenkingen
Er valt een zware last van je schouders als je, na een procedure die bijna drie jaar heeft geduurd, dit verlossende bericht krijgt. En toch vroeg ik me af of ik hier nu écht blij mee moest zijn. Enkele bedenkingen bleven in mijn hoofd rondspoken.
Eigenlijk ben ik het met de vrouw eens als het gaat over het niveau van de zorg in het verpleeghuis. Al te vaak zijn verzorgenden mensen met te weinig bagage vanuit hun opleiding, die zich met even weinig collega’s van dag tot dag uit de naad werken om zwaar zieke en kwetsbare oude mensen van de meest essentiële levensbehoeften te voorzien. Bovendien wordt van hen verwacht dat ze signalen van dreigende complicaties tijdig herkennen. En dan is er nog het onbegrepen gedrag waar ze een hele dag tegenaan lopen. Dat kan alleen als er voldoende tijd is om op het tempo van deze patiënten zorg te leveren én als ze zelf voldoende inzicht hebben in de problematiek die zich aandient: aan geen van de twee voorwaarden wordt mijns inziens voldaan.
Ook voor deze verzorgenden voel ik me verantwoordelijk. Zij hebben soms steun nodig, een woord van bemoediging en van appreciatie omwille van de energie die ze elke dag opnieuw opbrengen om onze bewoners, die vaak ernstig beschadigd zijn op lichamelijk en/of geestelijk gebied, een menswaardig laatste stukje leven te bieden.

Zondebok
Het tuchtcollege mag dan wel stellen dat ik voldoende controle had over mijn hulptroepen, maar wat rest er vandaag de dag nog van het alom geprezen multidisciplinaire team dat ouderenzorg écht vorm moet geven? Elk jaar worden formaties afgebouwd en voel ik me vaker verplicht om ‘nee’ te verkopen aan partners, kinderen en andere mantelzorgers die naar mijn gevoel redelijke vragen stellen over behandeling en zorg. En als ik het vergelijk met patiënten van een reguliere eerstelijns huisartsenpraktijk, dan krijgen patiënten in het verpleeghuis bijvoorbeeld beduidend minder fysiotherapie aangeboden. Voor de meeste indicaties geldt immers netto één uur behandeling (medisch én paramedisch) per week!
Beide tuchtcolleges hebben weliswaar terecht geoordeeld dat ik geen fouten heb gemaakt, maar ik voel me wel als zondebok ten tonele gevoerd, die de aandacht moet afleiden van het échte probleem dat speelt: namelijk dat onze samenleving in toenemende mate niet meer wil of kan zorgen voor haar kwetsbare ouderen en dat de zorg die nog rest van jaar tot jaar verschraalt. Een arts – of eventueel een organisatie of een bestuur – opvoeren als zondebok past dan ook in de illusie die de politiek en de media ons willen verkopen, namelijk dat het om incidenten zou gaan en dat calamiteiten in het verpleeghuis gemakkelijk kunnen worden voorkomen als de mensen die daar werkzaam zijn maar wat beter hun best zouden doen.
Dit mechanisme zorgt er enerzijds voor dat de onderliggende structurele oorzaken aan het oog worden onttrokken en kanaliseert en vermindert anderzijds gevoelens van frustratie bij patiënten en bij betrokken familieleden en mantelzorgers.
Ik hoop het nooit meer mee te maken: opgevoerd worden als zondebok om structurele problemen te verdoezelen, en dan op en neer naar Den Haag met het risico aan de schandpaal te worden genageld. Ook al liep het déze keer voor mij met een sisser af.


Luc van Houdt, specialist ouderengeneeskunde, Middelburg

Contact: luc_vanhoudt@telfort.nl; cc: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld


 

Dossier

Ouderengeneeskunde

'Het échte probleem is dat zorg voor kwetsbare ouderen van jaar tot jaar verschaalt.' © Corbis
'Het échte probleem is dat zorg voor kwetsbare ouderen van jaar tot jaar verschaalt.' © Corbis
<b>Download dit artikel (PDF)</b>
Tuchtrecht ouderengeneeskunde verpleeghuizen ouderenzorg verpleeghuiszorg
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • N.J.H. van Hasselt

    huisarts , Amsterdam

    Collega Van Houdt is een moedig man, een vechter, wetend dat het beter moet maar dat het niet kan. Als arts ´nee´ moeten verkopen, treft ons diep. Maar dat je dit verweten wordt, slaat alles.
    Collega Van Houdt vergelijkt de toestand in een verpleegh...uis met een huisartsenpraktijk.
    Juist dezer dagen ontving ik een schrijven van een zorgverzekeraar met de vermelding dat de medische verzorging in een verpleeghuis voldoende was en dat daarom mijn bezoek aan de daar opgenomen eigen patiënt overbodig was en door de zorgverzekeraar niet op prijs werd gesteld.
    Ik meen dat onze bezoeken een essentieel onderdeel van ons beroep zijn, in tegenstelling tot de man achter het bureau, die wel zeker niet bij collega Van Houdt langs zal zijn geweest. !

  • B.H. Kooistra

    specialist Ouderengeneeskunde, ALMERE Nederland

    De tuchtzaak van collega van Houdt (die verantwoordelijk werd gehouden voor slechte verpleeghuiszorg) blijft ons, ondanks de " goede afloop " , verontrusten. H. benoemt dat hij volgens het college geen fouten heeft gemaakt, maar dat de verpleeghuisz...org volgens hem wel degelijk onvoldoende kwaliteit heeft, en dat hij zich mede verantwoordelijk voelt voor de buiten hun schuld tekortschietende verzorgenden. Ik herken dat gevoel maar al te goed, maar moet er toch op wijzen dat wij er als arts niet verantwoordelijk voor kunnen worden gehouden, omdat het ons ten enen male ontbreekt aan de macht en de middelen om er iets aan te doen. Het solidariteitsgevoel van de arts ontneemt hem het zicht op de feiten: de dokter heeft in de praktijk vrijwel niets te zeggen over wie er in het verpleeghuis wordt opgenomen noch over kwaliteit en kwantiteit van de verzorging, en als hij al vaststelt dat de patiënt zorg tekort komt, waar stuurt hij die patiënt dan heen? Terug naar het ziekenhuis, waar de patiënt niets te zoeken heeft en dat hem niet terug wil nemen? Naar een ander verpleeghuis waar het even beroerd is? Naar huis, waar geen mantelzorg beschikbaar is? Nee, wij zouden pas echt opgelucht zijn als het tuchtcollege erkent dat de zaak ongegrond is vanwege de onmogelijkheid de arts verantwoordelijk te stellen voor iets waar hij macht noch bevoegdheden over heeft. De arts in het verpleeghuis kan en moet zijn uiterste best doen voor de patiënt, maar moet zich net als ieder ander neerleggen bij de schrale verzorging...zo zullen wij een arts/ ontwikkelingswerker evenmin verwijten dat er zo weinig middelen naar de derde wereld gaan...
    Ook de hierboven reagerende collega's hebben veel te hoge verwachtingen van de arts in het verpleeghuis. Als artsen de macht en de middelen hadden dan kwamen de beschreven wantoestanden echt niet voor. Soms voelen wij ons burgemeester in oorlogstijd, maar onder alle omstandigheden kun je proberen zelf voor de patiënt door het vuur te gaan, en dat houdt ons op de been.

  • J.A. van Duren

    Dermatoloog, ST. EUSTATIUS Bonaire, Sint Eustatius en Saba

    Geachte collega van mijn man, dermatoloog,

    Ik herken hetgeen U beschrijft volkomen. Mijn beide ouders hebben hun laatste jaren in een verpleeghuis doorgebracht en de omstandigheden waaronder zijn nauwelijks te beschrijven.

    Het niveau van de goedwil...lende verzorgende is zo laag en het aantal is zo klein dat je je geneert dat je je ouders daaraan moet toevertrouwen.
    Mijn vader, oud huisarts en mijn moeder als moeder van 6 kinderen met een huisartsenpraktijk aan huis, zonder huisartsenposten die na 5.00 de zaak overnemen, zonder mobiele telefoons als er een spoedgeval gemeld werd, hebben keihard gewerkt om hun patiënten alle nodige zorg en aandacht te geven en toen ze uiteindelijk zelf zorg nodig hadden was die ver te zoeken.
    Geen tijd om ze naar het toilet te brengen, dus een luier om die 24 uur om kan blijven zitten voor hij vol is, geen tijd om haren te wassen, dus een kap over het hoofd om het haar toch wat fris te doen voorkomen, geen tijd om nagels te knippen zodat ze met faeces onder de nagels zitten en later liggen. Verzorgende die geen enkele medische achtergrond hebben en niets kunnen interpreteren als voorteken dat er iets niet goed is met de patient/ client.
    Het is verschrikkelijk om je ouders onder deze omstandigheden te moeten zien en nu ze overleden zijn, waar ik alleen maar dankbaar voor kan zijn, blijf ik zitten met een machteloos gevoel. En angst hoe het zal zijn als we zelf oud zijn.
    De politiek heeft geen benul van wat zorg in zou moeten houden en gezien de aanhoudende bezuinigingen zie ik de toekomst voor de ouder wordende mensen heel somber in.

    Ik vind het geweldig dapper dat dr. van Houdt dit schrijft en een actie van alle verpleeghuisartsen, gesteund door familie van (oud) patiënten zou heel erg gewenst zijn om de politiek wakker te schudden.

    Corrie van Duren, oud verpleegkundige en vrouw van collega.
    St. Eustatius 24-06-2015

  • J.A. van Duren

    Dermatoloog, ST. EUSTATIUS Bonaire, Sint Eustatius en Saba

    Geachte collega van mijn man, dermatoloog,

    Ik herken hetgeen U beschrijft volkomen. Mijn beide ouders hebben hun laatste jaren in een verpleeghuis doorgebracht en de omstandigheden waaronder zijn nauwelijks te beschrijven.

    Het niveau van de goedwil...lende verzorgende is zo laag en het aantal is zo klein dat je je geneert dat je je ouders daaraan moet toevertrouwen.
    Mijn vader, oud huisarts en mijn moeder als moeder van 6 kinderen met een huisartsenpraktijk aan huis, zonder huisartsenposten die na 5.00 de zaak overnemen, zonder mobiele telefoons als er een spoedgeval gemeld werd, hebben keihard gewerkt om hun patiënten alle nodige zorg en aandacht te geven en toen ze uiteindelijk zelf zorg nodig hadden was die ver te zoeken.
    Geen tijd om ze naar het toilet te brengen, dus een luier om die 24 uur om kan blijven zitten voor hij vol is, geen tijd om haren te wassen, dus een kap over het hoofd om het haar toch wat fris te doen voorkomen, geen tijd om nagels te knippen zodat ze met faeces onder de nagels zitten en later liggen. Verzorgende die geen enkele medische achtergrond hebben en niets kunnen interpreteren als voorteken dat er iets niet goed is met de patient/ client.
    Het is verschrikkelijk om je ouders onder deze omstandigheden te moeten zien en nu ze overleden zijn, waar ik alleen maar dankbaar voor kan zijn, blijf ik zitten met een machteloos gevoel. En angst hoe het zal zijn als we zelf oud zijn.
    De politiek heeft geen benul van wat zorg in zou moeten houden en gezien de aanhoudende bezuinigingen zie ik de toekomst voor de ouder wordende mensen heel somber in.

    Ik vind het geweldig dapper dat dr. van Houdt dit schrijft en een actie van alle verpleeghuisartsen, gesteund door familie van (oud) patiënten zou heel erg gewenst zijn om de politiek wakker te schudden.

    Corrie van Duren, oud verpleegkundige en vrouw van collega.
    St. Eustatius 24-06-2015

  • A.M.S. van Aarnhem

    huisarts np, NIEUWEGEIN Nederland

    Geachte collega,

    Chapeau voor dit verhaal.
    Misschien een oproep aan alle specialisten ouderengeneeskunde om zich ook te roeren? "Ook bij hen: het roer moet om" Ze zouden zich niet meer iedere keer moeten laten gebruiken om te vertellen dat het alle...maal zo fantastisch gaat in verpleeghuizen met individuele zorgplannen etc. Klachten van mensen/familie kunnen niet alleen verklaard worden omdat die de achteruitgang van hun familieleden niet kunnen accepteren? De zorg wordt geleverd in toenemende mate door onvoldoende tot zelfs ongeschoold personeel. SOG's verenigt U!

  • Jedidja Fortuijn

    AIOS psychiatrie, voorheen SOG, Haarlem

    Geachte collega van Houdt,
    Hartelijk dank voor uw openheid en reflectie. Dit moet breed gehoord worden. Het schetst een schrikbarend beeld van de verpleeghuissector, die blijkbaar nog verschraalder is geraakt. Welke steun heeft u van uw directie geha...d in de tuchtzaak? Wat vinden ze van bovenstaande? Als ze het er mee eens zijn, bent u dan samen al naar jullie brancheverenigingen gegaan? Welke stappen volgen om van Rijn op zijn verantwoordelijkheid te wijzen? Ik kan me voorstellen dat u wel even genoeg op uw bordje heeft gehad, maar ik hoop toch dat uw alarmering gehoord wordt door degenen die wel de verantwoordelijkheid voor het (kunnen) inzetten van voldoende, goedgeschoold personeel dragen

  • P.W. Blankevoort

    Huisarts, WILLEMSTAD CURAÇAO

    Geachte collega, vaak is zo'n doorgemaakte tragedie een reden om "thumbs up" te geven, maar is dat ook geldig voor de gevolgen die de weduwe drie jaar heeft moeten doormaken? Proficiat voor deze aanhoudster. Ze verloor niet alleen haar man, maar hope...lijk wint ze toch. "Thumbs up" voor de inhoud van dit belangrijke signaleringsstuk, "thumbs down" voor de oorzaak waarom dit stuk geschreven werd.

  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Geachte collega van Houdt, wat een mooi en openhartig verhaal, aan de andere kant schrijnend. Het is helaas dagelijkse werkelijkheid dat we ook als bedrijfsarts zien in onze spreekkamer, medewerkers in de zorg die ziek worden omdat ze stelselmatig te... veel van zichzelf vragen, omdat ze eigenlijk te weinig tijd krijgen om hun werk te doen. Verzorgsters die hu werk opgeven, omdat ze er niet meer tegen kunnen.Het risico bij deze stelselmatige overbelasting is fouten, spanningen in de onderlinge samenwerking. Wat de aanloop is tot een neerwaartse spiraal.
    Hoe kunnen we met ons allen de krachten bundelen en deze waanzin een halt toeroepen?

  • Jedidja Fortuijn

    AIOS psychiatrie, voorheen SOG, Haarlem

    Geachte collega van Houdt,
    Hartelijk dank voor uw openheid en reflectie. Dit moet breed gehoord worden. Het schetst een schrikbarend beeld van de verpleeghuissector, die blijkbaar nog verschraalder is geraakt. Welke steun heeft u van uw directie geha...d in de tuchtzaak? Wat vinden ze van bovenstaande? Als ze het er mee eens zijn, bent u dan samen al naar jullie brancheverenigingen gegaan? Welke stappen volgen om van Rijn op zijn verantwoordelijkheid te wijzen? Ik kan me voorstellen dat u wel even genoeg op uw bordje heeft gehad, maar ik hoop toch dat uw alarmering gehoord wordt door degenen die wel de verantwoordelijkheid voor het (kunnen) inzetten van voldoende, goedgeschoold personeel dragen

  • A.R.J Sanders

    huisarts, LEERSUM Nederland

    Geachte collega,
    ook ik wil u hartelijk danken voor deze oprechte noodkreet.
    Ik herken ten volle helaas de schrijnende situatie van laagopgeleid (goedkoop) personeel in de zorg dat te weinig tijd krijgt om menselijke zorg te leveren. Als huisarts e...rvaar ik de toenemende tweedeling in zorg door verschillen in (inzicht in en geld voor) polissen waardoor minder bedeelden met meer aandoeningen minder zorg ontvangen. Maar zie ook dat de kosten van de zorg toenemen en slecht te beteugelen lijken.
    Het probleem dat u schets lijkt me een maatschappelijke keuze. Voor wie willen we welke zorg betalen en welke niet meer?
    Juist de negatieve keuze wordt moeizaam hardop uitgesproken door de diverse betrokken partijen maar des te beter gevoeld aan het bed, waardoor de uitvoerders de negatieve boodschap moeten overbrengen. Dat leidt tot frustratie bij ontvanger en uitvoerder. Gelukkig is het tuchtcollege niet meegegaan in deze emotie.
    Maar wie durft uit te spreken welke zorg beperkt zou mogen worden om de kosten voor adequate zorg voor ouderen te bekostigen?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.