Voeding en gezondheid

Een intrigerend gegeven: de prevalentie van maagkanker bij Italianen die naar Australië zijn geëmigreerd neemt af. Heeft het met voeding te maken? Met andere omgevingsfactoren? Dat we zulke vragen niet goed kunnen beantwoorden, stelt geneticus Hans Galjaard, komt door een fundamenteel gebrek aan kennis over de precieze interactie tussen genetische en omgevingsfactoren. In de toekomst zal het volgens hem anders worden dankzij de DNA-chips. Daarmee zal het mogelijk zijn tienduizenden genen tegelijkertijd te testen op de invloed van ‘exogene factoren’. Deze nieuwe technologie zal ook grootschalig populatieonderzoek mogelijk maken naar de individuele variaties in de reactie op bepaalde nutriënten. Het is in die frontlinie van de voedingswetenschap en de genetica (nutrigenomics) dat het boek The Increasing Role of Nutrition and Genomics in the Prevention and Management of Disease zich beweegt. Galjaard schreef het inleidende hoofdstuk. Het boek presenteert verder korte overzichten van de actuele kennis over de effecten van nutriënten op neurologische en cardiovasculaire stoornissen en kanker, maar ook op een handvol zeldzame(re) ziekten, zoals PKU en coeliakie.

Wie geïnteresseerd is in een grotere variëteit aan recente ontwikkelingen, kan ook goed terecht bij de Vlaamse reeks Impact van voeding op gezondheid. In deel 6 zijn de lezingen bijeengebracht voor het jaarlijkse Voedings- en Gezondheidscongres, waar een forum van professionals de nieuwste kennis op nutritioneel gebied toelicht en ook vrij consequent de praktische implicaties en toepassingen belicht.

Deel 6 omvat relevante en actuele onderwerpen, zoals voedingsproblemen in de geriatrie, het gebruik van probiotica bij spijsverteringsstoornissen, de relatie tussen stoornissen in het homocysteïnemetabolisme en cardiovasculaire ziekten, en mythen en werkelijkheid rond de voeding bij kankerpatiënten. Over het vraagstuk van voeding in de terminale fase schrijft internist Pierre Hanotier behartigenswaardige woorden: ‘De beslissing om voedingsondersteuning bij het levenseinde te starten, vooral bij de niet-communicerende demente patiënt, steunt meestal op onze persoonlijke ervaring en onze emoties.’ Kunstmatige voeding is volgens Hanotier een behandeling, geen elementaire behoefte. Meestal is er geen enkel voordeel van deze behandeling in de laatste levensfase. Hij acht ze dan ook noch ethisch, noch medisch verantwoord. ‘Men moet daarentegen de voeding via de mond zolang mogelijk proberen voortzetten, zelfs al is de caloriebehoefte niet gedekt.’

Ysbrand Poortman (red.), The Increasing Role of Nutrition and Genomics in the Prevention and Management of Disease, Uitgeverij Aspekt, ISBN 90 5911 407 8, 140 blz., 22,50 euro.

Koen Descheemaeker & Chris Provoost (red.), Impact van voeding op gezondheid, deel 5, Garant, ISBN 90 441 1453 0, 226 blz., 29,90 euro.

Koen Descheemaeker (red.), Impact van voeding op gezondheid, deel 6, Garant, ISBN 90 441 1645 2, 187 blz., 24,90 euro.