Laatste nieuws

Vernieuwd, maar niet verbeterd

Plaats een reactie

Fouten in ‘B Doodsoorzaakverklaring’ van CBS

Twee generaties dokters hebben de afgelopen veertig jaar bij vier miljoen mensen het overlijden vastgesteld en de overlijdensoorzaak op het ‘gele formulier’ ingevuld. Dit gele formulier met de aanduiding ‘doodsoorzaakverklaring B’ moest - samen met het A-formulier - door de behandelend arts worden ingevuld om de formaliteiten bij een overlijden te vervullen. Het B-formulier wordt gebruikt door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en vormt al 150 jaar de basis voor onze gezondheidsstatistiek. Verklaring B was al jaren onderwerp van kritiek: de lay-out nodigde niet uit tot verantwoord invullen, enkele vragen waren overbodig en niet alle gegevens konden gemakkelijk worden ingevuld.

Onderzoek onder een representatieve steekproef van Nederlandse artsen toonde aan dat de kwaliteit van het invullen voor verbetering vatbaar is.

Zeer veel artsen geven aan dat ze nooit zijn onderwezen in het invullen van dit formulier. Het is merkwaardig dat juist voor zo’n belangrijk onderdeel van de volksgezondheidsstatistiek het onderwijs in gebreke blijft. Dit zou niet alleen de onderwijsinstellingen maar ook de hoedster van de doodsoorzakenstatistiek tot nadenken moeten stemmen.

 

Voorbeeldexemplaar

Eind november 2000 schreef het Staatstoezicht op de Volksgezondheid alle artsen in Nederland aan omdat met ingang van 1 januari 2001 een nieuwe versie van de ‘B Doodsoorzaakverklaring’ zou worden ingevoerd, een voorbeeldexemplaar was bijgevoegd.

Het vernieuwde formulier is door het gebruik van herkenbare kleuren en hokjes een duidelijke verbetering van het oude formulier. Drie weken na de introductiebrief volgde echter een brief van de directeur van het CBS met verontschuldigingen en zwarte inlegvellen.

Het bleek dat er onvolkomenheden waren opgetreden bij het ontwerpen van het nieuwe formulier. Ingevulde en dichtgeplakte formulieren waren van buitenaf te lezen. Daardoor was privacygevoelige informatie door derden te ontcijferen. Het CBS adviseerde om een vulpen of fijnschrijver te gebruiken bij het invullen en een donker vel in het formulier te leggen. Naast deze tekortkoming in de uitvoering van het formulier zijn er nog enkele andere opvallende zaken die de aandacht vragen.

Het formulier is zo geconstrueerd dat nadat bij het CBS de randen er zijn afgesneden, een formulier resteert van A4-formaat. De gebruiker heeft echter twee formulieren op te bergen van verschillende grootte: A en B Doodsoorzaakverklaring hebben een afwijkend formaat. Dit is praktisch gezien niet handig en dus gebruikersonvriendelijk.

 

Haastwerk

De introductie van een nieuwe ‘B Doodsoorzaakverklaring’ wekt de indruk van haastwerk. Geneeskundig Nederland is van te voren niet geïnformeerd over de komst van dit formulier dat jaarlijks 130.000 keer moet worden ingevuld. In de geneeskundige media is nauwelijks aandacht gevraagd voor de komst van de vernieuwde doosoorzaakverklaring. Gebruikers zijn niet of nauwelijks geraadpleegd over de samenstelling en de vernieuwing. Een en ander wekt de indruk dat met het nieuwe formulier geen proefonderzoek is uitgevoerd. Als dat zo is, dan dienen de samenstellers zich te beraden of dat niet noodzakelijk en of wenselijk is. In de figuur is al aangegeven dat de instructies in het gele formulier dienen te worden aangepast.

Naar onze mening heeft het CBS een gouden kans laten liggen door na te laten om vooraanstaande deskundigen en praktiserende artsen bij de innovatie van het doodsoorzakenformulier te betrekken. Het CBS heeft in haar brief aangekondigd dat inmiddels een nieuwe uitvoering van het B-formulier in ontwikkeling is genomen.

We stellen voor dat bij deze ontwikkeling artsen uit het veld worden betrokken en dat aan de genoemde bezwaren wordt tegemoetgekomen. De expertise hierover is in ruime mate voorhanden.7 In het onderwijs en in de nascholing moet meer en ruimere aandacht worden besteed aan het invullen van het doodsoorzakenformulier. De kwaliteit van de informatie op dit formulier zal naar verwachting verbeteren en de betrouwbaarheid van de statistiek toenemen. We bevelen het CBS ten slotte aan om meer terugkoppeling aan de gebruikers/invullers van de ‘B Doodsoorzaakverklaring’ te geven. De ‘broedplaatsfunctie’ van het CBS zal dan meer en betere informatie kunnen opleveren.

 

F. Oppewal, huisarts

dr. J. Broer, epidemioloog GGD-Groningen

prof. dr. B. Meyboom- de Jong, hoogleraar huisartsgeneeskunde RUG

 

Correspondentieadres: F. Oppewal, dr. H. Brouwerstraat D7, 9663 RK, Nieuwe Pekela, e-mail: f.oppewal@worldonline.nl

 

 

 

Referenties

1. Hoogendoorn D. Het formulier voor de verklaring van de doodsoorzaak. Ned Tijdschr Geneesk 1985; 129: 1429-32.  2. Schadé E. Een ander formulier voor de verklaring van de doodsoorzaak. Ned Tijdschr Geneesk 1986; 130: 2310-2.  3. Broer J, Mackenbach JP, Bijlsma F, Meyboom-de Jong B. Regionale verschillen in aangifte van hartvaatziekten als doodsoorzaak. Tijdschr Soc Gezondheidsz 1996; 74: 312-19.  4. Bonte JTP. Het CBS als broedplaats van de doodsoorzakenstatistiek. Ned Tijdschr Geneesk 1990; 134: 134-5.  5. Brief 2000-12-Inspectie voor de Gezondheidszorg, november 2000.  6. Brief CBS Voorburg, 11 december 2000.  7. Wendte JF, Broer J, Bijlsma F. De kwaliteit van de aangifte van doodsoorzaken: getrainde medische studenten vergeleken met praktiserende artsen. Tijdschr Soc Gezondheidsz 1996; 76: 263-6.

 

 

SAMENVATTING

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.