Verband nachtwerk en borstkanker bevestigd
1 reactieJarenlang nachtdiensten draaien verdubbelt de kans op borstkanker. Dat blijkt uit Canadees onderzoek van Anne Grundy e.a. gepubliceerd in Occupational and Environmental Medicine. De studie bevestigt de bevindingen uit eerder – gebrekkiger – onderzoek naar de relatie tussen nachtwerk en borstkanker.
De onderzoeker deden een case-control studie waarin ze 1134 vrouwen met en 1179 vrouwen zonder borstkanker betrokken, allen van ongeveer dezelfde leeftijd (55-58 jaar). Bij vrouwen met de ziekte werd ook het tumortype bepaald. Dat laatste is belangrijk, want risicofactoren variëren mee met de hormoonsensitiviteit. Veel onderzoek is in dat opzicht gefocust op de samenhang tussen het ‘slaaphormoon’ melatonine en estrogeenproductie.
Vrouwen die dertig of meer jaren nachtdiensten hadden gedraaid, bleken meer dan twee keer zo veel kans op het krijgen van de ziekte te hebben, maar de aantallen waren wel laag, zo geven de onderzoekers toe. De meerderheid van vrouwen met borstkanker had nimmer in nachtdienst gewerkt. Grundy e.a vonden verder geen interactie met de hormoonreceptorstatus van de tumor.
Dat werken in ploegendienst een risicofactor is voor borstkanker is al vaker gevonden, maar er bestaat twijfel over hoe sterk die bevindingen zijn. Het eerdere onderzoek kent namelijk allerlei manco’s. Zo kunnen dienstenstructuren aanmerkelijke verschillen vertonen, hetgeen de vergelijkbaarheid van resultaten niet bevordert. Veel studies beperken zich bovendien tot verpleegkundigen. De studie van Grundy e.a. laat in ieder geval zien dat het risico niet uitsluitend voor gezondheidswerkers geldt; zij keken naar een veelheid van beroepen.
Henk Maassen
Occup Environ Med 2013, doi:10.1136/oemed-2013-101482
Lees ook:
- Nachtwerk verhoogt risico op borstkanker (Medisch Contact, juni 2012)
- Ziekenhuiszorg buiten kantooruren (Medisch Contact, maart 2011)
,
We verbaasden ons over het verslag van de studie van Grundy et al over het verband tussen ploegendienst en borstkanker. MC bericht over een klein aantal vrouwen (41) met meer dan 30 jaar nachtarbeid die een verhoogde risico op kanker hebben. Er wordt... echter niets gezegd over het veel groter aantal (748) vrouwen met minder dan 30 jaar ploegendienst voor wie geen verhoogd risico is gevonden. Moet de kop dan niet zijn: onderzoek bevestigt dat er geen verhoogd risico is voor de meeste ploegendienstwerkers?
Veel betrouwbaarder zijn systematische reviews die al het onderzoek over dit onderwerp samenvatten. Het afgelopen jaar verschenen minstens drie systematische reviews met een veel genuanceerdere conclusie. In onze systematische review (ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23804277) konden we de resultaten combineren van alle 16 tot nu toe gepubliceerde en ongepubliceerde studies van voldoende kwaliteit. Op zijn best zijn de resultaten van de studies niet consistent: sommige vinden een verband, andere niet. Met name cohortstudies van betere kwaliteit vinden geen verband. In vrijwel alle onderzoek was de blootstelling aan ploegendienst onvoldoende nauwkeurig gemeten. Zeker in het patiëntcontrole-onderzoek is er een groot risico dat herinnering de blootstelling aan ploegendienst heeft vertekend. Ook de mogelijkheid van publicatiebias is reëel: studies die een verband vinden worden meer en eerder gepubliceerd dan studies die geen verband vinden. Kortom, onvoldoende bewijs voor een verband.
De bevindingen van Grundy e.a. vormen dus geen bevestiging van eerdere studies want die geven zelf geen eenduidig beeld. De studie vormt een kleine bijdrage aan de toenemende hoeveelheid onderzoek over ploegendienst en borstkanker. Binnen afzienbare tijd worden nog zeker drie studies over dit onderwerp afgerond. We hopen dat de rapportage daarover minder ongenuanceerd zal verlopen.
Sharea Ijaz en Jos Verbeek, bedrijfsarts, beiden bij Finnish Institute of Occupational Health, Kuopio, Finland