Vegetatieve patiënten kunnen leren

Dat patiënten in vegetatieve toestand of minimal conscious state beschikken over een rudimentaire vorm van bewustzijn, is al langer bekend (MC 7/2009: Sluimerend bewustzijn). Tristan Bekinschtein c.s. hebben nu aangetoond dat ze zelfs over een zeker leervermogen beschikken, zo melden ze in een publicatie op de site van Nature Neuroscience.

De onderzoekers leerden de patiënten een geluid te associëren met een pufje lucht op het oog. Na enige tijd had deze associatie tot gevolg dat er anticipatoire spieractiviteit rond het oog ontstond, zodra het geluid te horen was. De spieren zetten zich als het ware schrap, in de verwachting dat er lucht in het oog zou worden geblazen.

De aanname is dat een dergelijke associatie alleen tot stand kan komen indien de waarnemer zich bewust is van het verband tussen beide stimuli. De onderzoekers rapporteren in dit verband dat de associatie niet tot stand kwam bij proefpersonen onder algehele anesthesie. Dit suggereert dat voor klassiek conditioneren een vorm van bewustzijn noodzakelijk is.

Dat patiënten in vegetatieve toestand of minimal conscious state zich laten conditioneren, betekent eens te meer dat zij zich bewust zijn van hun omgeving. Het is een bewustzijn dat zich niet uit in intentionele bewegingen of verbale responsen, maar dat kennelijk wel primitieve vormen van leren mogelijk maakt. HM

Nature Neuroscience 2009, doi: 10.1038/nn.2391: Classical conditioning in the vegetative and minimally conscious state