Veel onderzoeksdata blijven verborgen

Een groot deel van de resultaten van klinisch onderzoek wordt nooit in de openbaarheid gebracht en dat wat wel wordt gepubliceerd bevat vaak onvolkomenheden. Dat blijkt uit een serie onderzoeken gepubliceerd in BMJ.

BMJ heeft onderzoeken verzameld die zich allemaal richten op (de gevolgen van) niet gepubliceerde onderzoeksgegevens. Zo blijkt uit een studie van Beth Hart en collega’s dat het toevoegen van ongepubliceerde data aan gepubliceerde meta-analyses de uitkomsten hiervan aanzienlijk kan beïnvloeden. Hart e.a. verkregen van de Amerikaanse FDA ongepubliceerde data over nieuwe medicijnen en gebruikten deze voor een heranalyse van 41 gepubliceerde meta-analyes naar negen middelen. De heranalyses met toegevoegde data leverden in slechts drie gevallen (7%) dezelfde uitkomsten op als de oorspronkelijke meta-analyse. Bij de rest van de heranalyses leverde de toevoeging negentien keer een hogere schatting van de effectiviteit op en eveneens negentien keer een lagere effectiviteit.

Twee andere studies laten zien dat onderzoekers hun onderzoeksdata niet of pas na lange tijd bekendmaken. In een onderzoek van Joseph Ross en collega’s werd nagegaan hoeveel van de door de Amerikaanse overheid gesponsorde studies resultaten bekend hebben gemaakt. Zij keken naar studies die in 2005 waren geregistreerd in clinicaltrials.gov en tenminste voor 2008 waren afgerond. Meer dan de helft (54%) van de 635 studies was 30 maanden na afloop van de onderzoeken nog niet gepubliceerd. Na drie jaar was een derde nog steeds niet gepubliceerd.

Andrew Prayle e.a. onderzochten of onderzoekers zich houden aan de verplichting – sinds september 2007 – om een samenvatting van de onderzoekresultaten binnen een jaar na afronding van een studie op clinicaltrials.gov te publiceren. Van de 738 bestudeerde studies voldeed slechts 22 procent aan deze eis.

Volgens Richard Lehman en Elizabeth Loder maakt de huidige praktijk, waarin onderzoeksdata lukraak of incompleet worden gepubliceerd, het bijna onmogelijk om een systematische review te maken die een goed beeld geeft van de voor- en nadelen van een medicijn. In een commentaar op de studies stellen zij dat het in de la houden van onderzoeksdata moet worden beschouwd als een ernstige tekortkoming en dat onderzoekers die zich hieraan schuldig maken, moeten worden aangepakt door hun beroepsverenigingen.

Twan van Venrooij

BMJ 2012; 344: d8158

• BMJ 2012; 344 doi: 10.1136/bmj.d7202 (Published 3 January 2012)
• BMJ 2012; 344 doi: 10.1136/bmj.d7292 (Published 3 January 2012)
• BMJ 2012; 344 doi: 10.1136/bmj.d7373 (Published 3 January 2012)
• BMJ 2012; 344 doi: 10.1136/bmj.d7501 (Published 3 January 2012)
• BMJ 2012; 344 doi: 10.1136/bmj.d7762 (Published 3 January 2012)
• BMJ 2012; 344 doi: 10.1136/bmj.d8158 (Published 3 January 2012)

Lees ook:

• Meer nieuws