Van pandemie tot bioterrorisme

Van der Velden c.s. geven een heldere uiteenzetting van de aspecten die aan de orde komen tijdens ‘besmettingsrampen’ (MC 5/2009: 202). Terecht merken zij op dat veel afhangt van het optreden van de reddingswerkers en zorgverleners. Daarnaast zullen ook zorgverleners ziek worden, waardoor er mogelijk dubbele problemen ontstaan: een piekbelasting van de gezondheidszorgketen, gecombineerd met een afnemend aantal zorgverleners.

Bedrijfsartsen hebben veel expertise op het terrein van werk, gezondheid, risicomanagement en inzetbaarheid. Een mogelijk knelpunt is dat de nationale pandemiedraaiboeken zich hoofdzakelijk richten op de generieke gevolgen van een ramp. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen werknemers en niet-werknemers. Dit heeft als resultaat dat de bedrijfsarts niet overal deel uitmaakt van de crisismanagementketen.

Zoals duidelijk blijkt uit het artikel, rust de hele crisismanagementketen zwaar op de inzetbaarheid van gezondheidswerkers. Maar wie draagt er zorg voor hun gezondheid? Dat is bij uitstek een taak voor de bedrijfsartsen. Zorgverleners hebben recht op arbeidsgeneeskundige zorg, ook tijdens een besmettingsramp. Maar dan moeten daarover wel afspraken worden gemaakt. Hierbij kan worden gedacht aan een helder verzuimbeleid, inzetbaarheid, hoe om te gaan met kwetsbare werknemers (zwangere vrouwen), vaccinaties, hygiëne en barrièremaatregelen, antivirale medicatie en niet te vergeten eventuele nazorg in de post-pandemische fase.

Verder, zoals blijkt uit de Chicago-studie, is er een relatie tussen de risicoperceptie en de inzetbaarheid. Voorlichting vanuit de werkgever kan een positief effect hebben op de motivatie van werknemers en in het verlengde daarvan de inzetbaarheid. Vanuit de overheid is toegestaan aan bedrijfsartsen antivirale medicatie voor te schrijven op grond van overwegingen van bedrijfscontinuïteit. Wij pleiten ervoor om ook de bedrijfsarts al in een vroeg stadium te betrekken in de voorbereiding.

Alkmaar, februari 2009

dr. J.J. Maas klinische arbeidsgeneeskundige, arts-epidemioloog, ArboUnie
Pieter Rodenburg, bedrijfsarts-jurist, voorzitter NVAB