Van noodverband terug naar vaste verbanden in de zorg

Een nieuw kabinet is nu echt aanstaande. Er werd al flink teruggeblikt. Zo deelde minister Schippers haar indrukken over de resultaten van haar ministerschap tijdens het Medisch Contact-ontbijt eind september. Zij creëerde in crisistijd door de hoofdlijnenakkoorden financiële rust en duidelijkheid. Dit is een uitstekende prestatie.

Maar de zorg staat inhoudelijk wel flink onder druk. Dat ervaren zowel artsen als patiënten en hun naasten. De bezuinigingen en transities in de zorg van de afgelopen jaren hebben de noodzakelijke verbanden in de zorg, de keten, overhoop gehaald. Huisartsen hebben hierdoor bijvoorbeeld met veel meer andere zorgverleners te maken gekregen. En we zien een toename van zorg bij oudere patiënten met complexe multimorbide en psychosociale zorgvragen. Deze druk op de zorg treft vele patiënten en zorgverleners, maar vooral kwetsbare mensen, zoals ouderen, mensen met psychiatrische problematiek en ouders en kinderen die met jeugdzorg te maken hebben. En denk ook aan anderstaligen aan wie artsen evengoed goede zorg willen kunnen verlenen.

Artsen zien dit met lede ogen aan en werken steeds weer aan noodverbanden om toch zo goed mogelijk verantwoorde zorg te verlenen. Eindjes aan elkaar knopend. Maar de rek is er op veel fronten uit en dat baart me zorgen. Het is hard nodig dat de keten, het netwerk van de zorg rond patiënten weer een sluitend geheel gaat vormen. Dit vraagt soms om een actieve regierol van de overheid, zoals bij gemeentes die nu vaak ieder voor zich het wiel uitvinden. Maar het vraagt ook vaak om financiële investeringen om de zorg weer lopend te krijgen waar deze stagneert of ophoopt door bezuinigingen (denk aan de wachtlijsten die her en der weer opduiken). En het vraagt vooral om een langetermijnvisie op integrale zorg die een langere tijdshorizon heeft dan de komende vier jaar. Een visie die redeneert vanuit een burger die zelf veel kan betekenen in ziektepreventie als hij hierin goed wordt gefaciliteerd door de overheid en zijn omgeving. Waarbij breder gekeken wordt. En ook zaken als gezond wonen en een ‘gezonde school’ meegewogen worden.

Alleen met elkaar kom je tot goede oplossingen

De federatiepartners van de KNMG werken ondertussen zelf ook hard aan een sluitende keten. Denk aan de proactieve samenwerking tussen specialisten ouderengeneeskunde en de huisartsen in de transitie van de ouderenzorg. Door de expertise van beide specialismen te combineren, ontstaat er een integrale kijk op de behandeling van nog thuiswonende kwetsbare ouderen. Ook het speerpunt ‘netwerkgeneeskunde‘ van de FMS en het streven naar inpassen van preventieve zorg geeft aan dat artsen bezig zijn om integrale oplossingen te bedenken voor complexe zorgproblemen. De dit jaar gepresenteerde toekomstvisie op arbeidsgerichte medische zorg is een ander mooi voorbeeld van een integrale visie die dwars door de specialismen heen gaat.

Maar alleen met elkaar kom je tot goede oplossingen. Alleen dan kunnen we de noodverbanden weer oprollen. Ik hoop dat de nieuwe minister samen met de artsenverenigingen en andere zorgkoepels hernieuwd inzet op integrale zorg voor elke patiënt. Van thuis tot ziekenhuis, van preventie tot behandeling van ziekte. Die over haar of zijn schaduw heen stapt en weer vaste verbanden aanbrengt.