Laatste nieuws
E. Brandt
2 minuten leestijd

Van Embden Andres werd ondervraagd door de Sicherheitsdienst

Plaats een reactie

Knikkende knieën

Tien gulden per dag - hij weet het nog precies - kreeg G. van Embden Andres (1915) toen hij als waarnemend huisarts in oorlogstijd werkte. Afgestudeerd in 1942 werd hij door 'zo'n echte Groninger' ingewijd in diens praktijk. 'Op een dag zei hij: 'We gaan naar een NSB-gezin'. De vrouw des huizes had kanker. Hij onderzocht haar en haar man vroeg bij de deur: 'Hoe is het met haar?' Waarop die Groningse arts hardvochtig zei: 'Net als met de Duitsers: bar slecht'.'

Als jonge huisarts kreeg Van Embden Andres te maken met ernstig zieken. 'Difterie en ook dysenterie kwamen veel voor in die jaren. Jonge kinderen moesten vaak wegens uitdroging snel naar één van de drie ziekenhuizen in Groningen worden gebracht. Tweemaal maakte ik mee dat het kind nog tijdens de reis overleed.'

Eindeloze stukken moest hij door de Veenkoloniën rijden om huisbezoeken af te leggen. Dat ging per bromfiets, want daarvoor was nog genoeg benzine - niet voor een auto.

In 1943 nam zijn collega Schierbeek de praktijk in Nieuw-Buinen waar van huisarts Dijkhuis, die betrokken was bij het Medisch Contact en die een joodse vrouw had geholpen bij haar bevalling.

'Dijkhuis moest onderduiken en Schierbeek vroeg mij hem te helpen. Maar wij hadden beiden geweigerd te tekenen voor de Artsenkamer. Als sanctie verzegelde de Sicherheitsdienst onze apotheek. Een half uur nadat ze waren vertrokken, besloten wij via de tuin het raam van de apotheek te openen. We hebben de medicijnen naar de spreekkamer gebracht, zodat we onze patiënten gewoon konden blijven helpen.' Hij lacht even. 'Gek, als je jong bent, ben je niet zo snel bang. Ze zijn overigens nooit teruggekomen om de verzegeling te controleren.'

Na de oorlog is Van Embden Andres internist geworden en dat vak heeft hij tot zijn 65ste in Groningen uitgeoefend. Hij prijst zich gelukkig dat hij, nu, 93 jaar oud, nog steeds in diezelfde stad woont met zijn vrouw van 97.

Parachutisten
Verscheidene oorlogsscènes staan hem nog altijd helder voor de geest. Vooral zijn ondervraging in 1944. Hij had net een halfjaar in Amsterdam waargenomen toen hij assistent pathologische anatomie in Groningen werd. 'Direct na aankomst werd ik opgepakt door de Landwacht van de NSB. Ik werd meegenomen naar het Scholtenshuis: iedereen in Groningen wist dat daar de Sicherheitsdienst zat. Drie mannen achter een tafel en ik in mijn eentje ervoor: 'Setzen Sie sich'. Ik sprak in die tijd goed Duits, dat heeft me zeker geholpen.

Ze wisten dat ik in Amsterdam had waargenomen én dat ik in Nieuw-Buinen had gewerkt. Daar waren twee parachutisten neergekomen en behandeld aan hun verwondingen. Ze dachten dat ik de behandelend arts was geweest. Ik was vrij rustig en ik antwoordde: 'Ik weet dat een arts hen heeft geholpen, maar ik ben het niet geweest'. Het was mijn collega Schierbeek. Maar dat zei ik natuurlijk niet. Ik ben niet onder druk gezet of gemarteld, maar wel uitvoerig verhoord. Tot de voorzitter zei: 'Sie können gehen'. Toen ik wegging, moest ik ongeveer tien treden af; ik weet nog hoe ik die met knikkende knieën afdaalde. In mijn dromen is dit later nog regelmatig teruggekeerd.' 

Eveline Brandt, journalist

beeld: De Beeldredaktie
PDF van dit artikel
kanker gezondheid mannen difterie
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.