Valproïnezuur verlaagt IQ kind

Kinderen van moeders die het anti-epilepticum valproïnezuur (Depakine) tijdens de zwangerschap gebruiken, hebben op driejarige leeftijd gemiddeld een IQ van 6 tot 9 punten lager dan kinderen die intra-uterien aan andere epileptica zijn blootgesteld.

Dat concluderen Kimford Meador c.s. in NEJM van 16 april. De onderzoekers volgden meer dan 300 zwangere vrouwen tussen 1999 en 2004 die één anti-epilepticum gebruikten voor epilepsie. Ze keken naar het gebruik van carbamazepine (Tegretol), lamotrigine (Lamictal), fenytoïne (Diphantoïne (Z), Epanutin) en valproïnezuur (gemiddelde doseringen respectievelijk 786 mg, 457 mg, 400 mg en 1040 mg per dag). Op drie­jarige leeftijd werd het IQ van het kind getest. De gemiddelde scores waren respectievelijk 98, 101, 99 en 92.

Na maternaal gebruik van valproïnezuur was het IQ van de kinderen significant lager dan na het gebruik van de andere middelen. De relatie was dosisafhankelijk en er werden vaker aangeboren afwijkingen gerapporteerd. Valproïnezuur heeft momenteel de voorkeur bij gegeneraliseerde epilepsie en wordt ook voorgeschreven voor bipolaire stoornissen en migraine.

Ongeveer 15 procent van de patiënten met primaire gegeneraliseerde epilepsie reageert zelfs alleen op valproïnezuur, stellen de auteurs. De afweging om te stoppen is dus moeilijk, maar stoppen tijdens de zwangerschap is af te raden. De onderzoekers adviseren om valproïnezuur in eerste instantie niet meer voor te schrijven aan vrouwen met een kinderwens. MK

NEJM 2009; 360: 1597-1605