UWV: achterstanden in 2018 verleden tijd

De achterstanden bij de herbeoordelingen van langdurig arbeidsongeschikten moeten in 2018 door het UWV zijn weggewerkt. Die wens sprak UWV-bestuurder Fred Paling donderdagochtend uit in het hoofdkantoor van de uitkeringsinstantie in Amsterdam. Daar presenteerde hij de plannen van het UWV om de groep zieke werknemers ‘met een grote afstand tot de arbeidsmarkt weer in beeld te krijgen’.

‘Sinds 2011 heeft onze prioriteit jarenlang gelegen bij de groep mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering die een relatief goed vooruitzicht hebben om snel weer aan het werk te kunnen gaan’, zegt Paling. ‘Dat is een politieke keuze geweest.  We hadden een krap budget, waardoor zieke werknemers die langdurig arbeidsongeschikt zijn, maar niet volledig zijn afgekeurd, minder aandacht kregen. In de komende jaren proberen wij hen weer in beeld te krijgen.’

Uit cijfers van het UWV blijkt dat eind 2015 in totaal 229.500 mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvingen. Daarvan vielen 72.000 werknemers onder de zogenaamde IVA-regeling, bedoeld voor mensen waarvan verwacht wordt dat zij nooit meer aan het werk kunnen. Werknemers met een WGA-uitkering, 157.500 in totaal, hebben wel (enig) perspectief om uit hun uitkeringssituatie te raken. Ongeveer 80.000 mensen in deze WGA-regeling hebben op dit moment ‘beperkte participatiemogelijkheden’ en dus een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt. Het is deze groep uitkeringsgerechtigden die in de afgelopen jaren uit beeld is geraakt en waar het UWV nu meer aandacht aan wil besteden.

‘Net als dit jaar maken wij in 2017 12 miljoen euro vrij om de mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt die in 2011 en 2012 zijn ingestroomd intensiever te begeleiden’, zegt Paling. ‘Wij gaan deze mensen persoonlijk benaderen. Hoe gaat het met u? We gaan kijken of zij de eerste stapjes kunnen zetten op weg naar een terugkeer op de arbeidsmarkt. Is vrijwilligerswerk bijvoorbeeld een optie? Of het volgen van een cursus? Als blijkt dat de medische situatie van deze werknemers is verbeterd of juist verder verslechterd, besluiten wij tot een herbeoordeling.’

Basisartsen

Een andere, door de verzekeringsartsen zelf veel bekritiseerde pijler onder het UWV-plan, is de tijdelijke inzet van zo’n 50 basisartsen bij de herbeoordeling van langdurig arbeidsongeschikten. Deze ANIOS moeten ervoor zorgen dat het de uitkeringsinstantie lukt om dit jaar 10.000 mensen extra aan een herkeuring te onderwerpen. Het UWV wil in 2016 in totaal 46.100 herbeoordelingen uitvoeren. ‘Deze basisartsen krijgen een twee maanden durende theoretische opleiding, specifiek gericht op het herbeoordelen van arbeidsongeschikten’, legt Paling uit. ‘In de tweede helft van dit jaar gaan zij in groepjes van vier, onder begeleiding van een ervaren verzekeringsarts, aan het werk. In principe voor een half jaar, daarna hopen wij dat deze artsen kiezen om de volledige vierjarige vervolgopleiding tot verzekeringsarts bij ons te gaan volgen.’

Maar eind mei, toen dit deel van het UWV-plan al uitlekte, uitte NVVG-voorzitter Rob Kok in Medisch Contact zijn zorgen over de herbeoordeling van langdurig arbeidsongeschikten door basisartsen. ‘Het gaat hier om complexe casus van mensen die soms jaren wachten op een herkeuring’, zei Kok destijds. ‘Zij zitten vaak al lang thuis en kunnen gewend zijn geraakt aan de uitkeringssituatie. En dan komt een onervaren basisarts je vertellen dat je meer arbeidsvermogen hebt , waardoor je mogelijk je uitkering verliest. Dat kan leiden tot gespannen en vervelende situaties tussen de uitkeringsgerechtigde en de arts. Hierdoor bestaat het risico dat aankomende verzekeringsartsen vroegtijdig afhaken. Dit soort complexe beoordelingen vergen ervaring en de nodige communicatieve vaardigheden. Daar heb je een volwaardige vierjarige opleiding verzekeringsgeneeskunde voor nodig.’
Kok laat in een telefonische reactie weten dat hij nog altijd zijn zorgen heeft over de inzet van jonge, onervaren basisartsen. Paling erkent dat dit geen ‘gewenste werkwijze’ is. ‘Maar wij vinden het verantwoord. Deze artsen werken altijd onder begeleiding van een ervaren arts. Hij bespreekt de casus en evalueert de herbeoordeling. Wij gooien deze mensen niet zo maar in het diepe. Bovendien hebben deze dokters gemiddeld acht jaar ervaring als arts. Ze zijn zeker nog niet gespecialiseerd als verzekeringsarts, maar het zijn ook niet allemaal pas afgestudeerde basisartsen. Ook zitten er een aantal specialisten tussen, waaronder een huisarts, kno-arts en een neuroloog.’

Assistenten

Het UWV wil ook dat meer verzekeringsartsen gaan werken met sociaal medisch verpleegkundigen of medisch secretaresses. Op dit moment loopt er een proef waarbij 140 artsen zich (vrijwillig) laten ondersteunen door deze assistenten. In 2016 hoopt de uitkeringsinstantie dat dit aantal met minimaal 20 extra verzekeringsartsen  is uitgebreid en een jaar later, zo is de wens, moeten er 200 verzekeringsartsen op deze manier werken. ‘Vakbond Novag en de NVVG zijn enthousiast hebben enthousiast gereageerd op dit plan’, zegt Paling. ‘Wij verwachten dan ook dat een groot deel van de verzekeringsartsen voor een assistent zullen kiezen. Maar ervaren artsen die al jaren op dezelfde manier werken, en bijvoorbeeld dicht tegen hun pensioen aanzitten, gaan wij niet verplichten om zich te laten ondersteunen. Wat je je wel kunt voorstellen, is dat nieuwe werknemers wél automatisch een assistent krijgen.’

NVVG-voorzitter Kok noemt het inzetten van assistenten een ‘goede ontwikkeling’. ‘Als een dokter administratieve taken kunt neerleggen bij een goede medisch secretaresse kan hij zich concentreren op zijn kerntaken. Dokters houden niet van administratieve handelingen.’

Verder gaat het UWV door met het intensief werven van basisartsen die de vervolgopleiding tot verzekeringsarts willen volgen. Op dit moment zijn bij de uitkeringsinstantie 189 artsen in opleiding tot verzekeringsarts, op een totaal  van 800 (instroom 2015: 35). ‘Ons doel is om in 2018 845 artsen aan het werk te hebben’, stelt Paling. ‘Met dat aantal moeten we het werk aankunnen en moeten de achterstanden tot het verleden behoren. Maar ik blijf voorzichtig.  Als een nieuw kabinet volgend jaar besluit dat alle Wajongers opnieuw moet worden herkeurd, ziet mijn plaatje er heel anders uit.’

Bas Knoop
Twitter: @bknoop