Laatste nieuws
Wetenschap

Twijfels over biomarker voor CVS/ME

9 reacties

Een potentiële diagnostische biomarker voor CVS/ME. Dat kondigen Amerikaanse onderzoekers deze week aan in een publicatie in PNAS. De bloedtest die ze ontwikkelden is gebaseerd op de hypothese dat hyperosmotische stress cellen dwingt om ATP te verbruiken, een metaboliet waarvan wordt gedacht dat het deficiënt is bij patiënten met deze ziekte.

Rahim Esfandyarpour e.a. beschrijven de werking van een assay dat veranderingen meet in de elektrische weerstand van bloedcellen, terwijl die worden blootgesteld aan zoutconcentraties van 200 mmol/L. Vergelijking tussen aldus gestresseerde cellen van CVS/ME-patiënten met die van gezonde controles bracht opvallende verschillen in de verandering van de weerstand aan het licht, waarbij grote veranderingen worden gezien als een slecht teken: de cellen kunnen de stress niet aan. Alle bloedmonsters van CVS/ME-patiënten lieten wat dat laatste betreft een piek zien. De onderzoekers valideerden de biomarker in een cohort van twintig gezonde en twintig CVS/ME-patiënten. Het onderscheidend vermogen bleek frappant.

Jan Willem Cohen Tervaert, hoogleraar interne geneeskunde en immunologie (o.m. Maastricht University) was lid van de commissie van de Gezondheidsraad die vorig jaar een adviesrapport uitbracht over CVS/ME. Hij ontwikkelde jaren geleden een bloedtest om vasculitis te onderscheiden van ‘vasculitisachtige’ beelden en weet wat erbij komt kijken om een dergelijke test aanvaard te krijgen. Esfandyarpour e.a. zijn wat dat betreft nog in de beginfase, constateert hij. ‘Maar dit onderzoek kan een belangrijke eerste stap zijn. Ze moeten sensitiviteit, specificiteit en likelihood-ratio’s nog vaststellen: hoe waarschijnlijk is het dat op grond van de uitslag van deze test een patiënt inderdaad CVS heeft.’

De theoretische basis kan hij goed volgen. Cohen Tervaert: ‘Er is een sterke verdenking dat CVS een mitochondriale ziekte is. Als die energiefabriekjes van de cel niet goed functioneren is het voorstelbaar dat mensen chronisch moe zijn. Dat lijkt me een prima uitgangspunt om een test te willen ontwerpen.’

Emeritus hoogleraar interne geneeskunde en CVS/ME-onderzoeker Jos van der Meer (Radboudumc) is minder onder de indruk van de bevindingen. Integendeel. ‘Ze hebben maar twintig patiënten geïncludeerd. En slechts vijf daarvan zijn gematched met vijf controles, de rest is een vrij ongeregelde groep. Overigens zijn ze daar eerlijk over;  in andere studies van dezelfde onderzoeksgroep moest je soms maar raden hoe ze dit hadden aangepakt. Niettemin blijkt de performance van de test ongekend: de verschillen zijn naar mijn smaak te mooi om waar te zijn.’

Rahim Esfandyarpour en onderzoeksleider Ron Davis – een wetenschapper met een grote reputatie die het onderzoek begon omdat zijn zoon al tien jaar aan de ziekte lijdt – hebben inmiddels een trial aangekondigd met een groter aantal patiënten. Maar dat is niet waarop Van der Meer zit te wachten: ‘Als reviewer zou ik een onafhankelijk confirmatiecohort hebben geëist om aan te tonen dat deze uitkomsten ook elders stand houden.’

Van der Meer heeft meer kritiek: ‘Het gaat in deze studie om de fragiliteit van cellen in een hyperosmolair milieu. Het is vreemd dat ze dan alleen kijken naar PBMC’s – een mix van T- lymfocyten, B-lymfocyten, monocyten en naturalkillercellen – en dat de test alleen werkt in serum of plasma, niet in volbloed. Verder begrijp ik niet hoe ze het assay hebben toegepast; ze zijn daar onduidelijk over – bijvoorbeeld als het gaat om de temperaturen waaronder ze de cellen hebben opgeslagen. En ten slotte wekken ze de indruk dat ze op basis van de uitslagen van de test onderscheid kunnen maken tussen matig en ernstig door CVS/ME aangedane patiënten. Maar dat  moet je dan in een grafiek kunnen uitzetten tegen een vermoeidheidscore, zodat je kunt laten zien hoe goed dat correleert. Maar dat hebben ze niet gedaan.’ 

Van der Meer concluderend: ‘Je zou echt hopen dat we nu eindelijk een test hebben, maar ik vind het onderzoek nog wel erg mager, en daarin sta ik niet alleen gezien de sceptische reacties van collega-onderzoekers.’

PNAS: A nanoelectronics-blood-based diagnostic biomarker for myalgic encephalomyelitis/chronic fatigue syndrome (ME/CFS)

Lees ook

Wetenschap
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.