Tuchtrechter biedt calamiteitenmelder (enige) bescherming

Onlangs zijn er zorgen geuit over het aanspannen van een tuchtprocedure door de IGJ op basis van calamiteitenrapportages.4 Want dat zou in strijd zijn met een veilige meldcultuur en angst voor claims, voor reputatieverlies of voor tuchtrechtelijke gevolgen kan een drempel zijn om te melden. Anderen zijn juist tegen meer bescherming van de melder van een calamiteit en menen dat het gebruiken van de informatie uit een calamiteitenprocedure toegestaan en zelfs noodzakelijk kan zijn.5 Het doortrekken van de wettelijke bescherming van de incidentmelder naar de calamiteitenmelder zou maatschappelijk ongewenst zijn.

Patiënt overleed

Onlangs heeft het Centraal Tuchtcollege de zorgverlener enige duidelijkheid geboden over de status van het calamiteitenrapport in een tuchtrechtelijke procedure. In de uitspraak van 20 maart 2018 ging het om een klacht tegen een chirurg die een buikwandreconstructie had uitgevoerd wegens een zeer uitgebreide littekenbreuk bij patiënt. De operatie verliep probleemloos, maar enkele dagen later traden complicaties op waaraan de patiënt overleed. De chirurg meldde deze afloop bij de raad van bestuur. Deze deed een calamiteitenmelding bij de IGJ. De calamiteitencommissie van het ziekenhuis onderzocht de zaak en rapporteerde. Het regionaal tuchtcollege gaf de chirurg een berisping en baseerde dat op het calamiteitenrapport. De chirurg tekende beroep aan. Het Centraal Tuchtcollege vernietigde de uitspraak van het regionaal tuchtcollege.6 De klacht werd als ongegrond afgewezen omdat – en dat is interessant – het regionaal tuchtcollege ten onrechte zijn veroordeling op het calamiteitenrapport had gebaseerd.

Een maatregel mag niet overwegend berusten op een calamiteitenonderzoek

Het calamiteitenrapport

Het Centraal Tuchtcollege stelt dat het belang van het veilig melden van een calamiteit moet worden afgewogen tegen het tuchtrechtelijk belang van toetsing van de beroepsuitoefening. Het feit dat een niet beoogde of onverwachte gebeurtenis tot de dood van een patiënt of tot ernstige schade heeft geleid, is volgens het Centraal College op zich geen reden om de bescherming van de melder te doorbreken.

Als de tuchtrechter bij een beoordeling gebruikmaakt van een calamiteitenrapport, mogen het oordeel over de individuele tuchtrechtelijke verwijtbaarheid en de motivering van een eventuele maatregel niet in overwegende mate berusten op de inhoud van een calamiteitenrapportage, aldus het Centraal Tuchtcollege.6 7

Enige bescherming

Het Centraal Tuchtcollege erkent dus de wettelijke bescherming van de melder/hulpverlener bij een Melding Incidenten Patiëntenzorg (MIP) en een Veilig Incident Melden (VIM), maar gaat niet zover dat het deze bescherming doortrekt naar de melder van een calamiteit. Want, hoewel dat wel was ingebracht, honoreert het Centraal Tuchtcollege niet het bezwaar van de chirurg dat een calamiteitenrapportage überhaupt niet mag worden gebruikt in een tuchtrechtelijke procedure. Het Centraal Tuchtcollege trekt de lijn van de bescherming die een veilig-incidentmelder op grond van de wet geniet, wel tot op zekere hoogte door. Het biedt de hulpverlener die een calamiteit meldt, en daarmee zijn medewerking verleent aan een calamiteitenonderzoek, een zekere mate van bescherming. Namelijk dat het oordeel over individuele tuchtrechtelijke verwijtbaarheid en de eventueel op te leggen maatregel niet overwegend mag berusten op een calamiteitenonderzoek.

Duidelijkheid

Dit is een belangrijke uitspraak die duidelijkheid geeft over de status en consequenties van een calamiteitenrapportage in een tuchtrechtelijke procedure. Gaat het Centraal Tuchtcollege hiermee ver genoeg? Nee, in onze ogen niet. Deze beslissing is weliswaar een steun in de rug voor een veilige en transparante calamiteitenmelding door de zorgverlener. Maar, het calamiteitenrapport mag nog wel worden gebruikt in een tuchtrechtelijke procedure en nog steeds is niet uitgesloten dat de IGJ een tuchtprocedure begint naar aanleiding van een calamiteitenonderzoek. De uitkomsten van een dergelijk onderzoek mogen echter niet in een tuchtprocedure worden gebruikt om de individuele verwijtbaarheid of een maatregel op te baseren. Die duidelijkheid is belangrijke winst.

mr. dr. Willemien Kastelein, advocaat/compagnon Nysingh advocaten en notarissen

mr. dr. Philip Kahn, bestuurssecretaris Reinier Haga Groep en HagaZiekenhuis

contact

willemien.kastelein@nysingh.nl en p.kahn@hagaziekenhuis.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld door de auteurs.

Voetnoten

1. Definitie calamiteit: een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg en die tot de dood van een cliënt of een ernstig schadelijk gevolg voor een cliënt heeft geleid.

2. Zie RTG Zwolle 16 maart 2018, ECLI:NL:TGZRZWO:2018:68

3. Zie bv. RTG Amsterdam 5 september 2017, ECLI:NL:TGZRAMS:2017:103, RB Midden Nederland 7 maart 2017, ECL:NL:RBLIM:2017:2076 en Gerechtshof Amsterdam 29 januari 2016, ECLI:NL:GHAMS:2016:291.

4. Meynaar I, Purmer I, Kahn Ph, Woerkom T van. Melder calamiteit verdient bescherming. Medisch Contact 2018; 05: 18.

5. Legemaate J. ‘Just culture’ en het afleggen van verantwoording. TvGR 2018, 2: 107-8.

6. De chirurg en de mogelijke nabloeding. Medisch Contact 19/2018: 40-3.

7. Uitspraak Centraal Tuchtcollege (20 maart 2018, ECLI:NL:TGZCTG: 2018: 83).