Tuchtrecht verliest een paar scherpe randjes
Kritiek op tuchtrechtelijke uitspraken vindt gehoor; Wet BIG aangepast
10 reacties
De aanstaande wijziging van de Wet BIG heeft ook voor het tuchtrecht consequenties. Twee voorzitters van regionale tuchtcolleges vertellen over wat er verandert als de aanpassingen – waarschijnlijk per 1 april – van kracht worden.
Met sommige delen van de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) zijn tuchtrechters blij, met andere ronduit ongelukkig. Maar net als artsen moeten ook magistraten het ermee doen. Want in Nederland maken – én wijzigen – politici de wet en is het aan rechters om die toe te passen in de rechtszaal. Zo schreef de wet sinds juli 2012 voor dat berispingen, doorhalingen en boetes werden gepubliceerd in publieksmedia.
Jolanda Lootsma, voorzitter van het Regionaal Tuchtcollege Groningen, ziet het als ‘de meest prettige wijziging’ dat de publicatieverplichting vervalt. Lootsma: ‘Het werd ervaren als straf. En dat is nooit de bedoeling geweest van het tuchtrecht. Tuchtrecht is er om de kwaliteit van de gezondheidszorg te borgen en niet om publiekelijk schande over professionals af te roepen.’ Het is voortaan aan de tuchtrechter om bij niet-beroepsbeperkende maatregelen, zoals berispingen en boetes, in te schatten of het privacybelang van de dokter moet wijken voor het algemene belang van openbaarheid.
‘Tuchtrecht is er niet om schande over professionals af te roepen’
Publicatie van berispingen
Rechter Jolanda Lootsma en haar collega Jeroen Recourt van het Amsterdams regionaal tuchtcollege zoeken als woordvoerende persrechters van de in totaal vijf regionale tuchtcolleges het artsenpubliek van Medisch Contact op. Ze willen dat medici weet hebben van de veranderingen in de Wet BIG die het medisch tuchtrecht regelt. Naast de vervallen publicatie van berispingen en boetes in de regionale krant zal de ‘voorzittersbeslissing’ ook verschil gaan maken, verwachten de rechters. Daarbij maakt de voorzitter van het tuchtcollege de eerste selectie van zaken en mag hij die zelfstandig zonder zitting als ongegrond afdoen. Dat kan tijdswinst opleveren. Maar Recourt waarschuwt dat er geen wonderen verwacht moeten worden: ‘Als er medische elementen in de klacht zitten, dan gaan we eerst beroepsgenoten vragen wat ze ervan vinden.’ Gaat het niet altijd over iets medisch? Lootsma vult aan: ‘Medisch-technische zaken, want over bejegening bijvoorbeeld kan ik zelf wel wat zeggen.’ Het versnellen van de doorlooptijd van klachten is de afgelopen jaren speerpunt geweest voor de tuchtcolleges. Recourt: ‘Daar hebben we erg op gestuurd en de doorlooptijd is teruggebracht van 280 dagen in 2013 naar 187 dagen in 2017. Maar nu zitten we behoorlijk op het minimum. Als we iets langer de tijd nemen, komt dat de kwaliteit van de procedure ten goede. Je zit hier overigens met de trotse voorzitters van de twee snelste regionale tuchtcolleges.’
Tuchtklachtfunctionaris
De meest ingrijpende veranderingen voor de tuchtcolleges zijn het invoeren van griffierechten en de nieuwe tuchtklachtfunctionaris. Die moet – ‘met juridische kennis, maar ook met grote sociale vaardigheden’ – klagers naar het juiste loket verwijzen en helpen om de tuchtklacht te formuleren, zegt Recourt. Hij wordt gehuisvest bij de ondersteunende dienst op het ministerie van VWS en gaat ook in den lande spreekuren houden. Recourt: ‘Die functionaris hebben wij geadviseerd en lijkt ons een uitstekende ontwikkeling, waarbij we benadrukken dat die niet bij de tuchtcolleges hoort, wij zijn een onafhankelijk college. Maar we zullen wel veel naar de functionaris verwijzen.’ Artsen hebben er volgens de rechters belang bij dat klagers worden geholpen, om ‘vertraging en misverstanden’ voor te zijn. Lootsma: ‘Nu al proberen we met een mondeling vooronderzoek uit sommige “breiklachten” misverstanden weg te nemen. En het is straks ook makkelijker voor een verweerder om te reageren op een klaagschrift van twee pagina’s dan op een brief van dertig kantjes.’ Is dat wel eerlijk of is dit eenzijdige bevoordeling van een partij? Lootsma: ‘De verwerende partij heeft ook vaak hulp, een verzekering met een goeie gezondheidszorgadvocaat. Dus het is maar de vraag of dat zo ongelijk is.’
Financiële drempel
Zo geestdriftig als de rechters zijn over de klachtenfunctionaris, zo kritisch zijn ze over de aanstaande invoering van vijftig euro griffierecht. Het moet ‘bagatelklachten’ weren, zegt Recourt, ‘maar de keerzijde is dat het misschien ook klachten weghoudt die hier wel horen’. Daarbij verwachten de rechters dat de invorderingskosten hoger zijn dan de opbrengst en deze boekhouding moeten de tuchtcolleges zelf gaan doen. Klagers krijgen het bedrag terug als hun klacht gegrond wordt verklaard. Lootsma ziet vooral een principieel bezwaar: ‘Tuchtrecht dient het algemeen belang van het verbeteren van de gezondheidszorg. Je vraagt de klager zich in te zetten voor dit doel en dat verdraagt zich niet goed met het neerleggen van een financiële drempel. Veel klagers willen vooral voorkómen dat een ander overkomt wat ze zelf hebben meegemaakt.’
Artsen kunnen met de wetswijziging ook worden verplicht tot het betalen van de kosten die de klager heeft moeten maken voor het voeren van de procedure, net als in civiele zaken. Recourt: ‘Maar we hopen dat dit allemaal onder de standaarddekking van de verzekering valt.’ Lootsma denkt dat dit niet om heel hoge bedragen zal gaan, omdat de meeste klagers niet door een advocaat worden bijgestaan en er geen gesubsidieerde rechtsbijstand bestaat voor het tuchtrecht. ‘Ik ben ook strafrechter en daar hanteren we voor de proceskosten een lijstje met vaste bedragen. Dat zal hier ook wel zo gaan.’
De twee rechters spreken de hoop uit dat artsen de gerechtelijke uitspraken lezen. Tuchtrecht is er om de kwaliteit van de gezondheidszorg te verbeteren, dus je zou verwachten dat uitspraken worden besproken, zegt Lootsma. ‘Maar dat gebeurt niet altijd.’ Dat de tuchtprocedure vaak wordt ervaren als een strafprocedure, vinden ze ook jammer. Recourt: ‘Dat heeft onder meer met de fysieke situatie te maken en leuk zal het ook nooit zijn, maar we zouden intern nog eens kunnen nadenken over hoe we dat kunnen verbeteren.’ Een maatregel die al genomen is om dit gevoel weg te nemen, is een snellere procedure, zeggen de rechters. Ook het mondeling vooronderzoek is een mogelijkheid om in een minder formele setting in gesprek te gaan, vertelt Lootsma, die dit in Groningen in bijna elke zaak toepast. ‘We zitten in een kamertje, niet in een zaal, met de secretaris en de griffier, kop koffie erbij. In een gesprek onderzoeken we waar de pijn zit. Bij de klager, maar ook bij de arts die er niet van heeft geslapen. Soms wordt de klacht daarna ingetrokken.’
Belangrijkste wijzigingen in de Wet BIG:
• Publicatieplicht van berispingen en boetes vervalt.
• Inspectie mag voorlopig beroepsverbod opleggen.
• Tuchtrechter kan verbod opleggen voor al het werk in de individuele gezondheidszorg.
• Klachtfunctionaris van het ministerie van VWS gaat klagers helpen formuleren.
• Klager betaalt 50 euro griffierecht en krijgt dat terug bij gegrondverklaring.
• Tuchtrechter kan een arts veroordelen tot het betalen van de kosten van klager.
• Voorzitter van het tuchtcollege selecteert de binnengekomen klachten.
• Cosmetische handelingen vallen onder de Wet BIG.
• Privégedrag van de BIG-geregistreerde kan onder tuchtrecht vallen.
Wim van der Pol
Apotheker niet praktiserend, delft
Met respect voor ieders mening, meen ik toch dat Dr Preesman niet veel van het tuchtrecht heeft begrepen. Er is sprake van tekort aan kennis en inzicht, wat de colleges vaker aantreffen bij aangeklaagden cq verweerders. De oorzaak is duidelijk. Er is... veel boosheid en verontwaardiging onder verweerders en er zou veel aan gelegen zijn wanneer die voor elke zitting gereduceerd zou worden door een terzakedeskundige (vaak niet de advocaat), die de verweerder bijstaat. Ik pleitte daar in een eerdere reactie al voor. Voor meer inzicht in het functioneren van tuchtcolleges verwijs ik naar de uitgebreide jaarverslagen die op het internet te vinden zijn. Heel leerzaam.
Dr A.H. Preesman
Dermatoloog, Hilversum
Men dient zich te realiseren dat men primair een strafcollege is met alle gevolgen van dien en geen kwaliteitsinstituut. De voorbeelden van de verwoestende uitwerkingen van het tuchtigen van de gezondheidszorgprofessionals zijn talrijk. Recent we...rd het boek met dit thema( Door het tuchtrecht verslagen) in Medisch Contact besproken .
Daarnaast dienen wij ons allemaal te realiseren dat het tuchtigen om gedrag te veranderen allang niet meer van de ze tijd is.
Het tuchtigen op scholen, wat meer de betekenis had van lijfstraffen, is in Nederland in 1820 bij de wet verboden omdat het niet effectief was en als onmenselijk werd ervaren
Om die reden is het moeilijk te begrijpen dat het principe hiervan, weliswaar in aangepaste vorm, bijna 200 jaar later, voor BIG geregistreerde gezondheidszorg medewerkers nog zou moet gelden.
Volgens Medisch Contact “verliest het tuchtrecht een paar scherpe randjes”
Ik waag dit te betwijfelen.
Belangrijker is echter wat de toekomst is van het tuchtigen van BIG geregistreerde gezondheidszorgmedewerkers binnen een wettelijk kader.
Dr A.H. Preesman
Dermatoloog, Hilversum
Men dient zich te realiseren dat men primair een strafcollege is met alle gevolgen van dien en geen kwaliteitsinstituut. De voorbeelden van de verwoestende uitwerkingen van het tuchtigen van de gezondheidszorgprofessionals zijn talrijk. Recent we...rd het boek met dit thema( Door het tuchtrecht verslagen) in Medisch Contact besproken .
Daarnaast dienen wij ons allemaal te realiseren dat het tuchtigen om gedrag te veranderen allang niet meer van de ze tijd is.
Het tuchtigen op scholen, wat meer de betekenis had van lijfstraffen, is in Nederland in 1820 bij de wet verboden omdat het niet effectief was en als onmenselijk werd ervaren
Om die reden is het moeilijk te begrijpen dat het principe hiervan, weliswaar in aangepaste vorm, bijna 200 jaar later, voor BIG geregistreerde gezondheidszorg medewerkers nog zou moet gelden.
Volgens Medisch Contact “verliest het tuchtrecht een paar scherpe randjes”
Ik waag dit te betwijfelen.
Belangrijker is echter wat de toekomst is van het tuchtigen van BIG geregistreerde gezondheidszorgmedewerkers binnen een wettelijk kader.
Dr A.H. Preesman
Dermatoloog, Hilversum
Binnenkort is het tuchtcollege niet meer verplicht de getuchtigden met persoonlijke gegevens en de opgelegde stafmaatregel in de media te publiceren.
Wel is het zo dat er oa voor gekozen is, volgens dit artikel, om het mogelijk te maken de proce...skosten op de getuchtigde te verhalen en kan men privegedrag van de aangeklaagde bij het tuchtrecht inbrengen. Tevens kan een klager hulp krijgen van overheidsfunctionarissen. Voor degene die mogelijk gestraft wordt geld dit niet .
De geïnterviewden tillen zwaar aan het feit dat er 50 euro betaald moet worden door een klager om een zaak aanhangig te maken. Over het feit dat “privé gedrag van de BIG geregistreerde onder het tuchtrecht kan vallen” wordt met geen woord door de rechters gerept.
Door eenzijdig de klagers bij te staan versterkt men de indruk dat het tuchtigen voorop staat. Wanneer men meer het eventueel kwaliteitsverhogende eindoordeel centraal zou stellen zou men ook adviezen aan de aangeklaagde kunnen geven. Ook het feit dat privé gedrag zonder verdere specificatie ingebracht kan worden helpt bij het verder verstoren van de balans.
Leidt het uitvoeren van het tuchtrecht tot verbetering van de zorg, zoals de tuchtrechters stellen? Zij beschrijven geen visie of benoemen geen feiten die dit standpunt ondersteunen.
Ik stel dat het tuchtrecht leidt tot verslechtering van de kwaliteit van zorg.
Wanneer de getuchtigde in aanraking komt met een min of meer identieke situatie als waarvoor hij getuchtigd is zal hij/zij reageren met de emoties die met de tuchtiging te maken hebben zoals angst, schaamte, onzekerheid en vernedering. Dit is een voedingsbodem voor insufficiënt functioneren en zal geen aanleiding geven tot het vertonen van gewenst gedrag wat je zou willen zien.
De discussie over het tuchtrecht en het effect van de in het artikel genoemde aanpassingen zouden kunnen beginnen met zelfreflectie van de rechters . Vervolg in tweede mail
Wim van der Pol
Apotheker niet praktiserend, Delft
Collega Loonen laat zich mijns inziens smadelijk uit tegenover tuchtrechters, die wel degelijk toetsbaar en wraakbaar zijn. Uit zijn reactie spreekt een zekere mate van frustratie tegenover het tuchtrecht uit. Iets anders kan ik er niet van maken.
Anton J.M. Loonen
Gelukkig bijna weg uit de Nederlandse gezondheidszorg, Roosendaal
Een belangrijk probleem wordt niet opgelost: wangedrag van tuchtrechters kan niet worden gecorrigeerd. Het tuchtrecht wordt uitgezonderd van het werk van de Nationale Ombudsman. Anders dan in het strafrecht kan laakbaar gedrag van de tuchtrechter nie...t aan een tuchtrechtpresidium worden voorgelegd en bestaat er ook geen code voor onafhankelijkheid waar de tuchtrechter zich aan moet houden. Een rechtscollege dat dient om de kwaliteit van zorgverlening te verbeteren heeft zelf geen waarborgen voor kwaliteit en onafhankelijkheid. Het recht om over gedragingen van tuchtrechters te klagen is zeer beperkt: gedurende een slechts zeer beperkte periode (8 weken) en nooit over de motivering van de beslissing (die best onjuist en daardoor smadelijk en schofferend kan zijn). Ook de Minister kan niet ingrijpen bij wantoestanden. De gang naar de strafrechter lijkt de enige mogelijkheid om malafide gedragingen van tuchtrechters aan te pakken. Helaas wordt dat nog te weinig gedaan. Dit vormt vooral een probleem wanneer ontwrichtende organisaties in tuchtcolleges weten te infiltreren.
Wim van der Pol
Apotheker niet praktiserend, Delft
Het is te prijzen dat er zo goed is nagedacht over de uitwerking van de tuchtrechtspraak op klager en verweerder. De kwaliteit van de rechters (juridische en vakinhoudelijke) blijft altijd een belangrijk gegeven en heeft niet per se met het tuchtrech...t zelf te maken. De beroepsgroepen hebben in die kwaliteit een duidelijke verantwoordelijkheid en uiteindelijk staat de weg naar beroep altijd open. Verweerders hebben derhalve weinig te vrezen, zeker nu de publicatieverplichting selectief gemaakt is. De kwaliteit van de klacht wordt zeker verbeterd met een klachtenfunctionaris vanuit VWS. Deze begeleidende functionaris is zeker een aanwinst. dat kan ik uit eigen ervaring aangeven. Ik denk, dat een begeleidende functionaris ook voor verweerder een grote aanwinst kan zijn. De tijd zal het leren. Ik hoop tot slot wel dat de uitspraken door beroepsgroepen als leerstof in de opleidingen worden ingebracht. Er valt veel van te leren.
Hentzen
Arts in opleiding tot specialist, Vlaardingen
Ik vraag mij af of het ook mogelijk gaat worden om bij een ongegronde klacht de kosten te verhalen op de klager. Medici ondervinden veel ellende (zowel psychisch, qua tijd en kosten). Het is mij nog niet gebeurd gelukkig, maar ik kan mij voorstellen ...dat als het mij wel overkomt en de klacht wordt ongegrond verklaard, eens een proefproces te starten om deze kosten te verhalen op de klager. Tot nu toe is het not done, om begrijpelijke redenen, maar de last ligt ook bij het nieuwe voorstel wel erg bij de hulpverlener.
Dolf Algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Ik begrijp uit dit bericht dat het Tuchtcollege probeert 'mee te bewegen' naar aanleiding van de recente golf van kritiek. De hoop zal ongetwijfeld zijn om zo de kou een beetje uit de lucht te halen. Vorm van damage control ?
Ja, er zitten zeker... aantal verbeteringen in- zoals het het vervallen van de publicatie plicht. Belangrijk en wezenlijk punt van vooruitgang
Ook het betalen van griffie kosten kan - itt wat de tuchtrechters denken/vinden - ook als een (grote) stap voorwaarts worden gezien. Dat het de 'gratis klagers' moge afschrikken. Curieus overigens als het zou werken voor 50 euro - dus is dit een doordenkertje.
Maar ik blijf - na lezing - toch met een onbevredigend gevoel achter zitten. Het zijn/lijken toch ook voor een deel 'cosmetische'ingrepen/verbeteringen.
De kern van het probleem wordt niet geraakt en blijft onaangetast. De black box die het Tuchtcollege zelf is namelijk. De verbeteringen betreffen namelijk niet de inhoudelijke afwegingen, waar het zo bizar verkeerd kan gaan.
Ik verwijs naar de recente casus van huisarts die waarschuwing van het Tuchtcollege kreeg voor oa het feit dat ze teveel in het dossier zou hebben geschreven. De teller van het aantal reacties staat nu op 54. Lees die nog eens.
https://www.medischcontact.nl/kennis/tuchtrecht/tuchtzaak/veel-zorg-weinig-regie-vindt-het-tuchtcollege.htm
Ter overdenking. Doe de test.
Lees het bovenstaande artikel met alle verbeterpunten nog eens én pak daarna deze huisarts casus erbij. En stel jezelf de vraag: zou het eindoordeel van het Tuchtcollege anders zijn geweest ?
That's the one million dollar question !
Stel het tuchtcollege heeft het niet bij het rechte eind ? Wat dan ? Die vraag heeft het Tuchtcollege zichzelf niet durven stellen. Blijkbaar.
https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/het-tuchtcollege-de-beroepsnorm-en-je-collega-beroepsgenoten-een-grote-blackbox.htm
https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/stel-het-tuchtcollege
Maarten Vasbinder
Médico Familiar e Comunitario (Huisarts), Ubon Ratchathani
De essentiële fout in het systeem blijft onaangetast. Rechters zouden alleen een adviserende functie moeten hebben en zorg moeten dragen voor toetsing aan wetgeving.
Beslissingen moeten worden overgelaten aan medici, die minstens tien jaar praktijke...rvaring hebben met patiënten. Dat lijkt op eigen vlees keuren, maar Hippocrates kan ons daarvoor behoeden, mits de eed niet voortdurend wordt veranderd door politici. Bovendien zijn er financiële belangen noch ambities mee gemoeid.
Vele juristen laten hun oren te veel hangen naar de "schreeuw van de maatschappij" (vrij vertaald uit het Duits).