Toeval

Het woord ‘toeval’ wordt in de medische context gebruikt voor: een aanval van vallende ziekte. Vroeger, in het midden van de negentiende eeuw, bezat het een algemenere betekenis: ‘flauwte of bezwijming’, maar in de loop van de twintigste eeuw is de betekenis verengd tot ‘flauwte als gevolg van vallende ziekte’.

De oorspronkelijke betekenis van het woord ‘toeval’ was ‘val, geval, iets wat iemand overkomt’. Het woord is namelijk afgeleid van toevallen: ‘gebeuren, overkomen’. Het is geen toeval dat het beangstigende ziekteverschijnsel werd omschreven door dit vage woord. Men koos hiervoor om eufemistische redenen. Eufemisme wil zeggen dat men een verhullend, verzachtend, verbloemend woord gebruikt ter vermijding van een ruw woord of een taboewoord. Een dergelijk verhullend woord heeft vaak een vage, algemene betekenis; uit de context moet de luisteraar begrijpen wat het woord precies betekent. Zo wordt ‘behandelen’ of ‘helpen’ gebruikt voor ‘opereren’ of ‘castreren’ en ‘heengaan’ voor ‘sterven’.

Naarmate een vaag en algemeen woord vaker als eufemisme wordt gebruikt, gaat het vage ervan af. Dit kan tot gevolg hebben dat de algemene betekenis verdwijnt en alleen de eufemistische overblijft en daarmee verdwijnt dan onmiddellijk het eufemistische karakter van het woord. Dat is het geval met ‘toeval’.