Tien jaar na bijlmerramp nog veel kritiek op gezondheidsonderzoek

Vandaag is het tien jaar geleden dat een Israëlisch vrachtvliegtuig neerstortte op een flatgebouw in de Bijlmer. Duizenden omwonenden en hulpverleners vroegen zich in de jaren daarna af of hun ziektes veroorzaakt werden door een geheime militaire lading in het ramptoestel. Uiteindelijk kwam het in maart 1999 tot het Medisch Onderzoek Vliegtuigramp Bijlmermeer (MOVB). Critici vinden het onderzoek nog steeds onzinnig, óf niet goed uitgevoerd.

Het onderzoek bestond aanvankelijk uit een epidemiologisch onderzoek onder omwonenden en hulpverleners en een individueel onderzoek. In juli 2001 werd het epidemiologische onderzoek onder de bewoners stopgezet, omdat de onderzoekers niet genoeg mensen voor de controlegroep konden vinden. Het epidemiologisch onderzoek voor de hulpverleners is bijna klaar: de resultaten worden in maart bekendgemaakt.

Het AMC in Amsterdam stond en staat zeer kritisch tegenover dit onderzoek, dat wordt uitgevoerd door KLM Arbo Services BV. Het centrum deed in mei 1998 een inventariserend onderzoek. De conclusie was dat de klachten een normale reactie waren op een abnormale situatie. Joris IJzermans, betrokken bij het AMC-onderzoek: ‘Er waren wel mensen met ernstige lichamelijke klachten, maar deze waren het gevolg van een posttraumatisch stresssyndroom. Somatisch gezien viel er niets van te maken.’

Het AMC weigert een grootschalig onderzoek uit te voeren. Ernest Briët, lid van de raad van bestuur: ‘Na het eerste onderzoek konden we geen hypothese vaststellen. Het zou zoeken naar een speld in de hooiberg worden. Dat is wetenschappelijk gezien onjuist. Daar kwam nog eens bij dat het ook ethisch gezien onverantwoord was. Op het moment dat je een groep mensen gaat onderzoeken, vind je altijd wat. Dat berokkent de patiënt schade en maakt hem onnodig ongerust.’

Dat het onderzoek toch wordt uitgevoerd, is volgens Briët besloten op politieke gronden. ‘De politiek wilde de mensen tevreden houden en heeft daarvoor de geneeskunde misbruikt. Bovendien is het een krakkemikkig onderzoek. Dat blijkt alleen al uit het feit dat ze de controlegroep niet rond konden krijgen.’

David van Eegen, voorlichter van het MOVB, vindt het onderzoek wel noodzakelijk:  ‘Wetenschappers kunnen wel zeggen dat dit onderzoek geen nut heeft, maar het gaat hier om mensen die zich veel zorgen maken over hun gezondheid. Die moeten worden gerustgesteld en het gevoel krijgen dat hun klachten serieus worden genomen.’

Nizaar Makdoembaks, huisarts in de Bijlmer, vindt dat de bewoners ook met dit onderzoek niet serieus genoeg worden genomen. ‘Na veel gesteggel vond er eindelijk een onderzoek plaats. Maar mensen konden op de vragenlijst niet al hun klachten kwijt. Als het MOVB de hulp van de huisartsen in de Bijlmer had ingeschakeld, hadden ze een goede controlegroep kunnen vormen.’ Volgens Makdoembaks is er wel degelijk een verband tussen gezondheidsklachten van zijn patiënten en de ramp. ‘Na de ramp is het aantal vroeggeboortes vijf tot zes keer zo hoog, kom ik zeer zeldzame genetische afwijkingen tegen en heb ik onder mijn patiënten veel jonge mensen met kanker. Het is ronduit misdadig dat dit nog steeds niet goed is onderzocht.’ << MM

Onderzoek Bijlmerramp (1),

Medisch Contact Misser

Goed dat er in Medisch Contact van afgelopen week  aandacht was voor het verloop van het onderzoek Bijlmerramp. Het eerste deel van het bericht zet de meningen en afwegingen van destijds nogmaals op een rijtje. Vervolgens is het niet verrassend dat de voorlichter van het MOVB ons meldt dat dit onderzoek wel degelijk noodzakelijk was om ongerustheid weg te nemen en mensen serieus te nemen met hun klachten.Uit de berichten van de laatste dagen zou je mogen concluderen dat de opzet van het gezondheidsonderzoek deze doelstelling niet volledig heeft gehaald.
 
Zeer verrassend is dat een huisarts uit het rampgebied Nizaar Makdoembaks, vrijelijk mag roepen dat het aantal vroeggeboorten vijf tot zesmaal hoger ligt dan elders, hij er zeer zeldzame genetische afwijkingen tegenkomt en daarnaast veel jonge mensen met kanker. De betreffende huisarts verkondigde deze stelling al vlak nadat het vliegtuig was neergestort en heeft dat in de afgelopen tien jaar regelmatig herhaald zonder verder enige aanzet tot bewijsvoering. Sterker nog, hij is de afgelopen jaren nauwelijks praktiserend.
Dat hij dit nu nogmaals mag doen in Medisch Contact zal ik hem niet aanrekenen. De schrijver van het artikel zou beter kunnen en moeten weten.

Geachte Redactie

 

In medisch contact nr 40 wordt in de rubriek niuwsreflex 2 keer de huisarts Makdoembaks geciteerd.In het ene artikel pleit hij voor het echografisch onderzoek van bolletjesslikkers.In zijn praktijk ziet hij patienten die een post traumatische stresstoornis hebben opgelopen omdat zij een rontgenfoto moesten ondergaan.Nu is hij al meer dan 3 jaar niet meer werkzaam als huisarts.Ik begrijp dan niet waar hij die patienten gezien heeft.Zelf heb ik ook vele antilliaanse patienten,maar dit probleem is mij volstrekt onbekend. Op deze manier wordt posttraumatische stresstoornis ook weer een modewoord,dat onrecht doet aan de velen,die dit wel hebben.

In het andere artikel naar aanleiding van de tien jaar na de Bijlmerramp.zegt hij dat het aantal vroeggeboortes vijf tot zes keer zo hoog is als voor de ramp en dat hij zeer zeldzame genetische afwijkingen tegenkomt en veel jonge mensen met kanker.Hij vindt het misdadig dat nit nog nooit goed is onderzocht.Nu is het als individuele huisarts moeilijk om epidemiologisch onderzoek te doen.Voorafgaand aan het medisch onderzoek bij Bijlmerslachtoffers is er onder huisartsen in de Bijlmer een inventariserend onderzoek gedaan.Niemand heeft zijn bevindingen kunnen bevestigen.Het ware beter geweest als zijn beweringen goed onderzocht waren.

 

H.P.J.Bond huisarts

Amsterdam ZO.

In een reactie op een artikel over de Bijlmerramp (te lezen op Uw website) schrijft mijn naaste collega Henk Bond, dat de heer Makdoembaks al drie jaar geen huisartsgeneeskundig werk meer doet in Amsterdam Zuidoost. Over deze kwestie schreef ik al een half jaar geleden een ernstige brief naar de afdeling juridische Zaken van het Ziekenfonds Amsterdam en Omstreken. Immers, contractueel is vastgelegd, dat men zich slechts gedurende maximaal een jaar mag laten waarnemen, tenzij na uitvoerig overleg vooraf.
Men heeft hem toch nog de kans gegeven om zijn leven te beteren, hoorde ik per telefoon. Daar is het bij gebleven.
 
Hij heeft nimmer een positieve bijdrage aan de gezondheidszorg in de Bijlmermeer geleverd. Ik ben zelfs van mening dat hij, door de wijze waarop hij zich regelmatig in de media profileert, medeverantwoordelijk is voor de negatieve beeldvorming van dat stadsdeel. Alsof er niet nog zo'n dertig andere huisartsen zijn!

22 oktober 2002
Jan Dijk, huisarts Amsterdam Zuidoost.