Thoraxdrainage voor beginners

Toen ik 23 jaar geleden arts werd, was er geen werk in Nederland en dus ging ik naar Engeland voor een assistentschap interne in een groot regionaal ziekenhuis. De baan was ontzettend druk en zwaar en, hoewel ik officieel in opleiding was, was van onderwijs nauwelijks sprake.

In mijn derde week kwam er laat in de nacht een man op de eerste hulp met een pneumothorax. Hij was bekend met een marginale longfunctie vanwege COPD en zijn conditie was slecht. Omdat ik degene was die de patiënten als eerste zag en beoordeelde, de status maakte, zelfstandig alvast de therapie startte en de patiënten daarna op de afdeling opnam, werd van mij verwacht dat ik wist wat ik moest doen. Natuurlijk was zuurstof snel gegeven, maar daar kon het duidelijk niet bij blijven. Een thoraxdrain moest worden ingebracht, maar dat had ik nog nooit zien doen, laat staan zelf gedaan.

Ik belde mijn directe superieur in de keten. Hij had geen tijd, ik moest zijn superieur bellen. Die had ook geen tijd, dus werd ik naar de volgende doorverwezen, de zogenaamde senior registrar. De consultant, zoals de specialist heette, werd níet gebeld. Dat kon en mocht en gebeurde niet, je had niet eens zijn nummer en doorverbinden werd niet gedaan.

De senior registrar meldde dat ook hij geen tijd had en dat een thoraxdrain inbrengen makkelijk was. Hij gaf me de titel van een boek en het hoofdstuk waarin precies beschreven stond hoe het moest, en dan moest ik het maar doen. 
Protesteren hielp niet. Geen tijd.

Inmiddels was de patiënt moribundus, dus ik had weinig keus. Op geleide van dat boek en met trillende handen heb ik een drain ingebracht. Na het verwijderen van de trocart leek er zich echter een bruine pasta door de drain naar buiten te persen. Net toen ik me daarover stond te verbazen, kwamen al mijn superieuren voor de ochtendvisite de zaal oplopen – de patiënt lag vanwege drukte bij de eerste hulp al op de longafdeling. Mijn consultant wierp één blik op mijn drain en zei: ‘My word, doctor Bruijn, I think you have just taken your first liverbiopsy. Congratulations!’ Hij draaide zich om en liep op zijn gemak de deur uit.

De senior registrar kwam naar voren, trok de drain terug tot hij lucht zoog en volgde samen met de anderen de consultant. Niemand zei verder nog een woord en niemand is er ooit op teruggekomen. De patiënt heeft er geen last van gehad – hij heeft er zelfs helemaal niets van gemerkt – en heeft het gelukkig overleefd. Ikzelf daarentegen, ben duizend doden gestorven.

Bart Bruijn, huisarts

• Zomerserie Baas en assistent