The Lancet: griepprik soms zinvol

De jaarlijkse griepprik heeft enig effect bij mensen van 17 tot 65 jaar en misschien ook bij kinderen van 6 tot 24 maanden, aldus Michael Osterholm e.a. op 26 oktober in The Lancet Infectious Diseases. Voor het nut van de prik bij andere leeftijdscategorieën vonden de onderzoekers geen bewijs.

Met het artikel nemen Osterholm e.a. deel aan het lopende debat over influenzavaccinatie dat opnieuw oplaaide nadat het Geneesmiddelenbulletin eerder deze maand het nut van de griepprik in twijfel trok. Osterholm e.a. vonden 5707 artikelen in Medline en selecteerden er daarvan 31, zowel gerandomiseerde als observationele studies, op basis van hun inclusiecriteria. Ze onderzochten vaccin met geïnactiveerd virus en vaccin met levend verzwakt virus. In Nederland wordt voor de jaarlijkse griepprik een vaccin met geïnactiveerd virus gebruikt.

De werkzaamheid van vaccin met geïnactiveerd virus bij kinderen van 6 tot 24 maanden is twijfelachtig (risico nam in één studie met 66% af, maar in andere tweede studie met 7% toe) en bij volwassenen redelijk (risicoreductie: 22-76% in 9 studies, waarvan drie niet significant). De auteurs vonden geen bewijzen voor de werkzaamheid van dit vaccin bij kinderen van 2 tot 17 jaar en bij mensen ouder dan 65 jaar. Levend verzwakt virus is werkzaam in kinderen jonger dan zeven jaar (risicoreductie: 57-93% in 8 studies) en ouderen boven de 70 jaar (risicoreductie: 57% in één studie).

Commentatoren Kelly en Valenciano spreken hun verbazing uit over de gebruikte eindpunten in de studie. Deze zijn wel heel specifiek, maar niet erg sensitief, aangezien de onderzoekers alleen studies includeerden die influenza in een laboratorium vaststelden. Cochrane-studies nemen daarnaast ook influenza-achtige ziektebeelden mee, wat in combinatie met parameters als het aantal ziekenhuisopnamen en de mortaliteit ten gevolge van influenza een veel accurater beeld geeft van de volledige omvang van de vaccineffectiviteit, aldus het commentaar.

Het Geneesmiddelenbulletin, dat concludeerde dat de jaarlijkse griepprik geen zin heeft, gebruikte andere waarden als eindpunt, zoals het optreden van complicaties en het verlies van werkdagen. Vergelijken van de uitkomsten is daardoor complex.

Sarah Sloot

The Lancet Infectious Diseases 2011, doi: 10.016/S1473-3099(11)70295-X en -70289-4

• Het artikel: Efficacy and effectiveness of influenza vaccines: a systematic review and meta-analysis (samenvatting gratis - inloggen voor het hele artikel)
• Het commentaar: Estimating the effect of influenza vaccines  (inloggen)
• Medisch Contact over de griepvaccinatie:
  > Gezondheidsraad: ‘griepprik heeft zin’ 
  > ‘Nut griepprik niet aangetoond’
• Het geneesmiddelenbulletin: Werkzaamheid en effectiviteit van influenzavaccinatie
• Dossier Griep

Meer nieuws