Laatste nieuws
Nieuws

Te veel overbodige medicijnen in laatste levensfase

1 reactie

Patiënten met een beperkte levensverwachting, bijvoorbeeld omdat ze een ongeneeslijke vorm van kanker hebben, krijgen vaak overbodige en schadelijke medische interventies. Dat blijkt uit het proefschrift van internist-oncoloog in opleiding en klinisch farmacoloog Eric Geijteman. Hij promoveerde gisteren aan het Erasmus MC in Rotterdam. Volgens Geijteman moeten artsen bewuster kijken naar de lijst medicatie en andere behandelingen die patiënten krijgen in hun laatste levensfase. Geijteman gebruikte voor zijn proefschrift onder meer gegevens uit retrospectieve dossieronderzoeken, vragenlijstonderzoeken en interviews met patiënten.

Hij laat onder meer zien dat patiënten gemiddeld negen medicijnen per dag gebruiken in de laatste week van hun leven. Op de dag van overlijden gebruiken patiënten gemiddeld zes medicijnen. Die medicatie is gericht op symptoomverlichting, maar vaak ook op (onnodige) preventie.  

Verder laat Geijteman zien dat bij veel kankerpatiënten die in het ziekenhuis overlijden medische interventies worden ingezet in de laatste dagen van hun leven. Een aantal van deze interventies heeft levensverlenging tot doel, maar de meeste zijn potentieel schadelijk.  

Artsen wachten, volgens hem, met het stoppen van medicijnen totdat patiënten hun beperkte levensverwachting hebben geaccepteerd. Ze willen niet de indruk wekken dat ze patiënten in de steek laten en ‘de handdoek in de ring gooien’. Maar Geijtemans onderzoek toont aan dat patiënten en hun naasten juist vaak openstaan voor stoppen.  

Volgens hem gaan artsen ook vaak door met behandelen omdat duidelijke richtlijnen ontbreken en omdat er te weinig onderzoek is gedaan naar met name het gevolg van stoppen met medicatie. 

Geijteman vindt dat dokters zich meer bewust moeten zijn van het feit dat medische interventies niet altijd in het belang van de patiënt zijn. ‘Artsen mogen af van het credo “we hebben er alles aan gedaan om overlijden te voorkomen”. In plaats daarvan zou het streven mogen zijn “we zijn niet te ver gegaan om het onvermijdelijke sterven te voorkomen”. Ga ook tijdig het gesprek aan met de patiënt. Betrek hem of haar en de naasten bij de besluitvorming rond het einde van het leven.’ 

Geijteman beseft dat patiënten niet altijd in staat zijn keuzes te maken, bijvoorbeeld omdat zij op het moment van keuze te ziek zijn om een beslissing te nemen. Soms ook overschatten ze de voordelen van medische interventies en onderschatten de nadelen. Geijteman in zijn dissertatie: ‘In het laatste decennium is het libertair paternalisme geïntroduceerd. In dit beslismodel fungeert de behandelende arts als keuzearchitect, door de patiënt aan te sporen om voor de optie te kiezen die door het medische team als zinvolst wordt gezien, waarbij patiënten nog steeds vrij zijn om voor een andere behandeloptie te kiezen. Deze manier van keuzebeïnvloeding wordt ook wel ‘nudging’ genoemd, omdat de persoon die kiest in een (juiste) richting wordt geduwd. Met libertair paternalisme wordt keuzevrijheid behouden, maar worden de nadelen van gezamenlijke besluitvorming beperkt.’

Eric Geijteman - Decisions About Medical Treatment in the Last Phase of Life, dissertatie Erasmus MC
Lees ook
Nieuws Wetenschap palliatieve zorg oncologie
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Jan Keppel Hesselink

    arts-pijnbehandelaar, Bosch en Duin

    Het levenseinde is de enige zekerheid die we hebben, naast onze jaarlijkse belastingaanslag. Bij chronische zieken komt dat levenseinde stap voor stap en voorspelbaar naderbij. Er wordt hier gesproken over de laatste dagen, maar het zou me niet verba...zen dat veel medicatie afgebouwd kan worden in de laatste maanden, of zelf het laatste jaar...Al was het alleen maar de zinloze maagzuur remmers, de cholesterol remmers, de antihypertensiva en vele pijnstillers in diverse vormen en maten....

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.