‘Streng dieet wapent tegen verouderingsziektes’

Muizen met een ernstige verouderingsziekte worden drie keer ouder als ze 30 procent minder eten. Ook zijn ze veel vitaler dan muizen die normale hoeveelheden eten. Dat blijkt uit onderzoek waarover Erasmus MC en het RIVM gisteren hebben gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

De resultaten kunnen volgens de onderzoekers van betekenis zijn voor kinderen met een verouderingsziekte, die nu zeer jong overlijden. Op langere termijn kan deze vondst ook van belang zijn voor het verder ontrafelen van de oorzaken van de ziekte van Alzheimer en Parkinson.

De onderzoekers hebben het DNA van muizen zo veranderd dat ze dezelfde verouderingsziektes krijgen als die bij mensen voorkomen. De ziektes ontstaan door een gebrek in het DNA-reparatiesysteem. Bij mensen veroorzaakt dit defect aandoeningen als progeria, Cockaynesyndroom en trichothiodystrofie, waarbij patiënten, vooral kinderen, zeer snel verouderen en overlijden als ze gemiddeld 12 jaar zijn. Ook groeien deze kinderen nauwelijks, waardoor ouders de neiging hebben om ze juist extra eten te geven.

Bij de muizen met deze aandoening is nu gebleken dat juist mínder eten belangrijk is. ‘Muizen die 30 procent minder te eten kregen, werden ouder dan 1 jaar, terwijl ze slechts 4 tot 6 maanden oud werden als ze geen dieet volgden. Ook waren ze veel vitaler en gezonder. De snelle achteruitgang van het zenuwstelsel, motoriek en netvlies waren vrijwel gestopt. En lever, nieren, botten, immuunsysteem en bloedvatenstelsel bleven veel langer in goede conditie’, zegt onderzoeker Martijn Dollé van het RIVM in een persverklaring van RIVM en Erasmus MC. ‘Hiermee is het diermodel geschikt om andere interventies die nadelige effecten van veroudering tegengaan te onderzoeken.’

Onderzoeker Wilbert Vermeij (Erasmus MC) verklaart de werking van een simpel dieet als volgt: ‘Het DNA wordt continu beschadigd. Maar een speciaal DNA-reparatiesysteem herstelt de schade steeds weer. Bij deze kinderen en muizen werkt het DNA-herstelsysteem echter niet, waardoor de schade zich ophoopt in de cellen en het hele organisme sneller veroudert. Echter, door een streng dieet gaat het lichaam in de verdediging en steekt zijn energie vooral in onderhoud en afweer in plaats van groei. Bovendien vonden we dat dieetrestrictie voor minder beschadigen in het DNA zorgt, wat verklaart waarom veroudering wordt vertraagd.’ Het dieet werkt volgens hoogleraar Hoeijmakers (Erasmus MC) vrijwel zeker ook bij kinderen met die verouderingsziektes.