Stoornis en delict, een complexe relatie

Het artikel over de forensische psychiatrie met interviews met Karel Oei en Corine de Ruiter (MC 15/2011: 906-909) is een spin-off van een symposium over de plaats van het begrip ‘vrije wil’ in de forensische psychiatrie. Recente publicaties als Dick Swaabs Wij zijn ons brein en Victor Lammes De vrije wil bestaat niet ruimen voor dit begrip geen plaats meer in.

De Ruiter is een voorstander van evidence-based instrumenten als de DSM en de gesystematiseerde risicotaxatie. Voorzitter Michiel Hengeveld merkte op het genoemde symposium in reactie op De Ruiter’s voordracht al fijntjes op dat de DSM een classificatiesysteem is waarmee uiterst valide uitspraken gedaan kunnen worden over uiterst invalide concepten.

Maar de gouden standaard bij zowel de psychiatrische diagnostiek als het inschatten van de kans op een recidief delict is en blijft het klinische oordeel.

Met Lamme kunnen we stellen dat het klinische oordeel een plek heeft in het psychiatrische onbewuste,
ingeoefend wordt door onze opleiding en verfijnd wordt door klinische ervaring, waarna het zich bij de
ervaren psychiater uiteindelijk aandient als klinische intuïtie. Het operationaliseren van het diagnostische proces in de vorm van bijvoorbeeld de DSM kan nooit meer zijn dan – opnieuw volgens Lamme – een insufficiënte poging om iets in woorden te vatten wat aan verbalisering ontsnapt. Oei had hier moeiteloos de zege kunnen behalen, maar kiest voor de stelling dat we moeten leren leven met het feit dat het klinische oordeel van de ene psychiater kan afwijken van dat van de ander. Een gemiste kans.

De psychiatrische praktijk is een intersubjectieve ruimte waarin alle deelnemers hun diagnostische intuïties bij voortduring inbrengen, toetsen en zo nodig bijstellen, met als resultaat een diagnostische praktijk die door allen gedragen wordt. Daar hebben we geen DSM voor nodig.

’s Hertogenbosch, april 2011

A.H.A.C van Bakel, psychiater

• Meer brieven