Stijgend gebruik oxycodon leidt tot meer vergiftigingen

In navolging van de toename van het oxycodongebruik neemt ook het aantal vergiftigingen met deze pijnstiller toe. Dat blijkt uit cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Ook fentanyl is aan een dergelijke opmars bezig.

Het adviesinstituut spreekt in zijn jaarverslag over 2017 over een ‘opmerkelijke’ stijging van het aantal vergiftigingen door opioïden. Vooral het aantal overdoseringen met oxycodon is ‘navenant’ gestegen, wat volgens het NVIC volgt op de trend van toenemend oxycodongebruik. Overdoseringen kunnen leiden tot braken, verwardheid en coma, en vaak is ziekenhuisopname noodzakelijk.

In 2017 kreeg het instituut 280 meldingen van mogelijke oxycodonvergiftigingen, wat zesenhalf keer zo veel is als in 2008, toen er sprake was van 43 meldingen. Ook in de eerste helft van 2018 zet deze toename door; de teller staat in de eerste zes maanden al op 215 meldingen. Het aantal overdoseringen met deze opioïde is volgens het NVIC ‘de afgelopen tien jaar in verhouding zelfs harder gestegen dan het aantal gebruikers’. Ook de opioïde fentanyl is aan zo’n opmars bezig volgens het NVIC, maar wel op kleinere schaal. Daarover zijn in 2017 33 meldingen van overdosering binnengekomen, tegenover 18 in 2015.

Tweede Kamerlid Pia Dijkstra (D66) wilde van VWS-minister Bruno Bruins weten wat hij vindt van het toenemend gebruik van opioïden. Bruins houdt zich op de vlakte in een brief die hij deze week aan de Tweede Kamer stuurde over het gebruik van opioïden. Hij wijst op de aanpassing van de NHG-Standaard over pijnbestrijding, die door ‘nieuwe aanbevelingen onnodig gebruik moet voorkomen’. Bruins noemt het ‘van belang’ om het opioïdengebruik ‘te blijven monitoren’. Volgens hem is het ‘lastig’ om in te schatten hoe vaak opioïdenverslaving voorkomt, omdat patiënten zich ‘niet of nauwelijks’ bij verslavingsklinieken melden.

Uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) die Bruins in zijn brief presenteert, blijkt dat er sprake was van 490 duizend oxycodongebruikers in 2017 en 116 duizend fentanylgebruikers. Dat zijn lagere aantallen dan VWS-staatssecretaris Paul Blokhuis eerder dit jaar meldde. Volgens een SFK-woordvoerder is dat verschil te verklaren door een nieuwe telmethode die de SFK inmiddels gebruikt, waardoor er geen sprake meer is van dubbeltellingen van patiënten bij apothekers. Blokhuis noemde begin dit jaar het gebruik van oxycodon ‘niet problematisch’.

Uit de SFK-data blijken niet alleen oxycodon en fentanyl in toenemende mate te worden gebruikt, maar ook de opioïden morfine en buprenorfine. Hoewel dat om kleinere aantallen in absolute zin gaat, is de relatieve stijging ook fors, met name van buprenorfine.