Laatste nieuws
Eva Mulder
2 minuten leestijd
Wetenschap

Slechte naam antioxidanten niet terecht

2 reacties

Antioxidanten, zoals vitamine C en bètacaroteen, neutraliseren of vertragen de chemische activiteit van zuurstofradicalen. Dit leidde tot de veronderstelling dat alle ziektes die gepaard gaan met zuurstofradicalen, zoals COPD, ischemische reperfusieschade en het metabool syndroom, voorkomen of genezen kunnen worden met antioxidanten. Maar dit is dus een misvatting. Het initiële enthousiasme en de hoge verwachtingen van de werking van antioxidanten was gegrond op in vitro experimenten, terwijl er weinig bekend was over de biologische beschikbaarheid in vivo.

Een andere veronderstelling is dat antioxidanten niet werken als medicijn. Dit ligt volgens de auteurs genuanceerder. Antioxidanten werken niet zoals de meeste geneesmiddelen als een ‘silver bullet, specifiek op één receptor of op één enzym. Het zijn bioactieve middelen met vele effecten, en daarom is het lastig om het directe resultaat in een persoon te meten. ‘Je behandelt hypertensie niet met een bord tomatensoep, maar tomaten hebben wel een gunstig effect op vaatfunctie’, zegt Bast. Hij denkt dat bepaalde (ziekte)processen met antioxidanten in de goede richting kunnen worden gestuurd, waardoor ze gezondheidswinst opleveren. ‘In het Engels bestaat daar een mooie term voor: to tune up your metabolism. Dit past ook goed in het huidige begrip van gezond zijn. Dit is niet louter de afwezigheid van ziekte, maar een dynamisch proces om gezondheid te bevorderen’, vertelt Bast. ‘Antioxidanten dragen daar aan bij.’

Containerbegrip
Hierbij is het wel belangrijk de juiste antioxidant bij het juiste (pathologische) proces te vinden. ‘Antioxidant is een containerbegrip voor verschillende stoffen, maar elke soort antioxidant heeft unieke biochemische eigenschappen’, vertelt Bast. “We zijn beter af door de stoffen bij naam noemen en aan te geven wat ze doen. Dan wordt het ook duidelijk dat bijvoorbeeld niet elke antioxidant een beschermende factor op DNA heeft, en daarmee helpt rimpels te voorkomen.’

Alhoewel intoxicatie met een overdosis antioxidanten vrijwel onmogelijk is, gaat ‘hoe meer, hoe beter’ niet op. Uit onderzoek blijkt dat dagelijks 20mg bètacaroteen (de gemiddelde inname is 2 tot 7mg) zorgt voor een incidentiestijging van longkanker van 18 procent. De auteurs pleiten voor onderzoek naar de geschikte dosis van antioxidanten. Of de antioxidanten dan via voedsel of als supplement ingenomen worden, maakt geen verschil. Bast: ‘Natuurlijke antioxidanten zijn niet superieur aan gesynthetiseerde stoffen. Maar met gevarieerde voeding krijg je in principe alles binnen.’

Eva Mulder


Lees ook:

beeld: iStockphoto
beeld: iStockphoto
Wetenschap geneesmiddelen voeding voedingssupplementen
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M. Vasbinder

    medico familiar y comunitario, 03725 TEULADA ALIC Spain

    Anti-oxidanten zijn dus wel slecht. Je kunt er longkanker van krijgen. Volledig overbodig artikel dus. De boodschap: "Eet gezond", maar dat hoor je wel vaker.

  • prof. dr. J.M. Keppel Hesselink

    arts-farmacoloog, Bosch en Duin

    Collega Vasbinder gaat wel erg kort door de bocht en vergeet dat zinvolle uitspraken over container begrippen altijd leiden tot pseudo-discussies. Wittgenstein wees hier al op.

    De eminente hoogleraar en neurowetenschapper Erminio Costa wist decenni...a geleden al te melden dat bij het zoeken naar doorbraken in de geneeskunde we de natuur moeten volgen; 'to follow were nature leads' was zijn uitdrukking.

    De moderne farmaca zijn vrijwel altijd mono-target liganden, die binnen 10 jaar na identificatie op de markt dienen te komen. Daardoor falen vele van deze middelen in fase III. Dat komt o.a. omdat de pathogenese van het merendeel van de ziektebeelden multifactorieel is. Ook zijn deze farmaca meestal stoffen die enzym-systemen remmen.

    Natuurlijke stoffen echter zijn gerijpt in het laboratorium van het leven, en zijn evolutionair getoetst op werkzaamheid en veiligheid in perioden van miljoenen jaren. Boeiend is dat deze stoffen, waaronder 'anti-oxidanten' geen enzym-systemen remmen maar triggers zijn voor metabole 'pathways', routes.

    Prof. Eriminio Costa werkte o.a. samen met de Nobelprijs winnares Rita Levi-Montalcini, die vorig jaar op 103-jarige leeftijd stierf. Levi-Montalcini heeft het werkingsmechanisme van zo een natuurlijke stof ontrafeld, de stof palmitoylethanolamide. Dat is een schoolvoorbeeld van een natuurlijk en lichaamseigen molecuul met belangrijke therapeutische eigenschappen (ontstekingsremmend en pijnstillernd). Omdat deze stoffen al lang bekend zijn (evenals alfa-liponzuur, l-theanine, etc), zijn indicatie patenten onmogelijk. De stoffen worden dan ook gebruikt als supplement.

    Voor dit soort stoffen, om geen container begrip te hanteren, maar enkele voorbeelden, zijn honderden ondersteunende artikelen in PubMed te vinden, en vele klinische studies ondersteunen de werkzaamheid en veiligheid van dit soort stoffen. De veiligheid is vrijwel altijd opzienbarend veel beter dan bij de lab-bench farmaca die wij ontwikkelen binnen die 10 jaar. Vandaar.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.