Richtlijn reanimatie bij ouderen ter discussie
3 reactiesDe richtlijn ‘Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen’ staat ter discussie, na verschijnen van nieuw onderzoek vorige week. De wetenschappelijke verenigingen gaan de richtlijn uit 2013 na de zomer evalueren.
De Amsterdam Resuscitation Study, waaraan hulpdiensten uit Noord-Holland meededen, heeft veel stof doen opwaaien. De angst om als een kasplantje te eindigen na een reanimatie, is onterecht, zo stelden de onderzoekers zelf in een bijbehorend persbericht. Ouderen hebben weliswaar minder kans om een reanimatie buiten het ziekenhuis te overleven dan de ‘gemiddelde’ Nederlander (12 versus 20%), maar meestal wel met een goede neurologische uitkomst.
Het nieuwe onderzoek naar 1332 reanimaties in Noord-Holland laat hiermee positievere resultaten zien dan de richtlijn ‘Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen’. Deze richtlijn heeft het over 2,4 tot 14% overleving bij 70-plussers, met ernstige blijvende neurologische schade bij de helft van hen. De richtlijn stelt dan ook ‘dat er weinig kans is dat de overlevenden zonder blijvende (neurologische) schade hun leven zelfstandig kunnen voortzetten’.
‘Wij hebben de makers van die richtlijn destijds sterk geadviseerd om deze niet zo te publiceren, zegt Michael Kuiper, directeur van de Nederlandse Reanimatieraad, in dagblad Trouw. ‘Wanneer je kijkt op welke onderzoeken zij zich baseren, wordt de Nederlandse situatie genegeerd. Ze hebben onder meer Japanse en Tsjechische onderzoeken bekeken. Maar die uitkomsten zeggen vrijwel niets over de situatie in Nederland.’
Verenso reageert in hetzelfde Trouw-artikel dat in 2013 het gewenste gepubliceerde onderzoek naar de Nederlandse situatie nog ontbrak. Nu deze Amsterdam Resuscitation Study is gepubliceerd, gaan de opstellers van de richtlijn opnieuw aan het werk. Verenso, het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en V&VN (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland), gaan na de zomer opnieuw naar de richtlijn kijken.
‘Wanneer artsen en verpleegkundig specialisten met kwetsbare ouderen praten over reanimatie moet dit gebeuren op basis van juiste cijfers over uitkomsten bij (kwetsbare) ouderen’, benadrukken de drie verenigingen in het persbericht over de kwestie.
Heleen Croonen @heleencroonen
De richtlijn uit 2013: ‘Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen’ (verenso.nl)
Lees ook
- Hartstilstand buiten het ziekenhuis (28 juli 2015)
- Bespreek reanimatie tijdig met patiënt (4 april 2013)
P.L.M. Smits
Huisarts, WASSENAAR Nederland
Om echt een zinnig antwoord te krijgen op de vraag naar het nut van reanimatie bij kwetsbare ouderen zul je moeten onderzoeken aan welke ellendige kwalen zij in de toekomst zullen komen te overlijden. De winst zit hem niet alleen in het neurologisch ...onbeschadigd overleven van de reanimatie. Je zult ook moeten bezien wat de kwaliteit van het leven na de reanimatie in deze groep zal zijn (wat zonder de reanimatie al vaak niet te hoog is) en welke ziekten en gebreken hen bespaard zouden zijn gebleven als hen hun milde dood niet was ontzecht door de reanimatielobby. We gaan nu eenmaal allemaal een keer dood. De levensverwachting van kwetsbare ouderen is beperkt. De kans om die tijd in relatief goede gezondheid door te maken is gering. Mijn gevoel is dat we zijn doorgeslagen met het reanimeren. Ik heb zelfs meegemaakt dat een terminale patiënt werd gereanimeerd. Ik hoop dat Verenso verder kijkt dan de eerste uitkomsten na reanimatie.
B.H. Kooistra
specialist ouderengeneeskunde, ALMERE Nederland
collega Smits heeft gelijk. De moeilijkheid is dat gezond verstand slecht in getallen is te vatten. Verenso vertegenwoordigt artsen die in verpleeghuizen werken, of daarbuiten met vergelijkbare patienten. Er is gewoon geen goed onderzoek beschikbaar ...over precies die groep, en dat zal er ook niet komen. Getalsmatig is de richtlijn dus inderdaad zwak, maar in de praktijk komen we er goed uit in gesprek met onze patienten, die zelf in grote meerderheid geen reanimatie meer wensen. Ik denk niet dat zij misleid zijn door bangmakerij over kasplantjes. Zij weten uit hun omgeving, familie meestal wel wat er te koop is, ze hebben het vaak genoeg gezien en gehoord, en maken hun keus weloverwogen. Als het nu over misleiding gaat: de hartstichting laat graag filmpjes zien van jonge mensen die er weer bovenop komen, en noemt een hartsilstand een kleinigheid. Ik wil ook wel geranimeerd als ik een klein infarct met een grote ritmestoornis krijg, of als ik op tijd uit koud water wordt gehaald. Maar daar gaat de Verenso richtlijn helemaal niet over, niet eens over kerngezonde ouderen. Onze patienten hebben in grote meerderheid een uitgebreide voorgeschiedenis, een lijst pillen, een rij kwalen en een beperkt levensperspectief met verslechterende gezondheid en toenemende afhankelijkheid. Wie daarin geen plaats ziet voor reanimatie weet echt wel waar hij het over heeft, en hoeft heus niet uit zijn misleide staat te worden bevrijd door de hartstichting. Die mensen willen ook meestal niet afhankelijk worden van kunstmatige beademing of voeding, daarom is in ons werk het gesprek altijd veel breder dan over reanimatie alleen.
H.Klein
consultant radiologie, Amsterdam
Deze twee heren slaan de spijker op de kop! Hulde! en laat vaker van u horen.