Laatste nieuws
Wetenschap

Revalidatie na COPD-exacerbatie effectief bij kwetsbare ouderen

Plaats een reactie

Onderzoek laat zien dat revalidatie direct na een ziekenhuisopname vanwege een
acute exacerbatie van COPD een effectieve, veilige behandeling is die de negatieve effecten ervan althans voor een deel kan herstellen. Punt is echter dat kwetsbare ouderen met vaak ernstig COPD en multimorbiditeit na een acute exacerbatie die revalidatie niet krijgen. Ze zijn vanwege hun conditie vaak niet in staat deel te nemen aan intensieve revalidatieprogramma’s, die bovendien lang niet altijd in de buurt van hun eigen woonomgeving beschikbaar zijn.

Tien jaar geleden heeft Zorggroep Solis, in samenwerking met de longafdeling van het Deventer Ziekenhuis, het ketenprogramma ‘Geriatrische revalidatie voor patiënten met ernstig COPD’ (het zogeheten GR_COPD zorgpad) ontwikkeld. In haar proefschrift laat Eléonore van Dam van Isselt (LUMC) zien dat dit zorgpad haalbaar en effectief is.

Van Dam van Isselt includeerde 158 patiënten, van wie er 78 gemotiveerd waren voor het revalidatiezorgpad; de overige 80 patiënten fungeerden als controlegroep. Randomisatie was niet mogelijk: veel patiënten hebben na een opname wegens acute exacerbatie immers een zodanig slechte gezondheidsstatus dat het onthouden van revalidatie niet ethisch zou zijn geweest. Met behulp van de Clinical COPD Questionnaire (CCQ), die symptomen, functionele status en mentale status in kaart brengt, stelde ze vast dat de revalidatie een significant en klinisch relevant behandeleffect had op de ziektespecifieke gezondheidsstatus en de exacerbatiefrequentie, gedurende een follow-upperiode van drie maanden. Ze vond echter geen effect op de functionele status. Toch meent ze dat het zorgpad bredere inzet in de klinische praktijk verdient, al was het maar omdat er geen alternatieve revalidatieprogramma’s voor deze specifieke groep patiënten beschikbaar zijn.

Speciale aandacht heeft Van Dam van Isselt – middels een systematische review – voor pijn bij COPD, een volgens haar vaak niet herkend, onderschat en daardoor onderbehandeld symptoom. Pijn zou bovendien aan de basis liggen van de ‘vicieuze COPD-cirkel’: pijn bemoeilijkt de ademhaling, wat leidt tot meer kortademigheid, verkramping van spieren en daardoor nog meer pijn. Zo kan pijn ook leiden tot angst voor bewegen, met een verdere achteruitgang van conditie en spierkracht tot gevolg. Pijn lijkt verder angst, depressie en slapeloosheid te veroorzaken, of te verergeren, en deze symptomen hebben op zichzelf vaak weer een negatief effect op pijn. Het zou zelfs de uitkomsten van (postacute) longrevalidatie nadelig kunnen beïnvloeden.

Toch is er nog veel onduidelijk over de rol van pijn bij COPD. Van Dam van Isselt vond bijvoorbeeld  geen enkele studie die een interventie gericht op het verminderen van de gevolgen van pijn bij COPD beschreef of had onderzocht.

Eléonore F. van Dam van Isselt, Geriatric Rehabilitation for older patients with COPD, LUMC, proefschrift 4 april

Lees ook

Wetenschap longgeneeskunde copd geriatrie
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.