Registratielast: laat de teugels vieren
Experimenteren met slechts een minimale set indicatoren
Plaats een reactie
Radboudumc, Rijnstate en UMC Groningen beproeven in de praktijk hoe het uitpakt als de belastende registratieregels worden vervangen door een kernset van kwaliteitsindicatoren.
Artsen en verpleegkundigen registreren enorm veel gegevens om verantwoording af te leggen over de kwaliteit van zorg.1 Veel van deze registraties dragen echter niet daadwerkelijk bij aan betere zorg en gezondheidswinst voor patiënten. Dit frustreert zorgverleners: de tijd die ze verliezen aan niet zinvolle registraties, besteden zij liever aan patiënten.2-4
Om de registratielast te verminderen presenteerde het ministerie van VWS het actieplan ‘(Ont)Regel de Zorg’.5-7 Maar omdat alle partijen die kwaliteitsinformatie uitvragen hun eigen registraties zinvol vinden, zijn geen grote slagen gemaakt. Wie stopt met registreren, moet toch de verplichte data aanleveren.8 9 Zorgaanbieders en uitvragers moeten samen bekijken hoe de verschillende doelen van kwaliteitsindicatoren zijn te realiseren en de registratielast is te verminderen.
Experiment
In het Experiment ZIRE (Zinvolle Registratie) registreren Radboudumc, Rijnstate en UMCG in 2018 en 2019 – met toestemming van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) – slechts een beperkte set kwaliteitsindicatoren. Ze willen erachter komen of minder registreren leidt tot meer tijd voor patiënten, daarmee tot betere patiëntuitkomsten en toch voldoende inzicht oplevert voor toezichthouders.4
In het Radboudumc neemt de afdeling Intensive Care (ic) deel aan het experiment, in Rijnstate de oncologische ketens voor maag-, darm- en prostaatkanker en in het UMCG de afdeling Hematologie en het thema Kwetsbare Ouderen. De betrokken artsen, verpleegkundigen en patiënten hebben gezamenlijk een kernset van zinvolle (bestaande en nieuwe) kwaliteitsindicatoren geformuleerd. De ziekenhuizen geven inzicht in de kwaliteit van zorg op basis van hun zelf gekozen kwaliteitsindicatoren.
Kernsets
De kernsets hebben gemeenschappelijke onderdelen (zie tabel; de afzonderlijke kernsets van de vier focusgebieden zijn hier te vinden).
Afzonderlijke kernsets van de vier focusgebieden
In het experiment worden enkele ernstige incidenten opgepakt, afkomstig uit complicatiebesprekingen, mortaliteitsanalyse en uit de calamiteitenanalyse en wordt met de nieuwe indicator ‘leren en verbeteren’ getoond hoe kwaliteitsproblemen worden aangepakt. Door transparant te zijn over de verbetercyclus laat je aan alle betrokkenen zien wat het lerend vermogen is van individuele artsen en verpleegkundigen, een team, een afdeling en het ziekenhuis.
Strafwerk
Het Radboudumc, Rijnstate en het UMCG zijn door de IGJ vrijgesteld van het aanleveren van de IGJ-indicatoren in 2018 en 2019. Het werken met een beperkte zinvolle set van indicatoren en het loslaten van bepaalde kwaliteitsmetingen wil niet zeggen dat deze onderwerpen niet centraal staan in de patiëntenzorg en het kwaliteitsbeleid van de deelnemende ziekenhuizen.
Artsen en verpleegkundigen handelen volgens professionele standaarden en protocollen, maar starten pas met registreren als er risico’s zijn en er vervolgbeleid nodig is. Registraties rond bijvoorbeeld centraal veneuze lijnen, pijn, ondervoeding en decubitus worden beperkt tot registraties die nodig zijn voor de dagelijks zorg; op afwijkingen wordt wel snel gereageerd. We stoppen met het afleggen van verantwoording over óf metingen en controles zijn uitgevoerd (zie kader).
Voorbeelden van registraties die zijn gestopt
•Pijn wordt niet standaard geregistreerd. Maar zodra een patiënt pijn heeft, registreren we de pijnscores en welke interventies zijn ingezet, totdat de patiënt pijnvrij is.
•De controle van lijnen (o.a. controle insteekopening op verschijnselen van infectie en juistheid van indicatie) wordt dagelijks besproken, maar niet standaard geregistreerd. Rapportage in het patiëntendossier start bij (verdenking op) lijnsepsis.
De focus van kwaliteitsregistraties ligt te veel op het vastleggen van dagelijkse handelingen. Dit voelt als strafwerk. Deze registraties worden vervangen door indicatoren die ertoe doen voor patiënten: patiëntenervaringen en patiëntuitkomsten om de zorg gericht te verbeteren.
De eerste ervaringen met het loslaten van registraties zijn positief. Verpleegkundigen noemen het een geschenk. Er zijn ook kritische geluiden: worden alle handelingen en verpleegplannen wel volgens protocol uitgevoerd nu ze niet meer geregistreerd worden? Minder registreren vraagt om goede communicatie, overdracht en een aanspreekcultuur: is dit voldoende aanwezig op de deelnemende afdelingen? Minder registreren vraagt ook om vertrouwen in elkaar, als zorgverleners, maar ook als leidinggevende en bestuurders in medewerkers en als toezichthouder in de ziekenhuizen. Dat is een uitdaging en bovenal een cultuuromslag voor iedereen.
Met het experiment ZIRE testen we op kleine schaal of kwaliteit van zorg beter wordt als artsen en verpleegkundigen meer ruimte en vertrouwen krijgen en minder geleid worden door verplichte registraties. In 2019 worden de eerste tussentijdse resultaten van de evaluatie gedeeld.
Referenties
1. KPMG Plexus. Inzicht in uitgevraagde variabelen voor kwaliteitsmetingen en handvatten voor verbetering. Medisch Specialistische Zorg. Juni 2016
2. Elbers PWG, Girbes. Zorgprofessionals moeten stuur weer overnemen. Ned Tijdschr Geneeskd 2017; 161: D1562
3. Weggelaar AM, Bovenkamp van de H, Bal R. Zand in de kwaliteitsmachinerie: overvloed aan indicatoren leidt tot frustraties, niet tot betere zorg. Medisch Contact 2016 (15): 36-8.
4. Zegers M, Welker G, Gerritsen G. Van wantrouwen naar vertrouwen en waardegedreven zorg. KiZ 2016; 6:4-8
5. VvAA. Ontregel de Zorg. https://www.vvaa.nl/landingspagina/ont-regel-de-zorg
6. LHV. https://hetroergaatom.lhv.nl/
7. VWS. Actieplan ‘(Ont)regel de Zorg’. Den Haag: 2018
9. https://www.zorgvisie.nl/blog/schrapactie-diakonessenhuis-raakt-kant-noch-wal/
auteurs
Marieke Zegers, senior onderzoeker, Radboudumc, Nijmegen
Gerard Gerritsen, manager kwaliteit en veiligheid, Rijnstate, Arnhem
Gera Welker, stafadviseur beleid en implementatie, UMCG, Groningen
contact
marieke.zegers@radboudumc.nl
cc: redactie@medischcontact.nl
Geen belangenverstrengeling gemeld door de auteurs.
lees ook:- Er zijn nog geen reacties
