Laatste nieuws
Achter het nieuws

Registratielast is nekslag voor veel keurmerken

Patiëntenverenigingen teleurgesteld over verdwijnen keurmerken

Plaats een reactie
Getty Images
Getty Images

De helft van de keurmerken voor ziekenhuizen moet nog dit jaar verdwijnen, vinden ziekenhuisverenigingen NVZ en NFU. Patiëntenverenigingen die de keurmerken uitgeven, zijn daar niet blij mee.

Er moet flink worden geschrapt in het aantal keurmerken voor ziekenhuizen. Voor het einde van dit jaar moet de helft van de meer dan honderd keurmerken verdwenen zijn. Dat vinden de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), die stellen dat deelname van ziekenhuizen aan die keurmerken te veel administratietijd en geld kost, terwijl het onderscheidend vermogen steeds lager wordt. De Federatie Medisch Specialisten onderschrijft het advies van de NVZ en NFU.

Op dit moment ontraden NVZ en NFU de ziekenhuizen om door te gaan met de Smiley van Stichting Kind en Ziekenhuis, de Kangoeroe van de Vereniging van Ouders van Couveusekinderen, het Roze Lintje van de Borstkankervereniging Nederland en de vaat- en spataderkeurmerken. NVZ-woordvoerder Wim Bos: ‘Deze keurmerken hebben weinig onderscheidend vermogen. Dat komt bijvoorbeeld doordat vrijwel alle ziekenhuizen het keurmerk hebben, zoals bij het Roze Lintje het geval is. Dát we willen dat ziekenhuizen ermee stoppen, wil niet zeggen dat we de kwaliteit van zorg en informatie voor patiënten niet belangrijk vinden. Door de keurmerken zijn daar belangrijke stappen in gezet. We willen allemáál informatie bieden en zorg verbeteren. Patiënten kunnen alle informatie over kwaliteit van zorg, wachttijden, et cetera, ook vinden op onze eigen website ziekenhuischeck.nl.’

Dat de patiëntenverenigingen die keurmerken uitgeven niet staan te juichen, is evident. Patiëntenfederatie Nederland, de koepelorganisatie van ruim tweehonderd patiëntenorganisaties, stelt dat een aantal van de twintig patiëntkeurmerken al is gestopt, sommige al sinds begin 2017. Recente voorbeelden zijn het Baby Friendly-keurmerk, het Seniorvriendelijk Ziekenhuis-keurmerk en het groene vinkje voor stomazorg. Andere groene vinkjes voor kankerzorg lijken al wat langer van het toneel verdwenen.

Regeldruk

Volgens de Patiëntenfederatie kijken patiëntenorganisaties zelf kritisch naar de toegevoegde waarde van hun keurmerk en is inmiddels meer dan de helft van de keurmerken al verdwenen. Andere keurmerken stoppen binnenkort. Patiëntenfederatie-woordvoerder Thom Meens: ‘Het is prima dat ziekenhuizen kritisch kijken naar administratieve lasten die keurmerken meebrengen. Wij hebben er echter problemen mee dat de NVZ en NFU suggereren dat de meeste van die keurmerken van patiënten komen. Het advies van de NVZ en NFU is als met een kanon op een mug schieten. Het is moeilijk de daadwerkelijke oorzaken van de regeldruk aan te pakken. Patiëntkeurmerken zijn vanuit dat perspectief wellicht een makkelijk slachtoffer.’

De NVZ en NFU kijken sinds afgelopen zomer naar álle keurmerken in de medisch-specialistische zorg, stelt NVZ-woordvoerder Wim Bos. Hoewel er pas sinds twee weken media-aandacht voor is, zijn ze daar volgens Bos vrij snel na het verschijnen van de hoofdlijnenakkoorden – waarin staat dat de administratieve druk in 2019 met 25 procent omlaag moet – mee begonnen. Tot nu toe hebben de NVZ en NFU echter vooral advies uitgebracht over de keurmerken van patiëntverenigingen. ‘Naast veel extra administratietijd kosten die keurmerken de ziekenhuizen gezamenlijk minimaal 500.000 euro per jaar. Dat is een voorzichtige schatting, uitgaande van 75 ziekenhuizen. En dan heb ik het alleen over de patiëntkeurmerken, er zijn ook nog instellingskeurmerken, ICT-gerelateerde keurmerken, keurmerken voor medische hulpmiddelen, et cetera.’

Die tien keurmerken die nu nog bestaan – naast de vijf waarover NVZ en NFU nu een advies hebben uitgebracht, zijn onder meer keurmerken van patiëntenvereniging Freya en van de ApneuVereniging. Volgens de Patiëntenfederatie herkennen deze organisaties zich niet in het door NVZ en NFU geschetste beeld, vooral wat betreft de administratiedruk. Volgens de Patiëntenfederatie betaalt een ziekenhuis ongeveer 12.000 euro per jaar voor een aantal van de nog bestaande keurmerken. Niet ieder keurmerk vraagt een financiële bijdrage van de ziekenhuizen. Of het stopzetten van de keurmerken zal leiden tot financiële problemen bij de betrokken patiëntenverenigingen, zegt de Patiëntenfederatie niet te kunnen beoordelen. Meens: ‘Gezien de geringe bedragen die voor de meeste patiëntkeurmerken worden gevraagd, ligt dat niet in de rede.’

‘Ik vind het raar dat ziekenhuizen het advies van NVZ en NFU zo klakkeloos overnemen’

Een schijntje

Een van de bekendste keurmerken is het Roze Lintje dat jaarlijks wordt uitgereikt door Borstkankervereniging Nederland (BVN). In 2018 ontvingen 71 van de 77 ziekenhuizen het keurmerk. BVN stelt ‘verrast’ te zijn en vindt dat de argumenten van NVZ en NFU berusten op onjuiste veronderstellingen. Volgens Carol Richel, coördinator van de Monitor borstkankerzorg, waar het Roze Lintje bij hoort, is er geen enkele registratielast voor de ziekenhuizen. ‘De NVZ en NFU spelen in op de emoties van artsen over de vele registraties. Daar worden wij het slachtoffer van. Wij halen een aantal indicatoren uit bestaande registraties en uit onze patiëntenenquêtes. Daarvoor hoeft het ziekenhuis alleen om het e-mailadres van de patiënt te vragen. In 2018 rekenden we 2665 euro exclusief btw per ziekenhuis. Wij vinden dat een schijntje voor de service die wij de ziekenhuizen bieden: inzage in de patiëntervaringen.’

De gevolgen van het advies zijn volgens Richel al zichtbaar. ‘Wij merken dat ziekenhuizen zich terugtrekken, een aantal umc’s is hier heel uitgesproken over op hun websites. Ik vind het raar dat ziekenhuizen het advies van NVZ en NFU zo klakkeloos overnemen, terwijl het gebaseerd is op onvolledige informatie. Maar actieve afmeldingen hebben we nog niet ontvangen en eigenlijk kan ik me ook niet voorstellen dat ziekenhuizen massaal stoppen. Natuurlijk gaan we in gesprek met de NVZ en NFU om het tij te keren.’

Richel van de borstkankervereniging mag dan het gevoel hebben dat het advies van de NVZ en NFU nog niet het einde zal betekenen van het Roze Lintje, voor sommige keurmerken ís het doek al gevallen. Zo stopte Baby Friendly, voor (borst)voeding en hechting, in november met haar keurmerk, vanwege ‘de afnemende vraag’. Doorgaan zou ernstige financiële problemen veroorzaken, meldt de organisatie op de eigen website.

Teleurgesteld

Ook seniorenorganisatie KBO-PCOB zag zich in november genoodzaakt te stoppen met het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis, nadat de NVZ ziekenhuizen in september adviseerde ermee te stoppen. Volgens NVZ-woordvoerder Bos had dit te maken met de kosten die ‘opeens’ in rekening werden gebracht aan de ziekenhuizen.

KBO-PCOB-woordvoerder Arno Heltzel: ‘Wij zijn zeer teleurgesteld, ook omdat ons keurmerk géén extra administratiedruk opleverde. De impact van dat advies blijkt groot. Het klopt dat we de kosten, ongeveer 2700 euro per ziekenhuis, vanaf dit jaar wilden doorberekenen aan de ziekenhuizen. Het keurmerk werd gefinancierd door het ministerie van VWS en later door Zilveren Kruis, maar die hielden ermee op. Ongeveer 110 van de 135 ziekenhuizen – we tellen ook de afzonderlijke ziekenhuislocaties mee – deden mee aan het keurmerk. 55 procent ontving hem ook daadwerkelijk. Na het advies van de NVZ en NFU waren nog ongeveer vijftien ziekenhuislocaties bereid om mee te doen. Met zo weinig animo kunnen we het alleen al bedrijfsmatig niet voortzetten.’

NVZ-woordvoerder Bos: ‘Wij merken dat het voor ziekenhuizen makkelijker is om zich terug te trekken uit een keurmerk als wij daartoe adviseren – meer dan een advies is het niet overigens; wij kunnen ziekenhuizen niet dwingen. Het is voor individuele ziekenhuizen heel lastig om ermee te stoppen, want als je het keurmerk niet meer hebt, líjkt het alsof de kwaliteit niet in orde is. Daar zit een vreemde prikkel in. Het is verleidelijk te blijven meedoen, al sta je er als ziekenhuis niet helemaal achter.’

Lees ook

download dit artikel (pdf)

Achter het nieuws
  • Simone Paauw

    Simone Paauw deed de deeltijdopleiding journalistiek in Tilburg en werkt sinds 2008 als journalist bij Medisch Contact. Ze interviewt het liefst de ‘gewone arts’ met een bijzonder verhaal, bijvoorbeeld voor de rubriek Het Portret.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.