Regie over leven en sterven

We zien een doodzieke, jonge vrouw. Haar toestand, zegt de dokter die bij haar zit, is dramatisch verslechterd. Niet alleen zijzelf, haar beide kinderen en haar man zijn daar compleet ondersteboven van. Ook de arts, internist-oncoloog Joep Douma van het Ziekenhuis Rijnstate in Arnhem, kan zijn emoties nauwelijks bedwingen.

Het is een karakteristieke scène uit ‘Slecht Nieuws’, aflevering twee van de driedelige documentaireserie ‘Regie over eigen leven en sterven’ die Rob Hof draaide op de OAAZ, de ‘Oncologische afdeling in een Algemeen Ziekenhuis’, van het Arnhemse ziekenhuis. Douma zwaait de scepter over die afdeling.

Zeventien jaar geleden maakte de VPRO een soortgelijke productie over de gang van zaken op de kankerafdeling van het VU-ziekenhuis. Hofs drieluik is misschien wat minder ‘zwierig’ gemaakt of melancholiek gestemd dan de VPRO-documentaires, de intimiteit van zijn films is heel groot. Dat komt omdat in zijn documentaires vrijwel voortdurend één arts centraal staat. En dus portretteert hij in ‘Regie…’ niet alleen een aantal patiënten die aan het einde van hun leven zijn gekomen, maar ook een uitzonderlijk gedreven medicus: Joep Douma is de droomdokter die elke patiënt zich wenst.

Er zijn fantastische momenten waarin alle ‘standsverschillen’ tussen hem en zijn patiënten, die hij ook thuis bezoekt, wegvallen: ze gaan met elkaar om als gelijken. Misschien omdat het in het finale stadium waarin de patiënten verkeren vooral ook gaat om persoonlijkheid en persoonlijk willen zijn.

In dat verband is het interessant dat ‘Regie…’ niet in eerste instantie over euthanasie gaat (alleen in het eerste deel komt één geval), maar dat de productie de ‘triomf’ van de palliatieve zorg bewijst. Let eens op de oude dame die het aanvankelijk niet meer ziet zitten, maar na intensieve bemoeienis van Douma weer kiest voor het leven en in een hospice een vredig einde tegemoet gaat.

Over zijn werk en de documentairereeks zegt de Arnhemse internist-oncoloog: ‘Met mijn ongeneeslijk zieke patiënten praat ik veel over het naderende einde. Dat zijn vaak zeer aangrijpende gesprekken. Ik schuw die niet. De gesprekken zijn zuiver. Niemand hoeft een façade op te houden.’ 

Douma vindt dat de schoonheid van zijn beroep anderen niet onthouden mag worden en ziet ‘Regie…’ als een  ‘een spiegel voor het publieke domein’: ‘Kijk er naar en maak voor jezelf de balans op.’ << HM

‘Regie over eigen leven en sterven’ wordt uitgezonden op 26 mei, 2 en 9 juni om ca. 23.00 uur, op Nederland 1.