'Rechten proefpersonen geschonden'

Rechten van proefpersonen worden geschonden bij onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen. Dat stelt de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) in een rapport dat morgen wordt overhandigd aan leden van het Europees Parlement.

Volgens het rapport, dat in november al verscheen, hebben farmaceutische bedrijven in 22 gevallen misbruik gemaakt van de kwetsbare positie van mensen in ontwikkelingslanden. Ethische normen zouden bij onderzoek zijn geschonden.

Als voorbeeld noemt SOMO het bedrijf Novo Nordisk, dat nieuwe geneesmiddelen tegen diabetes testte op mensen in 32 landen. In India was er op het onderzoek veel kritiek omdat de vereiste experimenten op dieren niet voltooid zouden zijn. Toen het onderzoek op mensen al liep, ontdekte het bedrijf, aldus SOMO, in voortgezet dieronderzoek dat proefdieren tumoren ontwikkelden. De testen werden vervolgens opgeschort.

SOMO en Wemos, een organisatie voor internationale gezondheidsvraagstukken, vinden dat Europa veel strenger moet toezien op het testen van geneesmiddelen in ontwikkelingslanden. Zij vinden ook dat de Nederlandse overheid het moet opnemen voor proefpersonen in ontwikkelingslanden. Wemos biedt Europarlementariër Dorette Corbey (PvdA) het rapport Een Bittere Pil aan, waarin staat dat medisch-ethische commissies in ontwikkelingslanden nauwelijks op hun taak berekend zijn.

Nefarma, de vereniging van farmaceutische bedrijven in Nederland, is het in beginsel eens met SOMO dat door de overheid gestelde grenzen niet mogen worden overschreden. Probleem is wel, zegt een woordvoerder dat ethische grenzen niet universeel zijn. Onderzoek dat ethische commissies in Nederland onaanvaardbaar vinden, kan in Verenigde Staten juist verplicht zijn.

In een reactie bepleit Europarlementslid Dorette Corbey (PvdA) om de toelating van geneesmiddelen direct in te trekken als blijkt dat bedrijven hiervoor onethische proeven hebben gedaan. Nu heeft de EU dit recht nog niet. 'Verder wil ik dat er voor elke klinische medicijnenproef een onafhankelijke toezichthouder komt', zegt Corbey, vooruitlopend op vragen hierover aan de Europese Commissie. 'Nu zijn er wel goede regels, maar geen controle.'

ANP