Rare wereld

Wij hebben een dikke kater in huis, Jip. Een je-weet-wel-kater. Met zijn acht kilo kan hij zich nog net door het kattenluikje persen. Van de drie instincten die cruciaal zijn voor overleving en reproductie van bijna elke diersoort inclusief de mens, ademhalen, calorieën opslaan en seks, heeft Jip het laatste er zelfs al (onvrijwillig) aan moeten geven. Om het instinct calorieën opslaan te bevredigen hoeft hij niet meer te doen dan heftig te miauwen en verleidelijk kopjes te geven. De calorieën worden hem dan in gevarieerde en hapklare brokken voorgeschoteld. Royaal en binnen loopafstand.

Voor de functie ademhalen behoeft hij tijdens zijn uitbundige slaapperiodes - die soms mijn jaloezie opwekken - slechts de ademweg vrij te houden. Niets in Jip doet nog denken aan zijn verre voorvaderen of aan minderbedeelde katten die op de rand van de hongersnood balanceren. Slagen die exemplaren er niet in om te eten als ze de kans krijgen en om zuinig te zijn met elke calorie, dan leggen ze het loodje. Er worden dan meer calorieën gebruikt dan erin gaan.

Jip legt misschien ook voortijdig het loodje, maar dan vanwege het omgekeerde: er gaan meer calorieën in dan er worden verbrand. Ik zie het in deze 'proef'diersetting dagelijks gebeuren: het ontstaan van overgewicht.

De stap naar de mens is sneller gezet dan bij het gemiddelde geneesmiddelenonderzoek. De resultaten van het n=1-onderzoek rondom Jip lijken rechtstreeks toepasbaar op de mens. Steeds meer exemplaren van onze soort kunnen ook nog maar nauwelijks door hun ‘kattenluikje’. Diagnostische apparaten als CT-scans zijn te nauw, operatietafels te klein en wachtkamerstoelen te smal. Ooit wel eens langdurig naast zo’n volumineus exemplaar in het vliegtuig gezeten? Geen pretje vooral tijdens het ‘diner’. Als u - letterlijk in het nauw gebracht - deze buurman dan vertelt dat hij door zijn fysieke staat van dienst meer kans heeft op artrose, diabetes, hart- en vaatziekten, galstenen en sommige vormen van kanker (al zal Luc Bonneux dat ontkenne ...) en u denkt dat u daarmee een positieve bijdrage aan de volksgezondheid levert, moet ik u teleurstellen. Hoe meer u denkt dat te kunnen des te hoger zal het aantal obese patiënten in uw praktijk zijn. Aldus promovendus en huisarts in opleiding Lielith Ubink-Veltmaat in NieuwsReflex (blz. 2067).

We leven in een rare wereld. Enerzijds worden er Nobelprijzen uitgereikt voor het oplichten van een tipje van de sluier bij de bestrijding van een bestaande ziekte. Anderzijds is de mensheid keihard en onverdroten bezig om steeds weer nieuwe ziektes te creëren. De nieuwe patiënten steken daar afhankelijk van het ziektebeeld veel of juist - letterlijk - heel weinig energie in. Soms wordt de hongerwinter geïmiteerd, maar dan als misplaatst schoonheidsideaal. Soms wordt onze rode kater Jip tot rolmodel gekozen. Het meest bizarre is dat obesity-drugs en niet bijvoorbeeld de medicatie tegen malaria de groeimarkt van de komende jaren vormen. Meer dan 100 middelen zitten in de pijplijn. Steeds minder via de apotheek en steeds meer via het traject van gemakkelijker toelaatbare voedingsmiddelen. Tot in het extreme. Ach, de medisch studenten onder u behoeven niet te vrezen: jullie toekomst ziet er ziek en dus gezond uit. Nieuwe markten die zich spontaan melden, welk sector kan daaraan tippen? Had minister Hoogervorst dat op het oog toen hij marktwerking in onze sector introduceerde?

Hopelijk vergallen wij met deze special uw eigen culinaire dromen voor de komende dagen niet. U hoeft zich echt niet te overeten aan al hetgeen u op het dienblad op de cover - en dus in dit nummer van MC - krijgt gepresenteerd. Mondjes-maat consumeren dus. Zo komt u de feestdagen wel door. Met een zich over organen buigende anatoom en topkok. Vergezeld van een goed glas wijn al dan niet voorzien van gezondheidsclaim. Voorzien van het summum aan gezond eten (waardoor het risico van cardiovasculaire ziektes met maar liefst 76 procent afneemt) in een menu van drie gangen op onze website. (Zie blz. 2091.)

Maar vooral ook met de beste wensen van de redactie van MC, die ook dit jaar weer met veel voldoening aan uw blad en website heeft gewerkt. Dat alles in de wetenschap dat het voor u liggende hoofd-redactioneel het laatste in deze vorm en op deze plaats is. Er staan u volgend jaar nog betere uitvoeringen van Medisch Contact te wachten.

Ben V.M. Crul

Nog maar nauwelijks door het kattenluikje