Laatste nieuws
Steven van de Vijver
4 minuten leestijd
over de grens

Promoveren in de sloppen - Kenia

1 reactie

Medisch onderzoeker in Kenia - OVER DE GRENS

Om half 12 ’s avonds gaat mijn mobiele telefoon af. Ik knip het licht van mijn bedlamp aan en kijk op het beeldscherm. Het is Mozes, mijn onderzoeks-assistent in het veld. ‘Sorry dat ik je zo laat bel, maar Zacharia is een paar uur geleden neergestoken.’ Zacharia, een van de wijkverpleegkundigen, wilde nog een paar mensen screenen die laat waren thuisgekomen en werd in een donker steegje aangevallen. De dief wilde hem beroven van zijn medische apparatuur en computer en heeft hem met een schroevendraaier in zijn hoofd gestoken. Volgens Mozes is hij buiten levensgevaar. ‘Zacharia heeft nergens last van behalve dat het een beetje bloedt. Toch willen we hem even naar het ziekenhuis brengen, is dat ok?’

Ik ben inmiddels ruim een jaar bezig met mijn promotieonderzoek naar een betaalbaar en opschaalbaar model voor cardiovasculaire preventie in de sloppenwijken van Nairobi, en nog steeds verbaas ik me elke dag. Zo mooi en strak als het studieprotocol was met alle fraaie flowdiagrammen en modelleringen, zo weerbarstig is de dagelijkse praktijk. Elke promovendus komt erachter dat er tussen droom en daad wetten in de weg staan en praktische bezwaren. En als dat al geldt voor onderzoek in een steriele setting van een goed geëquipeerd laboratorium in een Nederlands academisch ziekenhuis, wat is dan het lot van promotieonderzoek in de dynamiek en willekeur van de Keniaanse sloppen? Het is een vraag die ik me wel eens aan het einde van een lange dag of korte nacht stel. Toch wil ik weten of mijn interventie werkt, inclusief steekpartijen en andere heisa. En aangezien nog steeds de meerderheid van de stedelijke bevolking in Nairobi in sloppenwijken woont, wil ik deze mensen ook niet negeren.

Wat maakt het werk en onderzoek in die sloppen dan zo moeilijk? Talloze initiatieven starten boordevol goede bedoelingen om de sloppenwijkbewoners te helpen, en laten na twee jaar frustratie de boel de boel. Gelukkig heeft de organisatie met wie ik het onderzoek samen doe al meer dan vijftien jaar ervaring met onderzoek in de sloppen van Nairobi en kijken deze collega’s niet op van een steekpartij of steekpenning. Toch blijven ook zij gefascineerd door de complexiteit van deze setting.

Door de armoede is iedereen verwikkeld in een continue strijd om elke dag weer een prutje ugali, de traditionele maismeelpap, op tafel te krijgen en de vele monden te voeden. Dit zorgt voor extreem kortetermijndenken dat zich op meerdere manieren uit. Zo leiden we veertig wijkverpleegkundigen uit de sloppen op om de lokale bevolking te screenen op hoge bloeddruk en suikerziekte. Ze tekenen een contract dat ze het komende jaar aan het onderzoek verbonden blijven, maar na een paar maanden is bijna de helft verdwenen. Er was een beter betaald maar tijdelijk klusje op hun pad gekomen. Als ze een maand later weer aankloppen bij onze organisatie is er helaas geen plek meer voor ze. Hoewel de wijkverpleegkundigen weten wat de consequenties zijn, regeert in hun wanhoop de impulsiviteit. Neem Mike, een van de beste wijkverpleegkundigen. Wekenlang had hij honderden mensen gescreend en geholpen. Maar om de schuld van een familielid te betalen, verkocht hij de bloeddrukmeter op de zwarte markt. Terwijl hij weet dat wij daar binnen een week achter komen en hij dus zijn vaste baantje kwijtraakt, en wij een belangrijke kracht. Diezelfde armoede zorgt er ook voor dat gezondheid niet altijd de hoogste prioriteit heeft. Waarom zou je je laatste centen besteden aan een chronische ziekte waar je niks van voelt als je een week of maand geen pillen gebruikt, terwijl je anders vanwege huurachterstrand met je gezin je krot wordt uitgezet?

Het is begrijpelijk en menselijk gedrag, maar natuurlijk word ik af en toe moedeloos van deze situatie, niet alleen als promovendus, maar ook als dokter en mens. Tegelijkertijd zijn er ook veel lichtpuntjes te zien tussen de blinkende golfplaten. Individuen die laten zien dat er wel degelijk een kleine verandering mogelijk is. Wijkverpleegkundigen die trots op hun nieuwe identiteit en expertise buurtbewoners dag en nacht ondersteunen. Patiënten die dankbaar zijn voor de hulp en eindelijk van hun klachten zijn afgeholpen. Een hoge ambtenaar die, onder de indruk van ons werk, zijn bewondering en steun aan het project uitspreekt. En een gezondheidssysteem dat zich heel erg langzaam opricht uit de stinkende drek. Dat zijn de dingen waar je het voor doet, al is het misschien niet altijd even wetenschappelijk onderbouwd. Nu maar hopen dat aan het einde van de rit de meedogenloze statistiek het optimisme zal belonen. Significant zijn heeft zo zijn grenzen.

Steven van de Vijver ontwikkelt in Kenia een preventieprogramma voor de sloppenwijken. Hij schreef hierover in Medisch Contact (Lees: Welvaartsziekten in sloppenwijken. MC 01/2012: 24).

contact: svijver@gmail.com; c.c.: redactie@medischcontact.nl

Lees meer verhalen over Kenia

over de grens armoede
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Air Jordans

    http://timewarp.jp/wp-content/cache/blogs/airjordans-ret, uedoyxgit@gmail.com

    Don't squander your time using this type of website link, entirely unrelated to talk.
    [url=http://timewarp.jp/wp-content/cache/blogs/airjordans-retro2014.php]Air Jordans[/url]

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.