Laatste nieuws
Wetenschap

Project gaat kankeronderzoek over doen

Plaats een reactie

Mogelijk is de helft van uitkomsten van psychologische experimenten niet reproduceerbaar. Hoe is het gesteld met het biomedische onderzoek?

De eerste aanwijzingen zijn weinig bemoedigend. In april 2013 publiceerden de Amerikaanse oncoloog Bradford Hirsch en zijn medewerkers in JAMA Internal Medicine een studie waarin ze 9000 onderzoeken naar kankergeneesmiddelen analyseerden.

Ze stelden vast dat de meer dan 25.000 uitkomsten van deze trials slechts één of twee keer waren beschreven en dus niet of slechts eenmaal waren gerepliceerd. Geen wonder dat veel oncologische geneesmiddelen het uiteindelijk niet bleken te redden.

De Amerikaanse onderzoeker Glenn Begley en medewerkers bij het biotechnologische bedrijf Amgen konden drie jaar geleden in een inmiddels klassieke studie slechts in zijn 6 van 53 ‘baanbrekende’ kankeronderzoeken de uitkomsten repliceren. En eerder hadden collega-onderzoekers bij Bayer in een soortgelijke exercitie slechts in 14 van 67 experimenten dezelfde resultaten gevonden.

Hetzelfde Center for Open Science in Charlottesville (Florida) dat de replicatie organiseerde van het psychologisch onderzoek, gaat dat nu doen voor kankeronderzoek: The Reproducibility Project: Cancer Biology, heet dat project voluit. Vijftig van de meest geciteerde experimenten op dit terrein over onderwerpen als nieuwe medicijntargets, medicijnresistentie en genetische markers, en die zijn verschenen in toonaangevende bladen als Nature, Cell en Science in het tijdvak 2010-2012 worden momenteel herhaald. De komende maanden komen de eerste resultaten beschikbaar, zo is de belofte. 

Er is veel kritiek op het initiatief, vooral van de betrokken onderzoekers. Eén van hen merkte kortgeleden in Science op: ‘Je kunt niet mij en Julia Child (een beroemde Amerikaanse kok, red.) hetzelfde recept geven en verwachten dat het eenzelfde goede maaltijd oplevert.’ Anders gezegd, de onderzoekers die de replicatie op zich hebben genomen weten onvoldoende van de hoed en de rand om dat goed uit te voeren. Uiteraard wordt dat door ‘de repliceerders’ bestreden. Glenn Begley gaat zelfs nog een stap verder. Hij was aanvankelijk betrokken bij dit initiatief van het Center for Open Science, maar trok zich terug, omdat hij een deel van de 50 oorspronkelijke papers methodologisch onder de maat vond. Hij noemt replicatie daarom pure tijdverspilling.

Dat onderzoek na replicatie nogal eens anders uitpakt heeft overigens niet alleen te maken met methodologische tekortkomingen. Het simpele feit dat biomedisch onderzoek technisch buitengewoon lastig is, blijkt ook een belangrijke verklarende factor. Reagentia werken niet altijd zoals voorzien of blijken onvoldoende gevalideerd. Zo is er bijvoorbeeld een hardnekkig probleem met antilichamen. De ene partij antilichamen is de andere niet – ook al gelden ze als identiek – en dat kan dramatische verschillen geven tussen de uitkomsten van dezelfde experimenten. Bovendien, zo blijkt, herkennen antilichamen vaak extra eiwitten naast degenen waarvoor ze bestemd zijn. In Zweden loopt momenteel een groot onderzoek, de Human Protein Atlas, dat tot dusver ongeveer 20.000 commercieel beschikbare antilichamen heeft bekeken. Conclusie: de helft ervan is onbetrouwbaar.

In een commentaar in Nature van afgelopen week zegt Glenn Begley dat verbetering mogelijk is. Hij wijst erop dat in de jaren zeventig klinisch-wetenschappelijk onderzoek slordig werd uitgevoerd. Tegenwoordig is dat heel anders dankzij onder meer de invoering van controlegroepen, tevoren vastgestelde eindpunten, dubbelblinde opzet, en het beschikbaar maken van oorspronkelijke data voor analyse door derden. Aanvankelijk waren al deze veranderingen controversieel en konden ze rekenen op scepsis van arts-onderzoekers. Nu zijn ze routine. Zo zou het ook moeten gaan met het repliceren van onderzoek.

Henk Maassen

Meer: 

© iStock
© iStock
Wetenschap onderzoek
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.