Prevalentie fantoomgeuren in kaart gebracht

Ongeveer 6,5 procent van de mensen ouder dan 40 jaar ruikt iets wat er niet is: een fantoomgeur.

Dat blijkt uit onderzoek gepubliceerd in JAMA Otolaryngology-Head & Neck Surgery door Kathleen Bainbridge e.a. Zij maakten gebruik van de data van ruim 7400 individuen die deelnamen aan de National Health and Nutrition Examination Survey.

Eerdere studies wezen uit dat de prevalentie van olfactorische hallucinaties uiteenloopt van 4,9 tot 8 procent onder gezonde individuen ouder dan 60 jaar. Daarbij is de prevalentie onder vrouwen doorgaans wat hoger dan onder mannen. In het algemeen geldt verder dat geurperceptie vermindert met het vorderen van de leeftijd, terwijl het waarnemen van fantoomgeuren juist toeneemt. Meestal gaat het daarbij om onprettige geuren, vaak omschreven als rokerig of branderig. Bainbridge c.s. vonden percentages in dezelfde orde van grootte, maar dan in de leeftijdsgroep van 40 tot 60 jaar, waarin bovendien tweemaal zoveel vrouwen (ongeveer 10%) als mannen last hadden van fantoomgeuren.

De onderzoekers brachten ook andere risicofactoren dan leeftijd en geslacht in kaart, en noemen: hoofdletsel, een slechte algemene gezondheid, droge mond en lage sociaaleconomische status (SES). Twee commentatoren, David Hsu en Jeffrey Suh, die de resultaten prijzen als ‘nieuw en belangrijk’, voegen daar nog aan toe dat ook neurodegeneratieve ziekten (parkinson, alzheimer, ALS) en neuropsychiatrische ziekten als schizofrenie en depressie vaak gepaard gaan met geurhallucinaties.

De oorzaken van het fenomeen zijn onbekend. Bainbridge e.a. opperen onder meer dat mensen met een lage SES mogelijk meer blootstaan aan toxines en luchtverontreiniging, of vaker lijden aan aandoeningen die bijdragen aan fantosmie.

Slechts ongeveer een tiende van de mensen die last hebben van fantoomgeuren roert het probleem aan bij een dokter.

Jamaotolaryngology.com: Factors Associated With Phantom Odor Perception Among US Adults