‘Politie direct aan de slag bij dood kind’
3 reactiesAls een kind onverwacht overlijdt, moet de politie direct onderzoek kunnen doen, ook als de zogeheten NODO-procedure nog niet is afgerond. Dat stelt Cees van Eden, hoofdinspecteur van politie en docent aan de Politieacademie.
Bij onverwacht overlijden van een minderjarige wordt een forensisch arts ingeschakeld, die samen met de kinderarts besluit om al dan niet een NODO-procedure te beginnen. Die komt neer op het verzamelen van informatie, het verrichten van een schouw, afname van lichaamsmateriaal en zo nodig een obductie. Als een niet-natuurlijk overlijden waarschijnlijk lijkt, stopt de NODO-procedure en neemt het Openbaar Ministerie het onderzoek over.
In de praktijk zijn dan meestal twee dagen verstreken, zegt Van Eden. En dan is het vaak te laat om nog te achterhalen wat er precies is gebeurd. Hij illustreert de afwachtende houding van de politie met een niet aan de NODO gerelateerd voorbeeld: ‘Een jongetje is achter in de tuin in de sloot gevallen en verdronken. De vader zegt dat hij met zijn zoon zat te vissen en even naar binnen was gelopen om nieuw aas te halen. De buren waarschuwen de politie, maar die wil de ouders niet belasten met onderzoek en lastige vragen. Terwijl ik graag had willen weten of er hengels lagen, of er aas lag in het gras en wat de buren te vertellen hebben.’
Volgens Van Eden is nergens formeel vastgelegd of de politie inderdaad moet wachten tot de NODO-procedure is afgerond. Ook in de praktijk bestaat onduidelijkheid, zegt hij: ‘Ik ken een hulpofficier van justitie die de politie altijd direct aan het werk zet. Maar een ander zegt dat artsen hem wegsturen als hij zijn werk wil doen. Het zou mooi zijn als zij allebei direct met hun werk zouden kunnen beginnen.’ Dat kán ook, want artsen en politie hebben in feite hetzelfde doel, benadrukt hij: ‘Wij willen allebei weten wat er precies is gebeurd.’
Is het voor de ouders niet veel te belastend als ze direct met de politie worden geconfronteerd? ‘Uiteraard moet je als politie de ouders niet de indruk geven dat zij schuld hebben aan de dood van hun kind. Maar je kan de politie erin trainen om dat opsporingsonderzoek op een eerlijke manier te doen. Dat zij uitleggen waarom het gebeurt en rekening houden met de gevoelens van de ouders. En bovendien: ook nu al is de politie dikwijls eerder ter plekke dan de forensisch arts.’
Joost Visser
Het artikel van Cees van Eden over de potentiële botsing tussen NODO-procedure en opsporing
Lees ook:
- Dood minderjarige vaak niet gemeld
- Start NODO positief
- NODO maakt valse start
- Na onverwacht overlijden kind altijd onderzoek
· De aard van overlijden is ‘natuurlijk’, door een ziekte of ‘niet natuurlijk’ bijvoorbeeld na een ongeval – in de praktijk ‘natuurlijke dood’ (ND) en ‘niet natuurlijke dood’ (NND) genoemd. Bij twijfel wordt NND aangenomen. Politie/justitie zijn bij ...iedere NND leidend.
· De doodsoorzaak geeft ‘uitsluitsel’ over de medisch-pathologische gebeurtenis die tot de dood heeft geleid. De doodsoorzaak ‘hartritmestoornis’ is door een hartinfarct natuurlijk en na cocaïnegebruik niet natuurlijk.
Pas als twee forensisch artsen én de politie geen enkele aanwijzing voor een NND hebben, start een NODO. Gezien mogelijk oplaaiende emoties ter plaatse is blijvende aanwezigheid van de politie wenselijk. Dat deze tegelijkertijd informatie verzamelt en vastlegt, is logisch.
NODO-vervolgonderzoeken worden in een umc uitgevoerd. Voor deze speurtocht wijkt ‘alles’, tot aan de sectie zelfs de wensen van de ouders. Zodra de doodsoorzaak bekend is, eindigt de NODO.
Een NODO stopt direct bij iedere aanwijzing voor een NND. Inwendige afwijkingen passend bij mishandeling, die niet te zien waren bij een grondige uitwendige schouw door twee forensisch artsen (FA) én een kinderarts, kunnen na aanvullende onderzoeken binnen enkele uren bekend zijn.
Het beroepsgeheim van een FA betekent dat niet alle (medische) onderzoeksgegevens één op één met de politie worden gedeeld, maar dit geldt ook voor niet-NODO-casus. Hoe dan ook: misschien wordt het voor de politie een ‘zoekzaak’, zonder NODO was er ‘geen zaak’.
Tot april 2013 is bij totaal 29 NODO’s een doodsoorzaak gevonden: hartafwijkingen, infecties en (erfelijke) hartritmestoornissen. Tweemaal is toch een NND vastgesteld. In één van deze gevallen ligt de mogelijke aanleiding weken vóór en vér weg van de plek van overlijden.
Na 40 casussen evalueert KPMG met alle betrokken partijen de vele haken en ogen. Het rapport verschijnt eind 2013.
Eric Nieman, NODO-forensisch arts, Den Haag
H. Kerkhoff
neuroloog, DORDRECHT
Een ongelooflijk spanningsveld tussen enerzijds de noodzaak tot onderzoek en anderzijds de door emoties overmande ouders. Voor een gemiddelde ouder heeft politie te maken met misdaad en voor een gemiddelde ouder is op het moment, dat zijn kind overli...jdt, door de emoties geen ruimte om uitleg van de politie te begrijpen waarom onderzoek gebeurt. Op het moment dat zijn kind overlijdt, heeft elke gemiddelde ouder een enorm schuldcomplex om hoe dan ook tekort geschoten te zijn. Dit schuldgevoel kan heel eenvoudig bestaan uit het feit, dat men niet een half uurtje eerder bij zijn kind heeft gekeken, nadat een kind overleden in bed is aangetroffen. Laten we met elkaar een zorgvuldige balans zoeken: er overlijden ook kinderen zonder criminaliteit. Dit laatste is vanuit het perspectief van de politie minder vaak voorkomend, maar laten we hierover vanuit diverse invalshoeken goed over nadenken en verstandige beslissingen nemen.
M.J.K. de Kleine
Kinderarts, EINDHOVEN
De heer Van Eden wakkert het misverstand rondom de NODO procedure verder aan. Een kind dat verdrinkt is per definitie een niet-natuurlijke dood. Dit heeft niets te maken met de NODO procedure.
NODO gaat alleen over kinderen van wie zeker is dat het ...overlijden een natuurlijke doodsoorzaak heeft. Welke doodsoorzaak precies is onderwerp van de NODO procedure. Het is goed dat de rechten van het kind en de ouders dan de ouders hierbij worden gewaarborgd en de rechten van anderen sterk worden beperkt, zoals onlangs ook door de rechter is uitgesproken.