Polariseren helpt dialoog over levenseinde niet verder
Voorzitter KNMG
1 reactieBegin februari nam ik deel aan een paneldiscussie van de NVVE over euthanasie bij dementerenden. De focus lag op de vraag wat de waarde is van de schriftelijke wilsverklaring bij dementerenden. Een deel van de aanwezigen vond de wilsverklaring als zodanig afdoende om euthanasie te kunnen uitvoeren als een patiënt vergevorderd dement is.
Dat was tenslotte de wil van de patiënt. Anderen verwezen naar de wettelijke zorgvuldigheidseisen en professionele normen waar ook nog aan voldaan moet worden. Met name speelde de vraag of je dan nog kunt vaststellen of de patiënt ondraaglijk lijdt en de euthanasie op dat moment nog wil. Het moeten koersen en vertrouwen op een eerdere verklaring zonder daarover met de patiënt zelf nog te kunnen communiceren werd als belangrijk knelpunt ervaren.
Dezelfde discussie werd en wordt verwoed gevoerd via opiniestukken, tweets en discussieprogramma’s, zeker sinds een groep artsen een petitie startte, inclusief advertenties in kranten, met de oproep niet stiekem euthanasie uit te voeren. Ik zie hierbij gebeuren wat vaak gebeurt bij debatten die via de media worden gevoerd: er wordt sterk gepolariseerd, emotionele taal en frames vliegen je om de oren. Respect voor elkaars standpunt en elkaar bevragen raakt steeds meer uit beeld. Hierdoor is het schier onmogelijk om de discussie verder te brengen en elkaar te naderen, laat staan te leren van elkaars standpunten. Zonder begrip kunnen we waarschijnlijk niet verbinden.
Dit vind ik een groot gemis, want het eigenlijke probleem wordt niet opgelost , eerder verergerd. Patiënten, maar evengoed artsen weten niet meer waar ze aan toe zijn en of, hoe en wanneer een euthanasieverzoek nu kan en mag worden uitgevoerd. Bij dit ongelooflijk ingewikkeld vraagstuk horen zeker emoties en spelen eigen ervaringen en opvattingen een belangrijke rol. Tegelijkertijd helpen simplificaties niet. Beweren dat een wilsverklaring voldoende is voor euthanasie doet ook geen recht aan de werkelijkheid. In dit duivelse dilemma moet elke arts zijn eigen professionele en persoonlijke afweging kunnen blijven maken.
Ik pleit ervoor dat we terug gaan naar het voeren van dialogen in plaats van debatten. Er zijn tegenstellingen, en deze moeten we juist scherper krijgen om verder te komen. Emoties horen erbij, maar ook medische, ethische en juridische argumenten behoren uitgewisseld te worden.
De focus van het debat richt zich met name op de schriftelijke wilsverklaring. De KNMG heeft al eerder aangegeven dat deze verklaring een belangrijk document is, maar geen garantie biedt op euthanasie. Wij pleiten ervoor dat alle partijen reële verwachtingen geven aan patiënten en hun familie. Wij adviseren dat arts en patiënt tijdig en regelmatig met elkaar in gesprek gaan op basis van het schriftelijke euthanasieverzoek. De arts zal zeker bij patiënten met dementie regie moeten houden en zijn grens duidelijk moeten aangeven. De patiënt zal voor zichzelf deze grens moeten markeren en mede bewaken. De kunst is dat arts en patiënt in gezamenlijkheid de ‘window of opportunity’ weten te vinden. Daar staat de KNMG voor: respect en ruimte voor arts en patiënt, die ieder hun eigen afwegingen kunnen maken.
René Héman, voorzitter artsenfederatie KNMG
pdf federatienieuws
P.J.E van Rijn
huisarts niet-praktiserend, Rheden
Het streven van de voorzitter om het polariseren te verminderen en de dialoog te hervatten over het toepassen van euthanasie bij dementerenden is minder onschuldig dan het lijkt . Het past goed bij de principeloze houding van de KNMG in deze kwestie .... Principeloos, omdat zij toelaat dat er in toenemende mate geknaagd wordt aan een tweetal vaste bakens van dokters . Deze zijn : 1. Een dokter doodt geen patiënt die zich niet bewust is van een actueel , uitdrukkelijk en ernstig verlangen om te sterven . 2. een dokter doodt geen persoon die geen patiënt is .Binnen de dialoog tussen arts en patiënt heeft principeloosheid al geleid tot het uithollen van de WTL, want als een patiënt zegt dat deze uitzichtloos lijdt , dan lijdt hij of zij ook uitzichtloos , ook al valt dit lijden niet onder de door de WTL vereiste medische classificatie van oorzaken . Maar in deze verkiezingsweek komt de aap uit de mouw , want deze houding blijkt typisch des D`66 s .Dan is de houding van minister Schippers met haar `Voltooid leven wet ` principiëler ,want als de VVD één principe heeft , dan is dat wel : bezuinigen . Maar tóch ,collega , zie ik wel een opening, als u de uit uw zinsnede `Beweren dat een wilsverklaring voldoende is voor euthanasie doet ook geen recht aan de werkelijkheid. ` het woordje `ook `zou verwijderen ...
Peter van Rijn , Rheden