Plastisch brein

Het hardnekkige idee dat de hersenen en het centraal zenuwstelsel een statisch geheel vormen, behoort definitief tot het verleden. Het brein is een plastisch orgaan en schade is dus vatbaar voor revalidatie. Neurorevalidatie van arts en neurowetenschapper Ben van Cranenburgh gaat daarover en is het sluitstuk van de mooie vierdelige reeks ‘Toegepaste neurowetenschappen’.

Voor een handboek hanteert Van Cranenburgh een opvallend levendige vertelstijl, ver van het droog weergeven van de feiten dat menig boek in dit genre zo lastig verteerbaar maakt. Daar komt bij dat hij de lezer niet alleen diepgaand en in extenso op de hoogte brengt van de stand van zaken op het vakgebied, doorspekt met zeer aansprekende casuïstiek, maar ook beargumenteerd kritische noten kraakt. Zo schrijft hij ergens dat er geen allround superieure therapeutische methode bestaat voor alle problemen van de patiënt met hersenbeschadiging. Daarvoor is het probleem te complex en zijn de individuele verschillen veel te groot. Daarom is het dogmatisch vasthouden van een bepaalde benadering ook niet raadzaam. Hetgeen weer nauw samenhangt met Van Cranenburghs naar mijn gevoel terechte kritiek op de evidence-based medicine. Die heeft naar zijn mening te weinig oog voor de ontwikkeling van ‘heldere en plausibele’ concepten waarvan we weten dat ze in de wetenschapsgeschiedenis vaak de ontwikkelingen hebben gestuurd. Bovendien heeft evidence-based medicine een problematische verhouding met de individuele patiënt: ‘Juist in de revalidatie wordt het individueel toesnijden van behandelingen zeer belangrijk geacht.’ En als klap op de vuurpijl acht hij de waarde die evidence-based medicine aan recent onderzoek hecht, ‘exorbitant’. Ook de neurorevalidatie kent immers zijn klassieken: ‘Geen muziek zonder Mozart of Bach, geen neurorevalidatie zonder Luria.’

Ben van Cranenburgh. Neurorevalidatie. Uitgangspunten voor therapie en training na hersenbeschadiging, Elsevier gezondheidszorg, ISBN 90 352 1717 9, 455 blz., 45,- euro.

Klik hier voor het PDF-bestand van de boekenrubriek