Patiëntveiligheid: focus op continu verbeteren

‘Veilig werken en veilig opleiden is vóór alles een kwestie van cultuur, niet van lijstjes afvinken.’ Prof. dr. Jaap Hamming is opleider heelkunde in het LUMC en binnen MMV-CanBetter ‘trekker’ van het thema patiëntveiligheid. Op 8 oktober a.s. organiseert het projectteam een congres over een patiëntveilige opleidingscultuur. Volgens Hamming een absolute voorwaarde voor veilig werken en veilig opleiden.

‘Voor patiëntveiligheid heb je een goede werkcultuur nodig, net als voor de opleiding. Daar besteden we op onze afdeling dan ook veel aandacht aan. Allereerst door zowel met de staf als met de aiossen en verpleegkundigen op een laagdrempelige manier over patiëntveiligheid te communiceren. Een verpleegkundige moet zonder schroom tegen een chirurg kunnen zeggen: ‘Ik heb het gevoel dat die patiënt toch nog vragen heeft, kun je daar misschien later nog even op terugkomen?’

Verbetercultuur ontwikkelen

‘De focus moet liggen op continu willen verbeteren, niet primair op fouten. We kunnen een verbetercultuur ontwikkelen door onszelf en anderen steeds vragen te stellen, zoals ‘Wat is je beweegreden om iets te doen (of te laten)?’. Voordat we met een operatie starten staan we als team kort stil bij wat we gaan doen, waar mogelijke risico’s zitten en welke verwachtingen we hebben. Zodat iedereen dezelfde informatie heeft en de focus die nodig is om als team te kunnen samenwerken. Dat is noodzakelijk om in acute gevallen meteen te kunnen acteren, ongeacht functie.

We hanteren daarbij de Surpass-checklist. Die gebruiken we om te controleren of alles besproken is en niet zoals voorheen als vinklijst; veilig werken en veilig opleiden is vóór alles een kwestie van cultuur, niet van lijstjes afvinken. Protocollen, checklists en andere veiligheidssystemen staan in dienst van
verbetering, ze zijn geen doel op zich.’

Patiëntveilige opleidingscultuur

‘We streven naar een veiligheidscultuur waarin zorgverleners in gesprek zijn over wat beter kan en ook durven te bespreken wat er mis is gegaan. Met een groot verantwoordelijkheids-gevoel, zoals je dat mag verwachten van professionals. Zowel artsen, verpleegkundigen als bestuurders hebben een prominente rol in het bereiken van een open klimaat waarbij wederzijds vertrouwen de leidraad dient te zijn.

Het verbeteren van de patiëntveiligheid zit vooral in kleine dingen. Mijn tip is: verzand niet in grootschalige projecten, maar probeer vandaag te verzinnen wat je morgen kunt invoeren.’

Congres op woensdag 8 oktober 2014 voor bestuurders, opleiders, medisch specialisten, aiossen en andere zorgverleners. Meer informatie: knmg.nl/modernisering/pv

3 accr. uren ABAN