Parkinson begint mogelijk in de darmen

Er zijn nieuwe aanwijzingen dat de ziekte van Parkinson in het darmstelsel ontstaat. Ruim tien jaar geleden betoogde de Duitse neuropatholoog Heiko Braak al dat de ziekte zich vanuit de darmen verspreidt naar het brein.

Kenmerkend voor Parkinson zijn het verlies van dopaminerge neuronen in de substantia nigra en de vorming van Lewy bodies en neurieten waarin veel monomere, oligomere en fibrillaire vormen van het proteïne alpha-synucliëne voorkomen. Juist die Lewy-pathologie zou volgens Braak zijn oorsprong vinden in het enterische zenuwstelsel en via de nervus vagus zijn weg vervolgen naar de hersenen.  Staffan Holmqvist e.a.,  onder meer verbonden aan de universiteit van Lund in Zweden, hebben deze theorie nu experimenteel getest bij ratten en presenteren de resultaten  in Acta Neuropathologica van  9 oktober.

Gebruikmakend van alpha-synucleïne afkomstig van een parkinsonpatiënt konden de onderzoekers met behulp van fluorescentietechnieken aantonen dat in ratten het ziekmakende, verkeerd gevouwen en geaggregeerde eiwit inderdaad de door Braak veronderstelde route kan volgen. In vitro konden ze bovendien laten zien dat verschillende axonale transportmechanismen betrokken zijn bij de verspreiding ervan. Maar de onderzoekers claimen op basis van hun onderzoek niet dat dit de enige weg is die alpha-synucleïne volgt. Integendeel, in eerder onderzoek dat overigens niet is gepubliceerd, vonden ze aanwijzingen dat het eiwit ook de omgekeerde weg – van hersenschors naar ruggenmerg – kan volgen. Het bewijst, aldus Holmqvist e.a., eens te meer de complexiteit van de parkinsonpathologie.

Henk Maassen

Het artikel op Acta Neuropathologica

Lees ook:

• Interview: Christopher Dobson: Heinekenprijs voor biochemie en biofysica 
• ‘We moeten slimmer gaan werken’
• Hersengebied compenseert symptomen Parkinson
• Medisch Contact nascholing: Ziekte van Parkinson
• Medisch Contact dossier: Ziekte van Parkinson