Laatste nieuws
Joost Mertens
6 minuten leestijd
kwaliteit

Overdadig verantwoording afleggen wurgt de zorg

Overzicht van de registratielast van een vrijgevestigde psychiater

11 reacties
getty images
getty images

Psychiater Joost Mertens zet op een rijtje welke administratieve handelingen hij moet verrichten om ‘verantwoorde zorg’ te kunnen leveren. Het beneemt hem én de lezer de adem.

‘Quis custodiet ipsos custodes’ – wie bewaakt de bewakers, dichtte de Romein Juvenalis. Deze dichtregel drukt kernachtig mijn klacht uit tegen de wildgroei aan instanties die de kwaliteit van de gezondheidszorg bewaken.

In de notitie ‘Agenda ggz voor gepast gebruik en transparantie’ uit november 2015 valt te lezen: ‘De toegankelijkheid en kwaliteit van de ggz moeten geborgd worden. Kernwoorden zijn matched care en gepersonaliseerde zorg: niet minder dan noodzakelijk en niet meer dan nodig en passend bij de individuele vraag.’1 Dit uitgangspunt formuleren is één ding, uitvoeren een tweede. In de geestelijke gezondheidszorg moet ik nu verantwoording afleggen – lees: data aanleveren – aan zoveel partijen dat ik het overzicht dreig kwijt te raken. Een opsomming.

Diploma’s

De basis voor kwaliteit zijn diploma’s. Een diploma tot medisch specialist leidt tot inschrijving in het BIG-register (BIG: Beroepen Individuele Gezondheidszorg), dat wordt beheerd door het CIBG. De volledige naam is op de website van deze overheidsorganisatie niet vindbaar, wel hun ambitie om ‘binnen de rijksoverheid dé organisatie te worden op het gebied van registers voor (gewaarmerkte) identiteiten’. De in mijn praktijk werkzame sociaal agoog heeft ook een diploma, maar haar beroep kent géén BIG-registratie. Voor haar is er ‘het registerplein’ (‘opgericht om op onafhankelijke wijze, zonder winstoogmerk, de deskundigheid van beroepsbeoefenaars in het sociale domein zichtbaar te maken’). Onlangs kon zij, na het aanleveren van een lijvig dossier met bewijzen van haar competenties, worden ingeschreven met een certificaat. Registratieduur is beperkt; elke vijf jaar moeten wij ons herregisteren. Hiertoe is een werkgeversverklaring nodig en het ‘dossier’ van afgevinkte verplichtingen zoals voldoende na- en bijscholing, bijgehouden via GAIA: de Gemeenschappelijke Accreditatie Internet Applicatie.

Ik moet steeds meer vinkjes zetten

Om de kwaliteit van mijn dagelijks handelen te kunnen toetsen, leg ik dit zorgvuldig vast in een dossier. De eisen die aan deze verslaglegging worden gesteld, nemen jaarlijks toe. Om dit ‘te borgen’ heb ik gekozen voor een elektronisch patiëntendossier (epd). Ik moet steeds meer vinkjes zetten: voldoet de verwijsbrief aan de eisen van de verzekeraar? Heb ik de identiteit van de patiënt gecheckt? Na de intake wordt een behandelplan opgesteld en wordt er – indien de patiënt toestemt – verslag gedaan aan de verwijzer, via ‘ZorgMail’ (een ‘Managed Service voor veilig berichtenverkeer in de zorg’). Voorafgaand, tijdens en na afloop ben ik verplicht routinematig informatie te verzamelen met vragenlijsten door middel van de routine outcome monitoring (ROM). Ook hiervoor heb ik een abonnement genomen bij een private onderneming. De kosten van deze ICT-applicaties nemen toe, alsmede de tijd die ik kwijt ben aan het bijhouden van de licenties en wijzigingen.

AGB-code

De diagnosebehandelcombinatie (dbc) kan niet worden afgesloten zonder de AGB-code van de verwijzer (op te zoeken via agbcode.nl, een register dat wordt beheerd door Vektis, een uitvoeringsorganisatie van de zorgverzekeraars). Nu moet ik ook verplicht de leefwijze en opleidingsgegevens van de patiënt opsturen. De overheid verplicht mij mijn diagnosebehandelcombinaties te verstrekken aan het dbc-informatiesysteem (DIS). Het leek een goed idee om de ROM-gegevens hieraan te koppelen, maar omdat dit volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een private taak is (huh?), lees ik op hun website: ‘De verplichting tot het aanleveren van de dbc-gegevens aan het DIS blijft bestaan, maar het leveren van ROM-gegevens gaat dus via een andere weg lopen.’ Hiervoor is Stichting Benchmark GGZ (SBG) opgericht, opnieuw een onafhankelijk kenniscentrum, ‘bestuurd door vertegenwoordigers van patiënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars met als doel de kwaliteit van de zorg in de GGZ te verbeteren door transparantie te bieden over behandeluitkomsten’.2 Om dat goed te kunnen doen, moet ik mij eerst aanmelden bij Stichting Vrijgevestigde ROMmen (SVR). Dit klantportaal faciliteert de aanlevering van ROM-data aan SBG voor vrijgevestigde psychiaters; daarvoor moet ik de juiste AGB-codes aanleveren, een juist Vecozo-nummer (digitale omgeving) en twee elektronisch gegenereerde contracten.3 Voor de verandering zijn hier geen kosten aan verbonden.

De gemeenten waarmee ik een contract heb voor de jeugdzorg (voor elke gemeente een apart contract) hebben een website voor het contract en de aan te leveren halfjaarlijkse cijfers voor onder handen werk (per gemeente en per ziektecategorie). Tevens is hiervoor een inschrijving verreist op een door de gemeente opgezette website over ‘de sociale kaart’, waar ik allerlei informatie van mijn praktijk moet invullen zoals: adres, openingstijden, diagnoses, behandelmogelijkheden, medewerkers en alle andere informatie die ook op mijn website staat. Op mijn eigen website probeer ik zo goed mogelijk voorlichting te geven over aanmelding, financiering, contracten, contractvrije zorg, eigen bijdrage, eigen risico, de naturapolis en de restitutiepolis. Elke patiënt krijgt bij de intake informatie over het epd, rechten en plichten, inclusief de klachtenregeling, die ik verzorgd heb via het lidmaatschap van de regionale vereniging van vrijgevestigde psychiaters (met een eigen website).

Beoordeling

Hoe is het nu met de kwaliteit? De implementatie van ROM leek de kwaliteit van de praktijk te bevestigden; uit de CQi-score kwam een dikke voldoende (afgelopen jaar: 8,5), en tot op heden hebben we geen klacht gehad en zijn patiënten en verwijzers tevreden. Wellicht omdat je op deze data niet mag vertrouwen is er ook nog de website ‘Zorgkaart Nederland’. Dit is een door de overheid gesteund initiatief van Patiëntenfederatie Nederland waar patiënten of cliënten hun zorgverleners anoniem kunnen beoordelen.4 Gelukkig wijkt deze beoordeling weinig af van de uit de ROM gegenereerde gegevens.5

Om aan alle eisen te kunnen voldoen, heb ik nu een patiëntenstop ingevoerd

Maar het is de overheid nog niet goed genoeg. Invoering van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) noopte mij om voor 1 januari 2017 een onafhankelijke functionaris in te huren die mijn patiënten begeleidt als ze een klacht willen formuleren. Ook moet ik lid worden van een erkende geschilleninstantie. Alsof dat nog niet genoeg is moet ik voor die datum óók gezorgd hebben dat ik over een ggz-kwaliteitsstatuut beschik. Dit moet ik regelen via de website GGZ Kwaliteitsstatuut, die wordt beheerd door de private onderneming MediQuest. Op hun website verklaren zij ‘inzicht te geven in de gezondheidszorg en daarmee de kwaliteit en de betaalbaarheid stimuleren’.6 Ze hebben geen ‘9 tot 5’ mentaliteit.7 Dat klopt inderdaad, want bij de website van het kwaliteitsstatuut lees ik: ‘Wilt u toch graag iemand telefonisch spreken, neem dan contact op met MediQuest. … op werkdagen bereikbaar van 10:00 tot 15:00’.

Kwaliteitsstatuut

Het kwaliteitsstatuut is onderdeel van de door marktpartijen overeengekomen ‘transparantiekalender’: ‘Dit meetinstrument hoort bij het model-Kwaliteitsstatuut GGZ en bevat een set indicatoren die informatie oplevert of een zorgaanbieder een Kwaliteitsstatuut GGZ heeft of niet en waar het kwaliteitsstatuut GGZ vindbaar is. De indicatoren zijn opgenomen op de Transparantiekalender waardoor het verplicht is om hiervoor kwaliteitsgegevens aan te leveren.’ Mijn kwaliteitsstatuut zal, als het is goedgekeurd, aan Zorginstituut Nederland (ZiNL) worden doorgegeven.8 De website van ZiNL geeft helder weer wat hun taak is, onder meer erop toezien dat consumenten verzekerd zijn en blijven voor de Zvw en de Wlz, maar ook: ‘Het Zorginstituut ontsluit informatie over kwaliteit van zorg voor consumenten en voor partijen in de zorg.’

Een kleine regel in het kwaliteitsstatuut over de regiebehandelaar doet mij, in het zicht van de haven, toch nog struikelen. In het document staat namelijk dat in een vrijgevestigde praktijk de regiebehandelaar de behandeling in principe zelfstandig uitvoert. De sociaal agoog kan geen regiebehandelaar zijn (hetgeen juist is), maar mag de door de patiënten zo gewaardeerde herstel bevorderende zorg nu niet meer leveren, ondanks de registratie in het registerplein. Dat mag wel, als de zorg geleverd wordt door een ‘instelling’; er zit dus niets anders op dan dat ik mijn praktijk ga transformeren naar een WTZi-instelling (Wet toelating zorginstellingen). Met een raad van bestuur, een raad van toezicht, een cliëntenraad, een kwaliteitshandboek, een ontruimingsplan en een klokkenluidersregeling. Om aan alle kwaliteitseisen te kunnen voldoen, heb ik nu een patiëntenstop ingevoerd. Want hoewel er in mijn zorg aan de patiënt niets zal veranderen, zal ik met alle bovengenoemde organisaties opnieuw een papierwinkel moeten opzetten, een nieuwe AGB-code, en nieuwe contracten voor epd, zorgmail, Vecozo, ROM, enzovoort.

Het kan zijn dat ik in mijn opsomming van kwaliteitsbewakende organisaties iemand ben vergeten. Bijvoorbeeld de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Deze kan, zo lijkt het, met zoveel concurrentie op het gebied van de kwaliteitsbewaking, wel worden afgeschaft. Maar ik neem aan dat ik na erkenning als WTZi-instelling op een warm doch kritisch bezoek mag rekenen. Ik zal zorgen dat het kwaliteitshandboek aanwezig is en dat de BHV-er met de AED gebruiksklaar gereedstaat. Al was het maar voor mijzelf.

auteur

Joost Mertens, psychiater en psychotherapeut, Velserbroek

Geen belangenverstrengeling gemeld door de auteur.

contact

jmertens@praktijkvoorpsychiatrie.nl; cc: redactie@medischcontact.nl

Voetnoten

1. Agenda ggz voor gepast gebruik en transparantie, november 2015, GGZ Nederland

2. https://www.sbggz.nl/

3. https://www.vrijgevestigde.nl/

4. https://www.zorgkaartnederland.nl/content/wat-is-zorgkaartnederland

5. https://www.zorgkaartnederland.nl/zorgverlener/psychiater-psychiater-mertens-j-b-c-velserbroek-88119

6. http://home.mediquest.nl/

7. http://home.mediquest.nl/over-mediquest/werken-bij-mediquest/

8. https://www.zorginstituutnederland.nl/?carousel=item-3

download dit artikel (pdf)

kwaliteit Zorginstituut Nederland
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Kaspar Mengelberg

    psychiater , AMSTERDAM

    Goed artikel. Dank.
    Ik wil mij niet laten wurgen. En doe dus aan deze nonsens niet mee. Geen DBC's, geen geROM, geen geDIS. Ik heb geen contracten met verzekeraars. Patiënten betalen mij in eerste instantie zelf. En krijgen daarvoor een kwitantie zo...nder diagnostische kenmerken (conform de privacy opt-outregeling van de Nederlandse Zorgautoriteit). Met de kwitantie kunnen zij naar de verzekeraar gaan en om restitutie verzoeken. Bijna alle verzekeraars, behalve ONVZ/VvAA, proberen deze regeling te saboteren. Naargeestige en herhaalde correspondenties zijn het gevolg. Met als resultaat dat verzekeraars vrijwel altijd uiteindelijk toch betalen. Goed nieuws, collegae!

  • Adger Hondius

    psychiater, Ermelo

    Mertens beschrijft de alledaagse praktische worsteling met alle administratieve verplichtingen die de zorg kwalitatief moeten ondersteunen. Deze uit de hand gelopen professionalisering en verantwoording zijn volgens mij niet uniek voor de zorg, wel z...eer herkenbaar en verontrustend. Ook onderwijs en politie zullen zich herkennen in de trend die Mertens beschrijft. Mijn advies is daarom in de volgende kabinetsperiode een staatssecretaris Ontregeling te benoemen, íemand moet toch verantwoordelijkheid gaan nemen.

  • Natasja van de Weg

    psychiater, Arnhem

    Heel herkenbaar. En dan geeft het nog niet eens alle bureaucratie weer (zorgpaden, behandelmodules, bij x% van je patiënten e-health inzetten en dat weer kunnen aantonen, wachtlijstregistratie/ treeknormen).
    Zorgelijk is naar mijn mening dat het moe...ilijk is hierover constructief in gesprek te komen zonder weggezet te worden als "ouderwetse arrogante dokter die niet begrijpt dat de tijden veranderd zijn en weigert verantwoording af te leggen".
    Op zich zit achter een deel van de administratie lasten nog wel een begrijpelijke gedachte, maar belangrijke vraag is wel hoe de tijd die we hieraan besteden zich verhoudt tot al die patiënten die op wachtlijsten staan of daar niet eens op kunnen komen gezien patiënten stops. Kunnen we dan niet beter op iets minder transparante wijze wat meer patiënten behandelen?

  • Bram Querido

    psychiater, Hilversum

    Heel herkenbaar. Ik zou er nog aan toe willen voegen de formele controle. Excelbestand downloaden via versleutelde omgeving, staat geen naam bij, gaat over een declaratie uit 2013, opzoeken in dossier onder geboortedatum. Wat is het probleem? Dat kan... ik opzoeken online in het handboek via de code die erbij staat. Uitleg geven in Excelbestand, die moet vervolgens met een verificatiecode worden opgestuurd naar de zorgverzekeraar en ik moet hen weer een wachtwoord geven om het te kunnen openen.

  • E.J. Hollebrandse

    kj-psychiater, 's-Gravenhage

    Vanuit onze opleiding werden we volgestopt met academische kennis, verantwoordelijkheid, richtlijnen, protocollen. Dit alles werd getoetst door opleiders, er werd getoetst en afgevinkt. Vervolgens zou je er klaar voor moeten zijn. Maar kom je in het ...werkveld terecht, zoals in het artikel geschetst, wat je het gevoel geeft dat je niet meer zelf moet denken, maar volgen en afvinken.
    Hoe lang houden we het nog vol? Het roer moet echt om.

  • Marita van Neer

    Psychiater, Heerlen

    Helemaal herkenbaar. Waanzin. Tijd voor (dwang)behandeling? Er is tenslotte sprake van een direct gevaar voor ons.

  • Marita van Neer

    Psychiater, Heerlen

    Helemaal herkenbaar. Waanzin. Tijd voor (dwang)behandeling? Er is tenslotte sprake van een direct gevaar voor ons.

  • Dr C.C.Leibbrandt

    KNO-arts in ruste, Nijmegen

    Dit is een boeiend artikel met een keurige titel. Het had ook de titel ''Kwaliteits Fetisjisme'' kunnen zijn. Dan waren we direct bij het specialisme van de schrijver.
    Wat kost dat een tijd en moeite! Krijg je daar ook nascholingspunten voor?
    In de... jaren 90 vond ik de bureaucratie al drukkend, maar dat was maar kinderspel vergeleken met thans. Ik ben blij dat ik pensionado ben. Hoewel, als patient krijg ik nu ook te maken met de andere kant van deze bureaucratie, en daar word je ook niet vrolijk van.
    Interessant vond ik de slotopmerking van de schrijver dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg overbodig wordt. Dat levert weer wat bezuiniging.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Het is toch gewoon een Godswonder dat er nog mensen willen werken in deze puinhoop die door patientenorganisaties, zorgverzekeraars en overheid is veroorzaakt???

  • Menno Oosterhoff

    psychiater, THESINGE Nederland

    Vanwege mijn betrokkenheid bij de petitie stoprom,com als benchmark ben ik me gaan verdiepen in de details van de bureaucrazy. De aandoening is veel verder uitgezaaid dan ik wist. Een hele wereld van toezicht, controle, daaraan verbonden ICT enz.enz.... en niemand die aantoont dat het ook maar iets oplevert.. Als je mensen behandelt dan moet je je suf verantwoorden , maar als toezichthouder hoeft je op geen enkele wijze aan te tonen dat je werk effect heeft of zelfs niet schadelijk is. Ik vind collega Meertens nog erg mild. Ik moet maar even niet zeggen wat zijn verhaal bij mij oproept. Wel wil ik de hoop uitspreken dat het tij een keer zal keren. Maar dat zal dan moeten komen van de mensen die de dupe zijn van dit alles, want degene die het probleem heeft veroorzaakt zal het niet oplossen. Ik wil iedereen van harte uitnodigen die oproep stopr ROM als benchmark te steunen. Als dat een succes wordt dan breiden we het uit. Ooit zullen we toch in opstand moeten komen? Anders is het straks helemaal onmogelijk ooit nog een patiënt te behandelen, omdat we onder administratie zijn bedolven.

  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Wanneer kortzichtigheid en wantrouwen de basis vormen voor een beleid, dan is controle het antwoord.
    Breng vertrouwen terug in de zorg en stop de kortzichtigheid en bureaucratische bemoeizucht van Den Haag.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.