‘Overaanbod dialysezorg schadelijk’

De groei van het aantal commerciële dialysecentra zorgt voor onrust onder nefrologen. Volgens een aantal artsen komt het de kwaliteit van zorg niet ten goede.

Het aantal dialysecentra in Nederland is verdubbeld van 50 naar 100 nadat de markt in 2002 is vrijgegeven. Het aanbod groeit nog steeds. Afgelopen zomer beweerde Els Boeschoten, nefroloog en directeur van het Hans Mak Instituut, in de Volkskrant dat overcapaciteit van de dialysezorg dreigt. Het zou moeilijker worden om vakbekwaam personeel te vinden. Bovendien houden de centra volgens Boeschoten hun dialyseklanten vast. Er komen daardoor minder mensen op de wachtlijst voor een niertransplantatie.

Vorige week reageerde de Nederlandse Federatie voor Nefrologie (NfN) met een brief aan alle internisten op deze uitlatingen. Volgens de NfN is er geen tekort aan personeel en is er geen afname van het aantal niertransplantaties. Sinds 2002 is het aantal transplantaties harder gegroeid dan het aantal dialysepatiënten. Bovendien voldoet het beleid ten aanzien van niertransplantaties van de nieuwe dialysecentra aan de geldende normen. Vrijgave van de markt heeft juist een gunstig effect gehad op de keuzevrijheid van patiënten en op de kwaliteit van zorg, aldus de NfN.

‘Niets ten nadele van de NfN’, zegt nefroloog Maarten Raasveld van het Westfriesgasthuis, ‘maar de beroepsvereniging kijkt vooral achteruit en niet vooruit. In het verleden was er te weinig dialysecapaciteit en vormde het extra aanbod een welkome aanvulling. Nu dreigt er echter overcapaciteit en dat zou wel degelijk nadelige gevolgen kunnen hebben.’

Raasveld neemt zijn eigen regio als voorbeeld. ‘In de regio’s Zaanstreek, Waterland en West-Friesland is van oudsher niertransplantatie de voorkeursbehandeling. Dat heeft ertoe geleid dat we hier vrijwel de hoogste transplantatiegraad hebben en dat de dialysebehoefte navenant laag is.’

Er was volgens Raasveld geen feitelijk capaciteitstekort voor nierdialyse in de streek. Een commerciële aanbieder concludeerde echter uit het lage aantal dialysepatiënten dat er nog groei mogelijk was en plande een nieuw hemodialysecentrum tegenover het Waterlandziekenhuis.

De nefrologen en internisten van het Zaans Medisch Centrum, het Westfriesgasthuis en het Waterlandziekenhuis zagen hun kwaliteitsbeleid in gevaar komen en sloegen de handen ineen. Sinds dit jaar bieden de drie ziekenhuizen in een samenwerkingsverband – ondergebracht in de onderneming Codia BV – alle vormen van nierfunctievervangende behandeling.

‘Transplantatie is de nierfunctievervangende therapie van voorkeur. Daarna komt peritoneale dialyse en dan pas hemodialyse’, aldus Raasveld. ‘Een commercieel hemodialysecentrum creëert een overschot in één soort behandeling en dat kan ten koste gaan van de andere soorten. In landen waar hemodialyse vooral commercieel wordt geëxploiteerd, zoals Duitsland en Amerika, zie je dat ook. Daar wordt bijna geen peritoneale dialyse meer gedaan.’

'De NfN zegt dat het aantal niertransplantaties is gegroeid en dat is ook zo', zegt Raasveld. 'Maar als het de focus is van je werk, kan de transplantatiegraad nog sterker groeien.'

Robert Crommentuyn

Lees ook:

• Meer nieuws