Laatste nieuws
Gert van Dijk
3 minuten leestijd
Federatienieuws

Orgaandonatie na euthanasie: een onmogelijke combinatie?

1 reactie

Column

Voor sommige patiënten geeft orgaandonatie na euthanasie zin aan een als zinloos ervaren sterven. Deze combinatie roept wel complexe vragen op. Voelt een patiënt zich bijvoorbeeld nog vrij om de euthanasie te weigeren als de voorbereiding voor de orgaandonatie al in volle gang is?

Een patiënt van middelbare leeftijd is na een hersenbloeding zeer ernstig gehandicapt geraakt en vraagt zijn huisarts om euthanasie.
Die is bereid op het verzoek in te gaan. De patiënt heeft eerder een nier gedoneerd aan zijn partner, wat hij als zeer waardevol heeft ervaren. Hij wil dan ook graag dat zijn organen na de euthanasie worden uitgenomen voor donatie. Hij heeft het gevoel hierdoor andere mensen het leven te kunnen redden, en zo zin te geven aan zijn eigen, als ‘domme pech’ ervaren overlijden.

Nog niet in Nederland
Hoewel de minister expliciet ruimte laat voor orgaandonatie na euthanasie, het nieuwe modelprotocol orgaan- en weefseldonatie het mogelijk maakt, en Eurotransplant er criteria voor heeft geformuleerd, is voor zover bekend orgaandonatie na euthanasie nog niet voorgekomen in Nederland.1-3 Wel zijn er verzoeken van patiënten geweest. In België zijn deze verzoeken wel enkele malen gehonoreerd, met goede medische resultaten.4

'Ga ik tenminste
niet voor niks dood'

De meeste patiënten bij wie euthanasie uitgevoerd wordt, lijden aan een maligniteit die orgaandonatie onmogelijk maakt. Uit de Belgische ervaringen blijkt echter dat orgaandonatie na euthanasie bij aandoeningen als CVA, MS, pontocerebellaire atrofie of een locked-in syndroom goed mogelijk is.5

Morele vragen
Doen dus? Zo eenvoudig is het niet. Naast juridische problemen (bij euthanasie dient de lijkschouwer het lichaam vrij te geven) en praktische problemen (hoe combineer je twee complexe procedures?) roept orgaandonatie na euthanasie belangrijke morele vragen op. Wordt het verzoek om euthanasie van de patiënt en het bepalen van het moment van uitvoering, niet mede ingegeven door het feit dat orgaandonatie mogelijk is? Voelt de patiënt zich nog vrij om de euthanasie te weigeren als de voorbereiding voor de orgaandonatie, inclusief de ziekenhuisopname, al in volle gang is ? Mogen de ontvangers van de organen al worden opgeroepen voordat de euthanasie is uitgevoerd? Is het een probleem dat de patiënt voor de euthanasie moet worden opgenomen in het ziekenhuis? Mogen we patiënten die euthanasie en orgaandonatie willen, adviseren om nog bij leven een orgaan te doneren als dit medisch mogelijk is? Zijn er extra procedurele waarborgen nodig om belangentegenstellingen tussen de transplantatie-arts en de euthanaserende arts te voorkomen? Mogen de organen via Eurotransplant naar een land gaan waar euthanasie verboden is?

Zin geven aan sterven
Maar deze complexe vragen hoeven er wat mij betreft niet toe te leiden dat we de deur definitief in het slot gooien. De resultaten in België zijn goed en het is invoelbaar dat voor sommige patiënten orgaandonatie na euthanasie zin kan geven aan een als zinloos ervaren sterven. Met de explosieve groei van het aantal patiënten dat bij leven een nier doneert en het bekender worden van de Belgische ervaringen valt te verwachten dat ook in Nederland vaker zo’n verzoek komt. Daar moeten we tijdig over nadenken.

Gert van Dijk, ethicus bij de KNMG

Reageer op de site: www.knmg.nl/columns.

Voetnoten

1. Antwoord op vragen van de leden Rouvoet (RPF) en Schutte (GPV) over orgaandonatie na euthanasie. (Ingezonden 7 juli 1998)

2. Modelprotocol postmortale orgaan- en weefseldonatie, NTS 2011, par. 4.3

3. Report of the Board and central office of Stichting Eurotransplant International Foundation. 1.5 Recommendations approved: Ethics Committee. In: Oosterlee A, Rahmel A, eds. Annual Report 2008 of the Eurotransplant International Foundation. Eurotransplant International Foundation, Leiden, the Netherlands, 2008, p. 24.

4. Ysebaert, D. Organ procurement after euthanasia: Belgian experience. Transplantation Proceedings, 41, 585-586 (2009) Zie ook het Belgische TV-programma Canvas van 1 april 2009:  http://video.canvas.be/terzake-woensdag-1-april-2009

5. Raemdonck, D. van, Initial Experience with Transplantation of Lungs Recovered from Donors after Euthanasia;  Applied Cardiopulmonary Pathophysiology 15: 38-48, (2011).

beeld: Thinkstock
beeld: Thinkstock
Federatienieuws KNMG euthanasie orgaandonatie
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • E.A. Reijnders

    huisarts, AMSTERDAM ZUIDOOST

    Dt probleem benik 2x tegengekomen in mijn werk als huisarts. Beide keren kwamik er niet uit. Het is me ook niet gelukt iemand te vinden die dit probleem kan handelen. Erg jammer want 1x heb ik het gehad bij een jonge parkinson patient en 1x bij een m...iddelbare man na ernstige cva's. Beide waren bloeddonor en vonden het vanzelfsprekend dat zij voor hun dood hun organen zouden doneren.
    Wat ik mis in dit artikel is wie de 'probleem houder' hierbij is.
    De neuroloog in 2 academische ziekenhuizen weigerde mee te denken. De familie van de patient met de cva wilde dat hi thuis zou sterven. Ik heb geen 'transplantatie instelling' gevonden die in staat was mee te denken laat staan die iets kon organiseren. Jammer Zo gaat een enrm potentieel aan organen verloren.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.