Open over belangen

Vier direct betrokkenen bij de interdisciplinaire richtlijn Cardiovasculair Risico­management reageren op de kritiek die ik heb geuit op het NHG-congres (MC 1/2008: 14). De toon is sussend van aard; het valt gelukkig allemaal wel mee. Niettemin kondigen de auteurs een herbezinning aan op bekritiseerde richtlijnstandpunten en maatregelen om beïnvloeding van richtlijncommissies te verminderen. Met deze modus vivendi kan ik leven met oog op het wenselijke en haalbare.

Er is echter één passage die niet onbesproken kan blijven - de cursiveringen zijn van mij: ‘Op basis van drie grote interventiestudies is geconcludeerd dat door een hoge dosis atorvastatine ten opzichte van de standaardbehandeling het risico voor nieuwe HVZ waarschijnlijk afneemt. Dit gaat echter gepaard met extra bijwerkingen en de winst in termen van cardiovasculaire en totale sterfte is onbewezen. Van rosuvastatine wordt benadrukt dat er nog geen onderzoeken op harde eindpunten beschikbaar zijn.’

1. De formulering dat ‘de winst van atorvastatine onbewezen is’, is misleidend. ‘De winst van atorvastatine’ wordt genoemd als een entiteit die nog moet worden bewezen. Het is echter geen entiteit. Grote interventiestudies hebben aangetoond dat atorvastatine geen extra winst oplevert in termen van sterfte en veel meer bijwerkingen geeft. Het sprookje van Lipitor is definitief uit.

2. Een risico dat ‘waarschijnlijk afneemt’, is onvoldoende voor preventieve medicatie; daaraan moet de hoogste graad van bewijslast ten grondslag liggen. Dat geldt onverminderd voor hoogrisicopatiënten. De auteurs nemen geen afstand van LDL als leidraad bij deze patiënten. Hoezo evidence-based?

3. Rosuvastatine is als preventief middel doorgedrongen tot de standaard zonder onderzoeken op harde eindpunten. Wie heeft dat binnen de commissie bepleit? De champagnekurken zullen bij het verschijnen van de richtlijn hebben geknald op de marketingafdeling van AstraZeneca.

Capelle aan den IJssel, januari 2008

Hans van der Linde, huisarts