Laatste nieuws
abortuszorg

Ook verloskundige moet abortuspil kunnen voorschrijven

Haal abortus uit het Wetboek van Strafrecht en maak vrije artsenkeuze mogelijk

9 reacties
Elisa Wells/Plan C/AFP/ANP
Elisa Wells/Plan C/AFP/ANP

Verloskundigen zijn bij uitstek bekwaam als het gaat om zorg rond zwangerschap en bevalling. Het zou daarom logisch zijn dat ook zij, net als de huisarts, de bevoegdheid krijgen om de medicamenteuze abortuszorg te verlenen.

Op 6 december jl. stemde een ruime meerderheid van de Eerste Kamer voor het verkrijgbaar maken van de abortuspil bij de huisarts: een zeer belangrijke stap voorwaarts in het toegankelijker maken van abortuszorg. Wij ondersteunen het wetsvoorstel van harte. Het is echter een gemiste kans dat de verloskundigen niet eveneens zijn meegenomen in dit wetsvoorstel.

In Zweden zijn het sinds enkele jaren bijna uitsluitend de verloskundigen die de medicamenteuze abortuszorg verlenen, en dat heeft de kwaliteit van zorg verbeterd. Ook in Canada, waar de abortuspil nu onder de zorg van de huisarts valt, wordt deze zorg uitgebreid naar de verloskundige.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Internationale confederatie voor verloskundigen (ICM) is abortuszorg een fundamenteel onderdeel van het takenpakket van de verloskundige. De WHO stelt zelfs dat medicamenteuze abortus zónder interveniërende geneeskundige kan.

Zeer bekwaam

In Nederland mag de verloskundige geen abortuszorg leveren omdat abortus in het Wetboek van Strafrecht staat en het voorschrijven van abortusmedicatie daarmee voorbehouden is aan klinieken en ziekenhuizen met een speciale vergunning. Verloskundigen mogen deze medicatie dus, net als huisartsen tot op heden, niet voorschrijven. Dit terwijl zij juist al zeer bekwaam zijn in de zorg rond medicamenteuze abortus. Verloskundigen zijn ervaren in het psychosociaal begeleiden van mensen met een zwangerschapsafbreking en het medisch begeleiden van spontane miskramen en miskramen die niet spontaan op gang komen (en worden opgewekt met dezelfde medicatie als die voor een abortus). De medische zorg bij een medicamenteuze abortus is vrijwel identiek aan de zorg tijdens een miskraam. Verloskundigen beschikken daarmee over de nodige medische kennis en ervaring ten aanzien van bloedverlies, risicofactoren voor een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, het bepalen van de zwangerschapsduur, het inschatten van de hoeveelheid bloedverlies en het verstrekken van anticonceptie. Desgewenst kunnen zij echoscopisch onderzoek uitvoeren. Ook werken zij nauw met ziekenhuizen samen.

Daarnaast hebben verloskundigen de capaciteit om uitgebreidere zorg te bieden bij medicamenteuze abortussen – die vrijwel altijd thuis plaatsvinden – dan abortusklinieken, huisartsen of gynaecologen. Dit komt door de specifieke organisatie van eerstelijnsverloskundige zorg die al volledig op de thuissituatie ingericht is. Verloskundigen zijn 24/7 telefonisch bereikbaar voor zorg rondom miskramen, zwangerschap, geboorte en kraambed, en doen zeer laagdrempelig huisbezoeken voor medische en psychosociale zorg. Bovendien werken verloskundigen in kleine teams, waarbij de kans groot is dat bij zorgen of behoefte aan ondersteuning een bij de cliënt bekende zorgverlener begeleiding kan bieden. Noch huisartsen, noch klinieken hebben dezelfde mogelijkheden of capaciteit. Klinieken zijn tijdens de medicamenteuze abortus alleen telefonisch bereikbaar. Huisartsenpraktijken zijn tijdens kantooruren bereikbaar en huisartsenposten daarbuiten. Huisartsen doen huisbezoeken, maar alleen bij dringende spoed. Abortuszorg bij een medicamenteuze thuisabortus past daarentegen naadloos binnen de dagelijkse praktijk van de eerstelijnsverloskundigen wiens vak georganiseerd is rond het aan huis begeleiden van miskramen en bevallingen.

Het voorschrijven van abortusmedicatie door de eerstelijnsverloskundige ligt ook in psychosociaal opzicht in het verlengde van taken als medische en psychosociale zorg bij onbedoelde zwangerschappen, anticonceptiezorg en miskraambegeleiding. De kern van het vak van de verloskundige is om in een laagdrempelige en gelijkwaardige relatie te staan tot mensen gedurende hun reproductieve levensfase. Dit maakt dat zij persoonlijke ondersteunende begeleiding, en uitgebreide voor- en nazorg, bij pijn, zorgen en vragen rondom bevallingen, miskramen en zwangerschapsafbrekingen kunnen bieden. Bovendien kennen verloskundigen ouders die al eerder een kind hebben gekregen (de grootste groep die een verzoek tot abortus heeft) vaak heel goed. Het vertrouwde contact kan helpen om abortuszorg toegankelijker te maken voor gemarginaliseerde groepen.

Abortus kan geïntegreerd worden in de reguliere gezondheidszorg

Normale medische behandeling

Wij pleiten ervoor om de bevoegdheid om abortusmedicatie voor te schrijven uit te breiden naar verloskundigen. In plaats van weer een nieuwe initiatiefwet te maken, biedt het schrappen van abortus uit het Wetboek van Strafrecht hiertoe de beste oplossing. Abortus kan dan geïntegreerd worden in de reguliere gezondheidszorg en wordt daarmee een normale medische behandeling.

Gezien het feit dat klinieken, huisartsen, gynaecologen én verloskundigen allemaal bekwaam zijn in het geven van medicamenteuze abortuszorg, en ieder dit volgens eigen visie en professie doet, pleiten wij voor zelfbeschikking en keuzevrijheid in de zorg: laat zwangeren zelf bepalen door wie ze bij hun abortus begeleid willen worden. 

auteurs

Rodante van der Waal, eerstelijnsverloskundige, promovenda zorgethiek en vrijwilliger bij Abortion Netwerk Amsterdam

Gunilla Kleiverda, gynaecoloog, voorzitter Women on Waves en secretaris belangenvereniging Ava

Sophie Rodenburg, klinisch verloskundige

Esmée van Oenen, eerstelijnsverloskundige

contact

rodante.vanderWaal@phd.uvh.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

Lees ook:

abortuszorg
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • P.J.E. van Rijn

    huisarts n.p., Rheden

    Het is in deze discussie een verademing te horen om in de lijn van de Hippocratische ethiek het leven te blijven eerbiedigen .Want verdere normalisering van abortus door deze uit het strafrecht te halen en tot normaal medisch handelen te maken is uit... den boze en dreigt abortus tot routine- anticonceptie te verlagen .Dat zou dan de zoveelste normalisering betekenen van onethisch medisch handelen. Evenals de gerechtelijke uitspraak waardoor wilsonbekwame patiënten, die ooit hierom zelf gevraagd hebben maar hier actueel geen weet van hebben ,met list en geweld mogen worden gedood. Ja zelfs ,als de regeling voor euthanasie bij wilsonbekwame kinderen tussen 1 en 12 jaar zou worden aangenomen ,kunnen ook wilsonbekwame patiënten die hier nooit voor hebben gekozen voortaan hetzelfde lot ondergaan .Dan de aankomende z.g.n. `voltooid leven` wet ,die door sociaal -economische drang ouderen ,die nog in leven zijn en een last voor de maatschappij vormen , geheel `vrijwillig` uitnodigt tot de dood. En ook gedwongen orgaandonatie bij mensen die niet expliciet hebben aangegeven hier niet aan te willen meewerken. Kortom ,allemaal utilitaristische handelingen die eerder aan Darwin doen denken dan aan Hippocrates..

  • A. van Wolfswinkel

    Huisarts, Hellevoetsluis

    Abortuspil via de verloskundige is geen goed idee

    ‘Ook verloskundige moet abortuspil kunnen voorschrijven’ en integreer abortus in de reguliere gezondheidszorg. Dat is kortweg het pleidooi in het artikel met de gelijknamige kop MC 12 / 23 maart 20...23. Een discutabel voorstel. Abortus is bij wet toegestaan onder strikte voorwaarden. ‘Iedere beslissing tot het afbreken van zwangerschap wordt met zorgvuldigheid genomen en alleen dan uitgevoerd, indien de noodsituatie van de vrouw deze onontkoombaar maakt (Wafz)’. Een uiterste middel, bij wijze van uitzondering. De Wafz die in 1984 van kracht werd, beoogde een balans te vinden tussen de rechtsbescherming van ongeboren menselijk leven en het recht van de vrouw op afbreking van haar ongewenste zwangerschap. Terecht heeft abortus een status aparte, net als euthanasie. De abortuspil via de verloskundige betekent een grotere beschikbaarheid en daarmee bredere en laagdrempeliger toegang tot abortus. Terwijl de praktijk al zoveel ruimer is dan de wet beoogt. Nota bene: in 2021 werden 179.144 kinderen geboren en 31.049 abortussen uitgevoerd. Bijna 15% van de zwangerschappen in 2021 eindigden door abortus. Dit zijn schrikbarende cijfers.
    In de zorg voor de zwangere werkt de verloskundige samen met de huisarts. Bij veel gebruikte middelen in de zwangerschap, zoals Ferro of maagbescherming, wordt de huisarts geconsulteerd voor het recept. Een abortuspil is geen sinecure. Het gebruik ervan kan vervelend uitpakken. De bijwerkingen zijn soms heftig, zoals bekend. Frappant dit pleidooi om de bevoegdheid om abortusmedicatie uit te breiden naar verloskundigen. Vanwaar deze taakuitbreiding? In de laatste alinea van het artikel vindt je de crux, ideologisch gemotiveerd. De auteurs voeren een pleidooi voor verdere normalisering van abortus door het uit het Wetboek van Strafrecht te halen en daarmee te komen tot een breed aanbod van de abortuspil. Denkend vanuit zelfbeschikking en keuzevrijheid. Een ongepast voorstel, gezien de eerder genoemde cijfers. Laten we stoppen met het vergemakkelijken van abortus. Beter is om, in lijn met de eeuwenoude Hippocratische ethiek, nieuw leven te eerbiedigen en meer stem te geven in het gesprek over abortus. Dat doet recht aan de complexiteit waar een zwangere met een onbedoelde zwangerschap mee te maken heeft. Het is tijd om de handen ineen te slaan voor voorlichting over seksualiteit en vruchtbaarheid, om het aantal onbedoelde zwangerschappen omlaag te krijgen. Daarin kunnen verloskundigen en huisartsen gezamenlijk optrekken. Laat de uitvoering van abortus bij de abortuskliniek. Ga in het voortraject als huisarts en verloskundig zorgvuldig om met een abortusverzoek. Heb oog voor de benarde, emotionele situatie van de vrouw. Ga naast haar zitten en verken samen de mogelijkheden en onmogelijkheden. Betrek zo mogelijk de partner of andere naasten erbij. Wees creatief en bespreek alternatieven.

    Aart van Wolfswinkel, huisarts Hellevoetsluis

  • E. Kapinga

    Arts Verstandelijk Gehandicapten, Voorhout



    Het artikel van Mw. Van der Waal ea. betreft een pleidooi vóór abortus, waarbij de suggestie gewekt wordt, dat abortus een verworven recht is. Dit is echter niet het geval.
    De Wet afbreking zwangerschap (Waz) valt onder het Wetboek van Strafrech...t.
    Het eerste uitgangspunt van de Waz is dat abortus géén verworven recht is, maar verboden is, tenzij de vrouw zich in een noodsituatie bevindt als gevolg van een onbedoelde zwangerschap.
    Het tweede uitgangspunt van de Waz is dat ongeboren leven bescherming toekomt.
    Bescherming van het (ongeboren) leven en het recht óm te leven zijn grondrechten van een mens, vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
    Vanaf de invoering van de Waz vanaf december 1980 tot op heden zijn meer dan een miljoen ongeboren kinderen in de moederschoot gedood.
    Wanneer stopt het idee, dat een ongeboren mens waardeloos en rechtenloos is?
    Elk leven is een geschenk van God en verdient daarom bescherming.
    Abortus, oftewel het beëindigen van menselijk leven door menselijk ingrijpen, is géén recht en mag dat ook nooit worden.

  • Gynaecoloog , Gorinchem

    Dit lijkt mij alleen mogelijk als er dan gedegen diagnostiek plaats vindt tav de vitaliteit van de zwangerschap.
    Wij treffen met enig regelmaat een vitale zwangerschap aan bij trans vaginale echografie waar deze door de eerste lijns verloskundige als... missed abortion is afgegeven bij trans abdominale echografie onder de 10 wkn. Dit in het kader van het ‘patiënten comfort’ . (Niet vaginaal echoën) Het betreft hier altijd gewenste zwangerschappen. Dit is in mijn ogen een kunst fout en zolang er geen hele heldere afspraken zijn over het stellen dan de diagnose alvorens het afgeven van een abortus pil lijkt mij dit geen verbetering van de kwaliteit van zorg.

    [Reactie gewijzigd door Zantvoord, Yvette op 29-03-2023 08:12]

  • E.M.A. Baggen

    Huisarts

    Eigenlijk is abortus zorg toch al goed geregeld in Nederland, waarom tornen aan zoiets? Ik zie zelf de noodzaak niet om dit te verschuiven naar huisarts ofwel verloskundige. Voor je het weet heeft de overheid dan over een paar jaar bedacht dat abortu...s klinieken wel kunnen sluiten...maar helaas vrees ik dat die discussie al een gepasseerd station is.

  • A.L. van Dellen-Coster

    Huisarts , Arnhem

    Ik was tegen de abortuspil naar de huisarts, maar vind het idee om dit onder te brengen naar de verloskundige helemaal niet een verkeerd idee. Het past inderdaad beter bij de verloskundige dan bij de huisarts.

  • E. Ensink

    Huisarts , Haarlem

    Ook ik denk dat de abortus pil veel beter bij de verloskundige past dan bij de huisarts.

  • P.J.E. van Rijn

    huisarts n.p., Rheden

    Abortus staat in het Wetboek van Strafrecht. Dit is het geval omdat er hierbij geen sprake is van normaal medisch handelen .De grens van leven en dood heeft namelijk een taboekarakter. De oudere generatie ,die deze grens als niet meer absoluut wilde ...zien ,heeft tevergeefs geprobeerd door redeneren dit taboe te doorbreken . Aangezien de verplichte bedenktijd is afgeschaft zou deze methode wel eerder toegepast kunnen worden, als er tenminste aan wettelijke en ethische verplichtingen is voldaan. Nu we toch aan het scherpslijpen zijn lijkt het me ook redelijk de beschermenswaardigheid van het leven terug te brengen van de `oude` norm` van 24 weken naar een nu meer reëlere 22 weken .

  • I.K.F. Tiemens-van Putten

    Huisarts, Nieuw Vennep

    Dit lijkt mij een uitstekend idee. Verloskundigen hebben veel meer ervaring met de begeleiding van spontane abortus dan huisartsen en korte lijnen met de gynaecoloog mocht er toch teveel bloedverlies zijn. Zij kunnen dag en nacht zo nodig op huisbezo...ek (meestal een dienstdoende los van spreekuur itt huisarts overdag) en zijn een stuk laagdrempeliger bereikbaar dan de huisarts, met name 's nachts.
    Als voormalig verloskundige en nu huisarts vind ik de zorg rondom de medicamenteuze abortus veel beter bij de verloskundige passen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.