Onrijpe kankercellen

Het idee dat alle cellen in een tumor hetzelfde zijn, klopt allang niet meer, zegt dr. Arno van Leenders, klinisch patholoog aan het Erasmus MC te Rotterdam. Hij heeft een klinisch fellowship ontvangen voor zijn onderzoek naar het ontstaan en het functioneren van onrijpe prostaatkankercellen.

En die cellen maken maar een klein deel uit van het totale aantal: ‘Het overgrote deel bestaat uit rijpe cellen, maar juist die onrijpe cellen vertonen kenmerken die te maken hebben met gevaarlijke aspecten van kanker, zoals doorgroei en metastasering.’ Uit cellijnen van kankers die al jaren in kweekbakjes groeien, zijn de twee celtypes makkelijk te isoleren. Daar kan onderzoek op worden gedaan. Van

Leenders: ‘Maar cellijnen staan ver af van de realiteit. In Rotterdam kunnen we resultaten die zijn behaald in kweekbakjes meteen testen op patiëntmateriaal. En dan blijkt er nogal eens een discrepantie te zijn tussen de patiënt en de cellijn.’

Overigens staat de rol van de onrijpe cellen bij prostaatkanker ter discussie, maar Van Leenders is overtuigd van het belang van onderzoek hiernaar. Hij kijkt zelf naar een receptor die in onrijpe cellen, goed- en kwaadaardig, voorkomt: c-met. ‘Activering van c-met kan cellen de andere kant op laten ontwikkelen: van rijp naar onrijper. Dat blijkt ook bij testen op humaan weefsel: met meer c-met meten we meer markers die duiden op onrijpheid.’

Van Leenders c.s. hebben kankercellen van een cellijn zo veranderd, dat c-met niet meer kan worden geactiveerd. ‘Als je muizen inspuit met die cellen, krijgen ze minder makkelijk tumoren dan als je gewone kankercellen inspuit. Dat wil dus zeggen dat c-met inderdaad een rol speelt bij hoe agressief prostaatkanker is.’ Klinische trials met c-met-remmers vinden momenteel elders plaats, op andere kankertypes waar de receptor een rol speelt. SB

The Lancet Oncology, early online 15 maart